Bu yazımızda Fedex’in kurucusu Frederick Smith’in hayatından ve başarılarından bahsedeceğiz. İlham verici bir başarı hikayesi sizi bekliyor, buna emin olabilirsiniz… Ama hemen değil. Hikayenin o kısmına geçmeden, Smith’in hayatından ve şirketinin başarılarından bahsetmeden önce Fedex’in kurucusunun şirketin son kalan 5000 dolarını Las Vegas’ta kumara yatırarak günümüzün kargo devini nasıl batmaktan kurtardığını anlatacağız.
Bahsi geçen kişinin ismi Frederick W. Smith ve kendisi Federal Express’in yalnızca kurucusu değil aynı zamanda neredeyse yarım asırlık CEO’su. 1971 yılında 4 milyon dolarlık kendi kişisel servetine ek olarak 90 milyon dolar yatırımcı desteği alarak Fedex’i kuran Smith, dünyanın herhangi bir noktasından başka bir noktaya bir gecede teslimat yapmayı hedefliyordu. İlk defa 1962’de Yale’de okurken bir ekonomi dersi için yazdığı makalesinde bahsettiği bu proje eşi benzeri görülmemiş bir girişimdi.
Ne var ki şirket kurulduktan 3 yıl sonra batma noktasına geldi. Hızla artan yakıt fiyatlarıyla başa çıkamayan Fedex alabildiği tüm kredilere ve yatırımcı desteğine rağmen ayda 1 milyon dolardan fazla zarar ediyordu. 94 milyon dolarla işe başlayan şirketin en kötü gününde kasasında yalnızca 5000 dolar kalmıştı. General Dynamics ile yaptığı son görüşmelerden de eli boş dönen Frederick W. Smith 5000 doların bir sonraki hafta uçaklarını havalandırmaya yetmeyeceğinin farkındaydı.
Ancak Smith şirketin battığını kabul etmeye niyetli değildi. Bu nedenle ışıkları söndürüp kepenkleri kapatarak eve gitmek yerine şirketin son parası olan 5000 doları aldı ve Vegas’a kumar oynamaya gitti. Pazartesi günü ise şirketin yöneticilerini bir sürpriz bekliyordu. Hafta sonu içinde 5000 dolar kalmış olan banka hesaplarında şimdi 32000 dolar vardı. Bu miktar birkaç günlüğüne de olsa uçakların yakıt masraflarını karşılamaya yetiyordu. Bu riskli hareketi neden yaptığı sorduklarında ise Smith şu cevabı vermişti: “Ne fark eder ki? Yakıt için yeni bir fon bulamadıktan sonra yine de uçamayacağız.”
Mutlaka okuyun: FedEx’in Kumar Kazançlarıyla İflastan Kurtulma Hikayesi
Anlaşılan o ki, Smith’in ihtiyacı olan da yalnızca birkaç gün idi. İlerleyen günlerde, Vegas’ta black jack oynayarak kazandığı paranın firmayı idare ettiği zamanı fon aramayı sürdürerek geçiren yılmak bilmez CEO tam 11 milyon dolar toplayarak Fedex’i tekrar ayağa kaldırdı. 1976’da ise tam 3,6 milyon dolar ile Fedex ilk karını elde etti. 4 yıl sonra ise şirket yılda 40 milyon dolar kar ediyordu. Bugün Fedex’in değeri 30 milyar dolardan fazla ve Frederick W. Smith’in ise 2 milyar dolarlık bir kişisel serveti var.
Frederick W. Smith’in Hayat Hikayesi
1944’te doğan Smith çocukluğunun ilk yıllarında bir kemik hastalığından muzdaripti ve küçük Smith zamanını yaşıtlarının top oynamasını izleyerek geçirdi. 10 yaşında sağlığına kavuşan geleceğin CEO’su sonraları içinde ukde kalan futbol oynama isteğinin de yardımıyla oldukça iyi bir futbol oyuncusu oldu. 1962’de Yale Üniversite’sine kabul edilen Frederick, hızlı bir kargo şirketi fikrini bir ekonomi hocasıyla giriştiği tartışma sonucu ortaya attı. Firmanın ilk dizaynına göre paketler havalimanlarının meşgul olmadığı gece saatlerinde havayoluyla taşınacak böylece uzun mesafelere dönemin kargo şirketleriyle karşılaştırıldığında çok çok daha hızlı ulaşılacaktı.
1966’da orduya katılan Smith Vietnam Savaşı’nda da hizmet verdi. Birkaç hayati tehlikeyi kıl payı atlattıktan sonra Amerika’ya döndü ve Yale’de düşlediği projesini hayata geçirmeye başladı. Çok sayıda yatırımcıdan toplamda 91 milyon dolar toplayarak genç bir yatırımcı olarak ne kadar büyük bir potansiyel sahibi olduğunun sinyallerini veren Smith, devamındaysa 1971’de Federal Express’i kurdu. 1973’te faaliyetlerine başlayan firmayı Vegas’ta kumar oynayarak batmaktan kurtardı. 1976’da ilk kez kara geçen Federal Express 1978’de halka arz edildi.
Asya pazarına açılmak isteyen Fedex 1989’da Flying Tiger isimli kargo şirketini 880 milyon dolara satın aldı. İki şirketi birleştirme sürecinde zor zamanlar yaşayan Smith’in şirketlerinin cirosu 2 yılda 185 milyon dolardan 6 milyon dolara kadar düştü. 90’lı yılların başında nihayet işleri yoluna koyan Fedex CEO’su 1998 yılında Pasifik’in iki yakası arasında bir gecede teslimat hizmetini başlattı. Kıtalar arası teslimatlardan elde ettiği gelirle hızla büyüyen Fedex, 2004’te UPS ile rekabeti artırabilmek amacıyla tam 2,4 milyar dolar ödeyerek Kinko’yu satın aldı. 2008 krizinden de payını alan Smith’in tecrübeli şirketi bir kez daha batmanın eşiğinden döndü. 2009’da krizin kötü etkilerini tamamen atlatan şirket, tekrar istikrarlı biçimde büyümeye başladı. Bugünlerde hala 1971 yılından beri Fedex ile yatıp kalkan CEO’su Frederick W. Smith’in önderliğinde olan şirket, büyük bir başarı ile faaliyetlerini genişleterek sürdürüyor.
Smith ve Fedex Hakkında Pek Bilinmeyenler
- 90’lı yıllarda uçak korsanları oldukça önemli bir problemdi, bu problemden Fedex de nasibini almıştı tabii. 7 Nisan 1994’te eski bir şirket çalışanı Fedex’in uçaklarından birini kaçırmaya kalkıştı. Kabin ekibi tarafından son anda fark edilerek durdurulan Auburn Calloway isimli şahıs uçağı şirketin genel merkezine düşürmeyi amaçlıyordu.
- Havacılık sektöründe çalışan herkesin duyduğu bir özdeyiş vardır: “Havacılık tarihi kanlı harflerle yazılmıştır.” Bu söz, Fedex için de geçerliydi. 2009 yılının martında oldukça rüzgarlı bir havada iniş yapmaya çalışan iki Fedex pilotu, uçağın kanadının yere çarparak takla atması sonucu yaptıkları kazada hayatlarını kaybettiler
- Üniversitede George W. Bush ile iyi arkadaş olan Frederick Smith’e eski Amerikan Başkanı tarafından iki kez Savunma Bakanlığı teklif edildi. Ancak Smith kendisinin ve kızının sağlık sorunlarını gerekçe göstererek iki defasında da pozisyonu reddederek şirketinin CEO’su olarak kalmayı tercih etti.
- John Kerry ile de yakın arkadaş olan Fedex CEO’su, 2004’te başkan adayı Kerry ile sık sık uçuşa çıkardı.
- Vietnam gazisi olan Smith, 3 yıl boyunca cepheden cepheye koştuğu savaştan 4 madalya ve Yüzbaşı rütbesiyle döndü.
- Babasını yalnızca 4 yaşında iken kaybetti. Kendisi gibi girişimci olan babası 1925 yılında kurduğu Smith Motor Coach Company adlı şirketini Greyhound’a sattıktan sonra bir de restoran zinciri kurmuştu. Smith, sonrasında yapılacak röportajlarda girişimci yanını babasından aldığını söyleyecekti.
- Toddle House isimli restoran zinciri sıradan restoranlardan oldukça farklıydı. Kahvaltı üzerine uzmanlaşan dükkanda bir tek uzun masa ve etrafına dizilmiş tabureler bulunurdu. Hatta hesabın ödenme şekli bile değişikti. Müşterilerin çıkarken yediklerinin parasının bir kutuya bırakmaları bekleniyordu.
- Smith’in bugün milyon dolarlar kazanan şirketi Fedex’in temellerini attığı üniversite makalesi ile pek de iyi bir not olmayan C aldığı çok konuşulan söylentilerdendir. Ancak bu söylentinin sorumlusu aslında Smith’in kendisi. Ona aldığı notu hatırlayıp hatırlamadığını soran bir muhabire “Hatırlamıyorum ama muhtemelen her zamanki gibi C almışımdır.” demişti.
- Fedex’i kurmak için 1971’de topladığı 95 milyon doların şimdiki karşılığı yaklaşık 500 milyon dolar.
- Fedex şuan uçak sayısı bakımından dünyanın en büyük ikinci havayolu şirketi.
- 2003’te Homeland Security ile ortak bir proje yürüten Fedex Express’in iki uçağı dünyanın silahlandırılmış ilk sivil uçakları oldular. 2006’da test aşaması biten uçaklar kargo hizmetine girdi.
