CEO, (Chief Executive Officer) demektir ve Türkçemize “İcra Kurulu Başkanı” olarak çevrilebilir.
CEO, bir şirketteki en üst düzey yöneticidir. Şirketin büyük kurumsal kararlarına imza atan, şirketin genel faaliyetlerine yön veren, şirketin kaynaklarının doğru ve verimli şekilde kullanılmasını sağlayan, icra kuruluna başkanlık eden kişidir. Bir anlamda şirketin halka açık yüzüdür.
CEO, icra kurulu ve şirketin hissedarları tarafından seçilir.
CEO’nun görevleri şirketten şirkete göre değişebilir. Bundan şirketin kurumsal yapısı ve büyüklüğü etkili faktörlerdir. Büyük şirketlerde ve holdinglerde CEO’lar genelde üst düzey stratejik kararlar verip şirketin büyümesi için faaliyetlerde bulunur. Küçük şirketlerde ise CEO’lar şirketin günlük operasyonlarına da bilfiil katılır.
Şirketin kültürü, vizyonu ve imajı büyük oranda CEO tarafından belirlenir.
Halkla ve medyayla sık sık muhatap olduğu için büyük şirketlerin CEO’ları toplum tarafından daha çok tanınır. Örneğin Facebook CEO’su Mark Zuckerberg ya da Apple CEO’su Steve Jobs bugün dünyanın en çok tanınan insanları arasındadır. Steve Jobs’un hayatı hakkında sayısız belgesel ve kitap bulunduğunu siz de fark etmişsinizdir.
CEO, CFO, COB
CEO tabii ki şirketteki tüm işlerden tek başına sorumlu değildir. C (chief) harfi ile başlayan çeşitli pozisyonlar da bulunur ve bunlar bağlı oldukları birimin şefi, yani en üst düzey yöneticisidir.
Üst düzey yönetici pozisyonları şirket içindeki iş bölümünü sağlamak ve her departmanın başına sorumlu bir yönetici atamak için bulunur.
Örneğin ufak bir startup’ta CEO, aynı zamanda CFO olarak da faaliyet gösterir. CFO ise Chief Financial Officer anlamına gelir. CFO, şirketin finansal faaliyetleriyle ilgilenen en üst yöneticidir.
Bu iş bölümü bir kişinin sırtına şirketin tüm yükünü koymamak için vardır. Böylesine ağır bir yük tek bir kişide olduğu zaman şirket tek bir kişiye bağlı olur, bu da şirketin büyümesini, gelişmesini ve karlılığını olumsuz yönde etkiler.
CEO, bir şirketin faaliyetlerine yön verirken, yönetim kurulu şirketi bir bütün olarak ele alır. Yönetim kuruluna da yönetim kurulu başkanı yön verir. Bu kişiye kısaca COB (Chairman of the Board) adı verilir. Yönetim kurulu, CEO’nun kararlarını veto etme hakkına sahiptir fakat yönetim kurulu başkanı (COB) yönetim kurulunun kararlarını veto edemez. Zira yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeleriyle eşit bir güce sahiptir. Bazı durumlarda CEO ve COB, yani yönetim kurulu ile icra kurulu başkanı aynı kişi olabilir, fakat yaygın olarak CEO ve COB farklı kişilerdir.
CFO ise şirketin finansal faaliyetleriyle ilgili en üst düzey yöneticidir. CEO şirketin genel faaliyetleri ile ilgilenirken CFO sadece finansal durumlarla ilgilenir. CFO, şirketin mali gücünü analiz eder ve finansal açıdan geliştirilmesi gereken yönleri tespit ederek bunu yönetim kuruluna iletir. CFO aynı zamanda şirketin nakit akışından, finansal planlamadan, yatırımlardan da sorumludur.
CEO Ne Kadar Etkilidir?
CEO şirketin icra kuruluna atandığında şirketin borsadaki hisse senedi fiyatları değişiklik gösterebilir. Ancak hisse senedi fiyatları ile yeni bir CEO’nun atanması arasında pozitif bir bağıntı bulunmamaktadır.
CEO değişikliği, özellikle ani bir kararla alınmışsa bu durum şirketin borsadaki durumu için daha çok risk taşır çünkü piyasada yeni CEO’nun şirketi nasıl yöneteceği konusunda belirsizlik bulunur. Bu yüzden CEO değişimine giden bir şirkete borsada yatırım yapılacağı zaman yeni CEO’nun gündemini takip etmek gerekir. Yeni CEO şirketin kurumsal stratejisini daha negatif bir noktaya taşıyabilecek kararlar alabilir.
Yatırımcılar şirketin ve sektörün dinamiklerini iyi bilen yeni CEO’lara daha çok güven duyar. Bu kişinin geçmişteki CEO’luk görevlerinde yatırımcılarına sağladığı değer, yönettiği şirketlerin pazar payını ne kadar artırdığı, şirketin maliyetlerini ne kadar kısıp verimliliği ne kadar artırdığı gibi faktörler CEO seçiminde çok önemlidir.
Yani özetle CEO bir şirkette yatırımcılar, çalışanlar, müşteriler tarafından bilinen ve şirketi bizzat temsil eden kişidir ve iş yükü bir hayli ağırdır. Şimdi dilerseniz CEO’ların bu kadar görevi yürütebilmek için zamanlarını nasıl yönettiklerine, CEO’ların zaman yönetimi tekniklerine bakalım bir de.
CEO’lar Zamanlarını Nasıl Yönetiyor?
Bu kadar yoğun bir gündeme ve sorumluluk alanına sahip olan CEO’lar için zaman yönetimi hayati önem taşır.
Şirketteki herkesin CEO’ya iletecek raporu, mesajı vardır. Yönetim kurulu, icra kurulu, çalışanlar, müşteriler, medya, yatırımcılar CEO ile yüzyüze, telefonla, e-mail ile görüşmek ister.
Tabii CEO’ların da sosyal hayatları, aileleri, tatilleri, randevuları vardır.
Bu bakımdan bir CEO zamanını olabilecek en verimli şekilde kullanmalıdır. Başarılı CEO’lar zaman yönetimi konusunda net bir tutuma sahiptir. Şirket içinde farklı kişiler ve departmanlar tarafından halledilebilecek konuları buralara yönlendirirler.
Harvard Business School dekanı Nitin Nohria’nın araştırmasına göre ABD’de bir CEO ortalama olarak haftada 62.5 saat çalışır. Nitin Nohria uzun bir zaman dilimini kapsayan araştırmasında CEO’ların zaman yönetimini incelemiş ve halka arz edilen 27 büyük şirket CEO’sunun zaman yönetimini 3 ay boyunca yakından izlemiş.
Bu araştırmaya göre CEO’lar hafta sonları da ortalama 4 saat, tatillerde ise 2.5 saat çalışıyor. Tabii başarıyı getiren bu saatlerin nasıl değerlendirildiği ile alakalı.
Nitin Nahria, Harvard Business Review’a yaptığı açıklamada şöyle diyor:
“CEO’ların zamanlarını nasıl ve neye ayırdıkları son derece önemli. Bu hem kendi verimliliklerini hem de şirketlerinin verimliliklerini direkt olarak etkiliyor.”
O halde bu araştırmadan hareketle başarılı CEO’ların zaman yönetimi tekniklerine ve araştırmadan hareketle verilen tavsiyelere biraz daha yakından bakalım:
Kısa Toplantılar
Harvard Business School dekanı Nitin Nahria’nın araştırmasından çıkan sonuçlardan biri; CEO’ların katıldığı ortalama bir toplantının 1 saat sürdüğü şeklinde. Bu toplantıların %38’i ise 1 saatten fazla sürüyor.
“Standart ve genel toplantıları yeniden değerlendirerek bu toplantıların kısaltılmasına çalışılmalı. Daha kısa süren toplantılar CEO’ların verimliliğini artıracaktır. Araştırmaya katılan CEO’lar 1 saatlik bir toplantının 30 ila 45 dakikaya çekilebileceğini ifade ediyorlar.” diyor Nitin Nahria.
Tek Başına Kalma
CEO’lar şirketin vizyonunu belirleyen, strateji geliştiren kişilerdir.
Dolayısıyla tek başına kalıp düşünmeye ihtiyaç duyarlar. Ortalama bir CEO, zamanının %28’sini tek başına geçirir ancak bu süre çeşitli toplantılar ve görüşmelerle kesintiye uğrar.
“CEO’lar makul uzunlukta bir süre boyunca yalnız kalmalı ve aşırı aciliyeti olmayan konular haricinde rahatsız edilmemelidir.”
Görev Devri
Şirketin günlük ve sıradan işlerine CEO’ların dahil olması, onları daha önemli işlere harcanabilecek zamanına mal olur.
Dolayısıyla CEO’lar illa kendi başlarına yapmak zorunda olmadıkları işleri, şirketteki alakalı birimlere devretmelidir.
“Birçok CEO’nun bir önceki görevlerindeki alışkanlıklarını atlatamadıklarını fark ettik. Hatta bazı CEO’lar kendinden daha alt kademedeki yöneticilerin işlerini yapmaya çalışmaktaydılar. Ancak bunun tam tersi olmalı, CEO bu işleri bizzat yapmamalı, yapılan işlerden haberdar edilmelidir.”
Daha Az E-mail
CEO’ların zamanının %61’i yüzyüze görüşmelerle, %24’ü ise e-mail, görüntülü konuşma gibi elektronik haberleşme ile geçer.
E-mail etkili bir haberleşme yöntemi olsa bile fazla zamana mal olabilir.
“CEO’lar e-mail ile haberleşmeden faydalanmalı ancak tek tek e-maillere cevap vermek yerine bunu sekreterine ya da bu işi yapabilecek birine devretmelidir. Ayrıca bizzat CEO tarafından yazılan e-mailler, yanlış zamanda veya yanlış bir üslupla gönderildiğinde şirketin imajına olumsuz etki edebilir. Bu nedenle CEO’lar, e-mail konusunda asistanlarından ve sekreterlerinden yararlanmalıdır.”
Esnek Zaman
CEO’lar zamanlarının ortalama olarak 4’te birini spontane gelişmelere ayırıyor.
Bu esasında iyi bir durum çünkü önceden planlanmamış olmasına rağmen spontane gelişen olaylar, toplantılar, görüşmeler şirket ve CEO için iyi fırsatlar sunabilmektedir.
“Ajandası sürekli olarak dolu olan liderler, çevreleri tarafından burnu büyük, erişilmez olarak görülme riski taşırlar. Bu nedenle spontane gelişmelere de açık olmak bir CEO için faydalı olur.”
Çalışanlarla İletişim
CEO’lar zamanlarının %14’ünü alt-orta düzey yöneticilerle, %6’sını da şirketteki giriş pozisyonlardaki çalışanlarla geçirir. Bu iyi bir şeydir.
“CEO’lar çalışanlarıyla birlikte zaman geçirmeli, onlar tarafından “ulaşılamaz” bir kişi olarak görülmemelidir. Bir CEO bu sayede şirkette olup bitenlerden, çalışanların moral ve motivasyonundan gerçekten haberdar olur ve şirketin değerlerini çalışanlarına aşılar.
Çalışanlarla iletişime girmek CEO’nun güvenilirliğini ve yetkinliğini artırır. Çalışanlar CEO’nun kendilerine değer verdiğini görünce daha motive bir şekilde çalışır ve bu da sonuç olarak şirketteki herkesin yararına olur.”
Özel Hayat
Araştırmaya katılan CEO’lar günde ortalama 7 saat uyuyor ve günde yaklaşık 1 saatlerini spor yapmaya ayırıyor. Aileyle geçirilen zaman ise yaklaşık 3 saat.
“Bir CEO, işini profesyonel bir şekilde yapabilmek için profesyonel bir atlet gibi çalışmalıdır. Bu da ancak sağlığa, spora ve dinlenmeye vakit ayırmakla mümkündür.” diyor Nitin Nohria.
