“Ne diyebilirim ki? Yanlış kişiyi işe aldım ve 10 yıl boyunca emek verdiğim her şeyi berbat etti.”
Steve Jobs arkasında büyük bir miras bıraktı. Onun hayatından çok faydalı dersler almak mümkün. Bilgisayar ve teknoloji bir yana, iş hayatının hemen her alanında Steve Jobs’tan öğrenebileceğimiz çok şey var. Buna insan kaynakları ve işe alma süreçleri de dahil.
Bu yazımızda Steve Jobs’ın insan kaynakları konusundaki deneyimlerini ve tavsiyelerini paylaşacağız sizlerle.
1. Yanlış Kişiyi İşe Almayın
Bir kişinin yanlış kişi olduğunu ancak iş işten geçtikten sonra görürüz genelde. Ancak bu durum Steve Jobs örneğinde çok daha büyük bir etkiyle karşımıza çıkıyor.
Jay Elliott, Apple’ın üst düzey yöneticilerinden biriydi ve bizzat Steve Jobs tarafından işe alımıştı. Elliott, eski patronunun insan kaynakları konusundaki stratejisini şöyle anlatıyor:
“Steve gereksinimleri daima çok iyi tespit edebilen bir insan olmuştur. Ancak aradığı kalifikasyon konusunda çok da sert olmamıştır. Bazen hiçbirimizin görmediği bir detayı yakalar ve “İşte aradığım doğru kişi bu.” derdi.”
Ancak Steve Jobs’ın da yanlış kişileri işe aldığı oldu. CNN’e verdiği bir mülakatta “Yanlış kişiyi işe aldım ve 10 yılımı mahvetti.” demişti mesela.
Bu bağlamda yanlış insanları istihdam etmek hem duygusal hem de finansal açıdan çeşitli riskler taşır.
Yani yıllık 100.000 lira kazanan bir insanın yanlış tercih olduğu görülürse bu kişiyi işten çıkarmanın tam 2.5 kat daha ekstra maliyete yol açtığını söyleyebiliriz. Yanlış bir karar verdiyseniz ve yanlıştan dönmek istiyorsanız bile bu bedele katlanmak zorundasınız maalesef.
Mutlaka okuyun: Doğru Çalışan Seçimi Nasıl Yapılır?
2. En İyi Kişileri İşe Alın
Jobs, kendisi hakkında yapılan Steve Jobs: Man in the Machine adlı belgeselde şöyle diyor:
“Benim gibi bir insanın en önemli görevi işe alımdır.”
Jobs’ın yol arkadaşı Steve Wozniak da benzer görüşte:
“Çalışanlarınızı yetenekli insanlardan seçerseniz, bu bireysel olarak her çalışanı ayrıca motive eder. Tabii ortaya çıkan iş de tek tek yapılan işlerin toplamından çok daha ötesi olur. Birinci sınıf insanlarla aynı ortamda çalışma hissi şirkete sınıf atlatır; bu da net ve sağlam bir vizyonun bir parçasıdır. Tüm bunların gerçek olabilmesi için en iyi insanları işe almanız gerekir.”
Peki alanındaki en başarılı insanları nasıl istihdam edebilirsiniz? Şirketinizin kültürüne uyum sağlayacak yetenekli insanları nasıl kendinize çekebilirsiniz?
Elliott şöyle diyor:
“Bir şirketin en büyük gücü çalışanlarıdır. Parlak insanlar, parlak insanların çalıştığı şirketlerde çalışmak ister. Bu nedenle işe alım sürecinde çalışanlarınıza danışın ve onların hayran olduğu kişiyi işe almaya çalışın. Tavsiye üzerine işe alım, hem süreci hızlandırır hem de yeni gelen kişinin kalıcı ve başarılı olma oranı daha yüksek olur.”
Mutlaka okuyun: Harika Elemanları İşe Alma ve Elde Tutma Yolları
3. Göreviniz Vizyonunuzu Net Bir Biçimde Anlatmaktır
Hangi sektörde faaliyet gösteriyor olursanız olun, istihdam sürecinde birincil göreviniz vizyonunuzu pazarlamak olmalıdır.
“Apple bir şirket. Ancak Apple olarak sadece para kazanma odaklı bir şirket olmadığımızı, duygusal bir yanımızın olduğunu da ortaya koymayı başardık. Steve’in en büyük başarılarından biri budur.” diyor Apple’ın eski mühendislerinden Andy Gringon.
İşe alım yapan biri olarak (mesela insan kaynakları müdür) adaylara ürünlerinizi, hizmetlerinizi, sigorta ve diğer özlük haklarını değil; vizyonunuzu anlatın. Bu kişiler sizinle birlikte inovasyon yapabileceklerine inanmalı, sizin misyon ve vizyonunuza güvenmeli.
Mutlaka okuyun: Çalışanlarınızın İçsel Amaçlarını Keşfetmelerini Sağlayan Sorular
4. İşe Alım Sürecini Kolektif Yürütün
Tek başınıza işe alım yapamazsınız. En başarılı adayları en başarılı personelleriniz haline getirmek için kolektif bir anlayışla ilerlemeniz gerek.
Steve Wozniak, başvuru yapan adayların pek çok departmandan kişiyle görüştüğünü söylüyor. Yani yazılım mühendisliği için Apple’a başvuran bir aday, AR-GE müdürleriyle de görüşüyor, tasarım ve pazarlama müdürleriyle de.
Bu sayede adayı daha çok kişi görmüş oluyor ve farklı departmanlardaki insanlar da bu kişinin şirkete uyup uymayacağına dair fikirlerini belirtiyor.
Bu zaman alan bir şey, kabul. Fakat en iyi adayı ancak böyle belirleyebilirsiniz.
Startup kurdunuz ve kendinize partner arıyorsunuz. Doğru kişiyi bulmak için ince eleyip sık dokursunuz. Zira bu kişi şirketin yarısını devralacaktır. Peki şirketinize beş personel daha alırken neden daha az özen gösteresiniz ki?
8 tane parlak, 2 tane de vasat kişi çalıştırdığınız zaman şirketinizin %20’sini neden güvenmediğiniz kişilere emanet edesiniz ki?
İşte bu nedenle Apple gibi on binlerce çalışanı olan bir şirket bile her adayı özenle seçiyor.
Bu bağlamda işe alım sürecinde her adayı incelemeli, gerekirse kolektif bir biçimde süreci yürütmelisiniz.
5. İstihdam Etmekten Korkmayın
Jobs şöyle diyor:
“Zeki insanları işe alıp onlara ne yapacağını söylemek pek mantıklı değil. Zeki insanları, bize ne yapmamız gerektiğini söylemeleri için işe alıyoruz Apple’da.
Yıllar boyunca şunu öğrendim: Eğer elinizde başarılı ve yetenekli insanlar varsa onları kendi haline bırakabilirsiniz. Bu kişilerin şahane işler yapmaları için onları işe almanız yeterlidir.”
