Gemi kaptanı olmak iş olanakları ve kazancı ile birçok kişinin hayalini süsleyen mesleklerden biri.
Nasıl gemi kaptanı olunur ? diye soranlardansanız bu yazımız tam size göre.
Eğitim gereklilikleri ve gemi kaptanı olmak için edinmeniz gereken deniz tecrübesi ile ilgili bilgileri, aşağıdaki yazımızda açıklıyoruz. Başarılı bir gemi kaptanı olmak istiyorsanız okumaya devam edin.
Gemi kaptanı kimdir?
Gemi kaptanları; gemilerin seyir ve operasyonel işlerini yöneten kişilerdir. Hukuki tanımıyla; gemileri emniyetle sevk ve idare eden kişilerdir. Gemi kaptanları, zabit ve mürettebattan oluşan bir ekiple çalışırlar. Gemi seyir halindeyken geminin hızını, rotasını ayarlar ve gözlemleyerek gemilerini tehlikelere karşı korurlar. Gemi limadayken de yükün ve yolcuların emniyetli bir şekilde tahliye edilmesine ve yüklenmesine refakat ederler ve bu süreci yönetirler. Gemi kaptanı ayrıca, geminin makineleri ve ekipmanlarının her zaman bakımlı ve iyi durumda muhafaza edildiğinden ve her türlü emniyet kurallarına uyulduğundan emin olmalıdır. Gemideki her türlü olayların kayıt edilmesi dışında deniz kirliliğinin kontrolu dahi gemi kaptanının sorumluluğundadır. Gemi kaptanı, gemide olup biten her şeyin nihai sorumlusudur fakat her şeyi tek tek kontrol etmesinin imkanı olmadığı için bu sorumlulukları ekibiyle paylaşır.
Gemi kaptanı nasıl olunur?
Gemi kaptanı olmak için üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olmak ve sonrasında Denizcilik Müsteşarlığı’nın yaptığı Gemi Adamları Yeterlilik sınavlarından geçer not almak gerekmektedir. Türkiye’de gemi kaptanları Uzakyol ve Yakınyol olarak ikiye ayrılmıştır. Uzakyol yeterliliğine sahip kaptanlar, tüm sularda ve tüm gemilerde çalışabilirler. Yakın yol yeterliliğine sahip kaptanlar ise karadan belirli bir mesafaye kadar, iç denizler ile belirli gross tonaj ve makine gücüne sahip gemilerde çalışabilirler. Yakın yol yeterliliğine sahip olmak için denizcilik liselerinin ilgili bölümlernden mezun olmak ve yine Denizcilik Müsteşarlığı’nın yaptığı Gemi Adamları Yeterlilik Sınavlarından geçer not almak gerekmektedir.
Gemi kaptanlığı kariyer planlaması
Genel olarak gemi kaptanlarının iki kariyer planlaması vardır. Birincisi; yakın sefer yapan gemilerde, şehir hatlarında ve ikmal gemilerinde; ikincisi ise uzaksefer yapan, okyanus aşırı çalışan büyük gemilerde çalışmaktır.
Kariyer planlaması yaparken, iki yol arasında ciddi ücret farkları olduğunu da göz ardı etmemek gerekir. Hemen hemen yarı yarıya bir fark sözkonusudur. Denizciler, çalıştıkları süre içerisinde uzun süreler ailelerinden ve sevdiklerinden uzak kalırlar.
Gemi kaptanı olmak için kazanmanız gereken mesleki tecrübe
Üniversitelerin ve liselerin ilgili bölümlerinden mezun olan genç denizcilerin, mesleklerinin zirvesine yükselmek ve gemi kaptanı olabilmek için önlerinde zorlu bir yol vardır.
Mezun olmuş ve 1 yıl fiili deniz stajını yapmış (makine bölümü için 6 ay ) genç denizciler Denizcilik Müsteşarlığının açtığı Gemi Adamları Yeterlilik Sınavına girmeye hak kazanırlar. Bu sınavdan başarılı sonuç aldıktan sonra gemilerde 2.zabit (3. Kaptan) olarak görev alabilirsiniz. Bazı gemilerde 3.Zabit (4. Kaptan) de bulunur. Yeterlilik olarak arada fark yoktur fakat yeni mezunların genelde tecrübesiz olmaları nedeniyle, 3.zabit olarak başlamaları daha uygundur. 2. veya 3. Zabit olarak 36 ay deniz hizmeti yapan ve bunu belgeleyen denizciler, 1. Zabit ( 2. Kaptan) olmak için yine Denizcilik Müştesarlığının düzenlediği Gemi Adamları Yeterlilik sınavına girmeye hak kazanırlar. Bu sınavdan da başarılı sonuç almalarından sonra gemilerde 1.zabit olarak çalışmaya başlarlar. Bu bir terfidir ve kazandıkları ücrette artış olacağı gibi gemi içindeki sorumlulukları da ciddi oranda artacaktır.
1. Zabit olarak da 36 ay fiili deniz hizmeti yapan denizciler gemi kaptanı olabilmek için yine Denizcilik Müştesarlığının düzenlediği Gemi Adamları Yeterlilik sınavına girmeye hak kazanırlar. Bu sınavdan başarılı olanlar Gemi Kaptanı yeterliliğini alırlar. Gemi kaptanı yeterliliğine sahip olmak gemilerde hemen kaptanlık yapabileceğiniz anlamına gelmez. Denizcilik şirketleri gemilerini emanet edecekleri kaptanın tecrübeli ve başarılı olmalarını isterler. İlk kez kaptanlık yapacak denizcileri, bu süreçte çok iyi inceleyip gemilerini yönetecek ve tüm sorumluluğu üstlenecek seviyede olup olmadıklarını anlamak isterler. Uzun süre aynı şirkette çalışmanız bu terfiyi almanızı kolaylaştırır.
Kısaca; 22 yaşında üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olan denizcilerin Uzakyol Kaptan’ı olabilmeleri için en az 6 yıl geçmesi gerekmektedir. Bu süre izinleri de hesaba kattığımızda 8 yıla kadar uzayabilir. En erken 28-30 yaşında gemi kaptanı olabilirsiniz.
Gemi kaptanı olduktan sonra, denizde kazandığınız tecrübe sayesinde karada da iş bulma olanaklarınız vardır. Bunlardan bazıları; denizcilik şirketilerinin kara bölümlerinde çeşitli kademelerde yöneticilik yapmak, devletin denizcilik ile ilgili birimlerinde görev almak, gemi trafik yönetme ve düzenleme servislerinde çalışmak, Türk boğazlarında klavuz kaptanlık yapmaktır.
