Tanıdığınız herkes size bir şekilde yalan söylüyor. Fakat bazı insanlar daha da ileriye giderek ilişkileri sonsuza dek değiştirecek, iş hayatlarını etkileyecek ve hatta hapse girmelerine sebep olabilecek yalanlar söylüyorlar.
Büyük yalanları tespit etmek genellikle FBI gibi kuruluşların işi. Burada çalışan kişiler genellikle karşıdaki insanın yalan söyleyip söylemediğini anlamak için yüz ifadelerine, vücut diline ve kelime seçimlerine bakıyorlar.
30 yıl FBI için çalışmış olan ajan Mark Bouton, yalanları tespit etme noktasında bizlerle bazı ipuçlarını paylaşıyor. Bu ipuçlarıyla cezai soruşturma yapmıyor olsanız bile yalanları tespit ederek ona göre bir tavır takınabilirsiniz.
Bouton şöyle diyor: “Birinin size yalan söyleyip söylemediğini gösteren birçok yüz ifadesi ve tepki var. Bunların bazıları gerginlik, bazıları kimyasal reaksiyonlar ve bazıları da fiziksel reaksiyonlar sonucu ortaya çıkıyor.” Esas önemli olan, karşınızdaki kişinin normal zamanda nasıl davrandığını anlayabilmek.
“Yapılacak en doğru şey masum sorularla karşınızdaki kişiyi belirli bir süre gözlemlemek ve alışkanlık haline gelmiş tepkilerini, hatta varsa tiklerini öğrenmek. Sonra, daha özel ve nokta atışı sorular sormalı ve hareketlerini incelemelisiniz. Başta yapmadığı hareketleri yapıyorsa karşınızdaki kişinin yalan söylediğine emin olabilirsiniz.”
İşte dikkat etmeniz gereken bazı yüz ifadeleri. Keyifli okumalar!
Sürekli sağa sola oynayan gözler
“Karşınızdaki kişi ona yönelttiğiniz bir soruya cevap vermek istemediğinde ve kendini huzursuz hissettiğinde gözleri sağa sola oynamaya başlar. Tıpkı korktuğumuz zamanlarda sığınacak bir yer ararken etrafı gözlerimizle kolaçan edişimiz gibi, yalan söyleyen insanlar da bir kaçış yolu aradıkları için otomatik olarak bu hareketi yapıyorlar.”
Hızlı göz kırpma
“Normalde insanlar dakikada beş veya altı defa, ya da 10 – 12 saniyede bir gözlerini kırparlar. Fakat stresli olduklarında ve yalan söylediklerinde art arda beş ya da altı defa gözlerini kırpabilirler.”
Vücutta üretilen dopamin miktarı, normal göz kırpma oranına istisnalar oluşturabiliyor. Örneğin, Parkinson hastalığı olan biri normalden çok daha yavaş göz kırparken, şizofrenisi olan biri de normalden çok daha fazla göz kırpacaktır.
Gözleri bir saniyeden fazla süre kapalı tutmak
Bir savunma mekanizması olarak, size yalan söyleyen kişi gözlerini bir veya iki saniye boyunca kapalı tutabilir. Normalde insanlar gözlerini 10 ila 40 salise içine kırparlar.
Sağ yukarı tarafa doğru bakmak
“Sıradan, sağlak bir insana gözleriyle tanıklık ettiği bir hadise hakkında soru sorarsanız ve sol yukarı tarafına doğru bakarsa, gerçekten olayı hatırlamaya çalıştığını söyleyebilirsiniz. Fakat eğer sağ yukarı tarafına doğru bakarsa hayal gücüne başvurduğunu ve aklından bir cevap uyduracağını bilmelisiniz.”
Solak insanların bunun tam tersini yaptığını belirtelim.
Bazı insanlar da, görsel bir anıyı hatırlamaya çalıştıklarında karşılarına bakarlar.
Doğrudan sağa bakmak
“Bir kişiye duyduklarıyla ilgili soru sorduğunuzda gözleri sol kulağına doğru kayıyorsa duyduğu şeyi hatırlamaya çalışıyor demektir. Fakat gözleri sağ kulağına doğru kayıyorsa, bu kişinin size yalan söylemek üzere olduğunu anlayabilirsiniz.”
Bu durumun da solak kişiler için tam tersi olduğunu belirtelim.
Sağ aşağı tarafa doğru bakmak
“Bir kokuyu veya dokunsal bir anıyı gerçekten hatırlamaya çalışan kişiler gözlerini sol aşağı tarafa doğru devirirler. Fakat eğer size yalan söyleyecekse bunun tam tersini yapacak ve sağ aşağı tarafa doğru bakacaktır.”
Solaklar için yine bunun tam tersi geçerli.
Göz çevresinde kırışıklık
Hakiki anlamda gülümseyen insanların göz çevrelerindeki deri kırışır.
Surata dokunmak
İnsanlar, yalan söylediklerinde kimyasal reaksiyon sebebiyle yüzlerini kaşıma ihtiyacı duyarlar.
Büzülmüş dudaklar
“İnsanlar yalan söylediklerinde dudakları kurur. Bunu önlemek için de sıkça dudaklarını büzerler ve ıslatmaya çalışırlar.”
Karşınızdaki kişinin dudakları çok sıkı ve neredeyse beyaz görünüyorsa, size yalan söylüyor olma ihtimali son derece yüksek.
Aşırı terleme
Bir konuşma esnasında alın, yanak ve ense bölgesinden terleyen ve bu teri temizlemeye çalışan kişiler size yalan söylüyor olabilir.
Yüz kızarması
Yüzümüz, sempatik sinir sistemimiz tarafından adrenalin salgılanmasına verilen tepkinin doğal bir sonucu olarak kızarır.
Kafa sallamak
Genellikle insanlar gerçeği söylüyorlarsa kafalarını art arda yukarı ve aşağı doğru sallarlar. Fakat eğer kafalarını sağa sola sallayarak bir beyanda bulunuyorlarsa vücutları içgüdüsel olarak yalana tepki gösteriyor demektir.
