Bir iş görüşmesine gittiğiniz zaman temel amacınız işe alınmaktır. Başvurduğunuz pozisyon için en uygun kişi olduğunuzu ispatlamaktır. Becerileriniz, eğitiminiz ve deneyiminiz ile işi kapmak istersiniz.
Ancak iş görüşmesinde kuracağınız cümleleri özenle seçmeniz gerekir. Yani sizle görüşme yapan kişi veya kişilerin zihninde şüphe uyandıracak ifadelerden kaçınmak son derece önemlidir. Yanlış anlamaya müsait ya da abes bir şey söylediğiniz zaman CV’nizdeki başarıların pek bir önemi kalmayabilir.
Bu bağlamda bir iş görüşmesi ağzınızdan çıkmaması gereken bazı cümleleri sizler için derledik.
1. Tam Olarak Ne İş Yapıyorsunuz Burada?
İş görüşmesinin birinci kuralı, toplantı öncesinde başvurduğunuz şirketi ve pozisyonu araştırmaktır. Eğer görüşmeye şirket hakkında sıfır bilgi ile girerseniz aklınızın bir karış havada olduğu izlenimi uyanır karşınızda oturan kişilerin kafasında. Bu nedenle mutlaka Linkedin’den, Instagram’dan, şirketin web sitesi ve sosyal medya hesaplarından bilgi toplayıp araştırma yaparak gidin iş görüşmesine.
2. Son Çalıştığım Yer…
Son çalıştığınız şirket ne kadar berbat bir yer olursa olsun, iş görüşmesi esnasında eski çalıştığınız yerler hakkında kötü konuşmayın. Nötr olmaya özen gösterin ve eski iş yerlerinizde neler öğrendiğinize odaklanın. Dediğimiz gibi bir önceki işinizden çok kötü ayrılsanız bile şirketi yermek için uygun bir yer değildir iş görüşmesi.
3. Patronla Geçinemiyorduk
Geçmişte birlikte çalıştığınız kişiler hakkında da kötü şeyler söylememeye özen gösterin. Zira sizle görüşme yapan kişiler o an için sizi de eski patronunuzu da tam olarak tanımamaktadır ve sorunun patronla olabileceği kadar sizde de olabileceği çıkarımını yapabilirler. Nötrlük iyidir yani.
4. Ne İş Olursa Yaparım
İnsan kaynakları uzmanları ve işverenler genelde tutkulu, ne istediğini bilen, tuttuğun koparan, motivasyonu yüksek kişileri işe almak ister. “Ne iş olursa yaparım.” gibi bir cümle kurmanız, olumsuz bir sinyaldir. Bunun yerine geçmişteki deneyimlerinizi de göz önüne alarak bilgili ve başarılı olduğunuz konulara odaklanın. Başvurduğunuz pozisyonda deneyimlerinizi nasıl kullanabileceğinizi anlatın.
5. Pek İş Tecrübem Yok Fakat…
Yeni mezun veya kariyer değişimi yapan kişiler tarafından sık yapılan hatalardan biridir bu. Sahip olmadığınız tecrübe için af dilediğiniz zaman açık bir şekilde “Ben bu işe uygun değilim” mesajı vermiş olursunuz. Bu nedenle zayıflıklarınıza odaklanmak yerine pozitif bir üslup takının. Başarılı olduğunuz konulara odaklanın ve mevcut becerilerinizi bu işe nasıl aktarabileceğinizi anlatın.
6. Özgeçmişimde Yazıyor Her Şey
Size bir soru sorulduğu zaman “CV’de her şey yazıyor.” gibi bir cevap vermeyin. Görüşme yapan kişileri salak yerine koymuş olursunuz. Bu kişilerin önünde elbette özgeçmişiniz var, oraya bakıp istedikleri şeyi öğrenebilirler. Ancak bu tür sorular sormaktaki amaç, meseleyi sizin ağzınızdan, sizin cümlelerinizle öğrenmek istemeleridir. Burada iletişim becerileri ölçülmek istenir. O nedenle size sorulan sorularla ilgili olarak CV’nizi refere etmeyin. Direkt siz anlatın. Ayrıca CV’de bir cümlelik bir açıklamadan daha çok şey söyleyebilirsiniz ki bu da iyi bir şeydir. Derdinizi daha iyi anlatabilirsiniz konuşarak.
7. En Büyük Sorunum Mükemmeliyetçiliğim
Böyle bir cümle hiç kimseyi etkilemez. Kimse mükemmeliyetçi olduğunuz için ayaklarınıza kapanıp size yüce bir varlık olarak bakmaz. Böyle bir cümle, klişedir ve cevaba önceden hazırlandığınız bir şey olarak değerlendirilir. Ancak gerçekten mükemmeliyetçi bir insansanız bunu en azından örneklerle açıklamanız daha iyi olur. Ne tür örnekler vereceğiniz size kalmıştır ancak bizden size tavsiye: “En beğenmediğim yanım aşırı mükemmeliyetçi olmamdır.” gibi saçma bir şey söylemeyin iş görüşmesi esnasında.
8. Referanslarımı Görmek İster Misiniz?
İş görüşmesi, romantik bir buluşma değildir. İş görüşmesinde karşınızdakileri beceriniz, deneyiminiz ve bilginiz ile “tavlarsınız” ve bir sonraki buluşma için sizi aramalarını beklersiniz. İş görüşmesinde size sorulmadan siz referanslarınızdan bahsederseniz bir anlamda topu taca atmış olursunuz, eksikliklerinizi referansla kapatmaya çalışıyor gibi bir izlenim verirsiniz. Bu nedenle sizden talep edilmedikçe referans meselesine girmeyin.
9. Özür Dilerim, Geciktim.
Gecikmeyin. Bu kadar net.
10. Şu Anda Zor Bir Dönem Geçiriyorum
Boşanma, vefat, maddi sıkıntı gibi durumlar karşısında insanlar sizle empati kurabilir. Ancak iş görüşmesinde size özel hayatınız sorulmadığı müddetçe bu konulara girmeyin. Zira zor bir dönemden geçiyorsanız bu durum performansınıza büyük olasılıkla olumsuz etki yapar. O nedenle iş görüşmesinde mesleki boyutunuza ağırlık verin.
11. En Kısa Sürede Kendi İşimi Kurmak İstiyorum
Girişimcilik ruhu iyi bir şeydir. Bir insanın girişimciliğini konuşturması için illa kendi şirketini kurması da gerekmez. Ancak bir şirkette işe başvurduğunuz zaman bu kişiler sizi uzun vadeli olarak değerlendirir. Yani size emek verip yatırım yaptıktan sonra sizin 6 ay içinde işten ayrılmanız bu şirketin işlerine ket vurur. O yüzden kendi işini kurma konusunda hevesliyseniz belirtin ancak “En kısa sürede…” gibi zaman belirteçlerinden kaçının.
12. Akşam Sinemaya Gittik, Oradan Bara Geçtik…
Renkli ya da sade bir hayatınız olabilir. Çok eğlenceli bir arkadaş çevreniz olabilir. Ancak iş görüşmesine gittiğiniz zaman “Tatil nasıl geçiyor?” tarzı bir sorulursa tüm özel hayatınızı anlatmaya kalkışmayın. Oldukça eğlenceli bir işe başvurmuş olsanız bile bu kadar daha ilk görüşmede bu kadar rahat ve gelişigüzel şeyler anlatmayın. Yani hemen “kanka modu” girmeyin.
13. Hayır, Sorum Yok
İş görüşmesi esnasında “Sorunuz var mı?” gibi bir soru sorulursa “Hayır, yok.” demeyin. Soracak illa bir şeyler vardır aklınızda. Eğer soracak sorunuz yoksa o işle pek de ilgilenmiyorsunuz demektir. En azından karşınızda oturan kişiler böyle düşünür.
14. Sizde Terfi Sistemi Nasıl?
Böyle bir soru sormak, kibir göstergesidir. Daha işe alınmadan terfi almayı düşünmeniz, sizin uzun vadeli bir düşünce tarzına sahip olduğunuzu, işinizi önemsediğinizi falan göstermez. Eğer yine de böyle bir merakınız varsa şöyle diyebilirsiniz mesela: “Bu şirkette kalıcı olmak isterim. Şirketteki kariyer olanakları nasıl acaba?” Yani, soracağınız soruları belli bir üslupta sormanız, sorunuzu yumuşatmanız çok iyi olur.
15. Kaç Gün İzin Hakkı Var?
İş görüşmesinde hemen kendi menfaatlerinize odaklanırsanız, bu pek iyi karşılanmayacaktır. Tabii ki kendi menfaatlerinizi düşünmek zorundasınız ancak bunun yeri iş görüşmesi değildir. İş görüşmesi yapan kişiler sizle tanışmak, şirkete ne katabileceğinizi öğrenmek için sizi oraya çağırır. Şirketin finans iş akışını nasıl geliştirebilirsiniz? Şirket için ne tür içerikler üretebilirsiniz? Şirketteki iş yükünü nasıl hafifletebilirsiniz? Bu tür şeyler merak edilir. Sizden talep edilen şeyleri karşılayamadıktan sonra sizin talepleriniz birincil öneme sahip olmaktan uzaklaşır.
16. İki Ay Almanca Kursuna Gittim
Harvard Business Review’da Heidi Halvorson’un bir yazısında bu konu işleniyor: “Temel eğitim ve iş geçmişinizi anlattıktan sonra detay düzeyinde bir deneyiminizden bahsettiğiniz zaman bir önce söylediğiniz şeylerin ağırlığı azalır. Belki bu iş için Almanca gereklidir ve Almanca kursuna gitmeniz başvurunuz açısından olumlu karşılanacaktır. Ancak başvurduğunuz pozisyonun üç aylık bir Almanca bilgisi ile alakası yoksa, bu tür bir tecrübe “bonus” olarak görülmez. Ya akıcı Almanca konuştuğunuzdan bahsedin ya da daha önemli başarılarınıza odaklanıp 2 aylık Almanca kursu geçmişinden bahsetmeyin. Zaten özgeçmişinizde muhtemelen yazıyordur bu detay.
17. Bu Aralar Maddi Olarak Sıkışığım
Evet, paralar suyunu çekmiş olabilir. Ama bu tür bir cümle kurmanız karşınızda oturan kişiler tarafından pek de iyi karşılanmaz. Sizin bu işi sadece para için yaptığınız, başka bir yerden para elde ettiğinizde işten ayrılacağınız gibi bir düşünce uyandırır.
18. Maaş Olarak Ne Düşünüyorsunuz?
Bu soruyu ilk soran olmayın. Görüşmenin sonlarına doğru görüşmeyi yapan kişi ya da kişiler zaten ya maaşı direkt olarak söyler ya da sizin maaş beklentinizi sorar. Yani maaş konusunu ilk olarak işverenin açmasını bekleyin. Direkt maaş ile ilgili bir soru sorduğunuz zaman tek motivasyonunuzun maaş olduğu duygusu uyandırırsınız.
19. Nasıl Yapıldığını Bilmiyorum
“Bilmiyorum” demek bir erdemdir. Bir insanın her konu hakkında fikir sahibi olması gerekmez. Ancak diyelim ki şirkette kullanılan bir bilgisayar programını daha önce kullanıp kullanmadığınız soruldu. Siz bu programı kullanmayı bilmiyorsanız sadece “Bilmiyorum.” deyip susmayın. Böyle bir durumda verebileceğiniz en ideal cevap şöyle olur: “O programı kullanmayı bilmiyorum ancak Youtube’da bu konuyla ilgili pek çok video olduğunu biliyorum. Oradan bakarak ve kendim çalışarak programı kullanmayı öğrenebilirim.”
20. Bu İş İçin Benden Daha Uygun Bir Kişi Bulamazsınız
Kendini beğenmek ve gereksiz özgüven sizi üzer. Zira o işe başvuran diğer adayların özgeçmişinizi bilmiyorsunuz. Böylesine iddialı bir söz, karşı tarafı etkilemekten ziyade irrite edecektir. Halbuki daha yumuşak bir üslupla iddianızı yine ortaya koyabilirsiniz. “Benden daha iyisi yok.” demek yerine “Her zaman gelişmeye ve öğrenmeye yer vardır ancak ben bu konuda senelerdir gecemi gündüzüme kattım ve iyi bir noktada olduğumu düşünüyorum.”
