Temettü Verimi Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Yüzdesel olarak ifade edilen temettü verimi, bir şirketin hisse senedi fiyatına kıyasla her yıl temettü(kar payı) olarak ne kadar ödediğini ifade eden bir mali orandır.
Temettü veriminin ters çevrilmiş hali fiyat/temettü oranıdır.
Anahtar Kazanımlar
- Yüzde olarak gösterilen temettü verimi, bir şirketin hissedarlarına sahip oldukları her hisse başına ödediği tutarın cari hisse senedi fiyatına bölünmesiyle ortaya çıkan orandır.
- Olgun şirketler temettü ödeme olasılığı en yüksek olan şirketlerdir.
- Elektrik, gaz, su gibi kamu hizmeti sağlayıcıları ile temel tüketim maddeleri endüstrilerindeki şirketler genellikle yüksek temettü ödeme eğilimindedir.
- Yüksek temettü getirisi her zaman için cazip yatırım fırsatları olduğu anlamına gelmez çünkü düşen hisse senedi fiyatının bir sonucu olarak temettü verimliliği artmış görünebilir.
Temettü Verimini Anlamak
Temettü verimi, yalnızca hisse senedi fiyatına kıyasla ödenen temettü oranını gösteren bir ölçüttür ve bu nedenle fiyat hareketlerinden etkilenir. Bu nedenle hızla değer kaybeden hisse senetleri söz konusu olduğunda temettü verimi alışılagelmişin dışında çok yüksek görünebilir.
Nispeten küçük ölçekli olan ancak hızla büyüyen şirketler aynı sektördeki olgun rakiplerine kıyasla daha düşük oranda temettü ödeyebilir.Büyümesi durağanlaşmış olgun şirketler ise en yüksek temettü verimine sahiptir. Ülkemizden Tüpraş ve Petkim bu şirketlere örnek gösterilebilir.
Teknoloji hisse senetleri genellikle ortalamanın altında temettü ödese de genç ve olgun şirketler arasındaki farklılık burada da geçerlidir. Örneğin 7 Mayıs 2020 verilerine göre bakıldığında piyasada yerleşik bir telekomünikasyon ekipmanı üreticisi olan Qualcomm Incorporated (QCOM), 12 aylık periyotta hisse başına 2,48 USD temettü ödemiştir. Mevcut hisse fiyatı olan 78,73 USD’lik fiyat nazara alındığında hissenin temettü verimi %3,15 olarak göze çarpmaktadır. Ancak aynı dönemde, nispeten yeni bir mobil ödeme geliştiricisi şirketi olan Square, Inc. (SQ)’nin hiç temettü ödemesi yapmadığı görülmektedir.
Örneğimizden de anlaşılacağı üzere temettü verimliliği formülü yıllık hisse başına ödenen tutar / hisse senedi fiyatı’dır.
Temettü verimi bir önceki yılın finansal raporundan hesaplanabilir. Yapılacak bu hesaplama genellikle sonraki mali yılın ilk birkaç ayı açısından güvenilir olacaktır. Ancak zaman ilerledikçe piyasada meydana gelecek değişiklikler ve dalgalanmalar sebebiyle verilerin önemi de o ölçüde azalacaktır. Bu nedenle yatırımcılar alternatif olarak son dört çeyreğin verilerini kıstas alarak bir hesaplamaya gidebilir. Ancak şirket yakın zamanda temettüsünü radikal oranda azaltmış veya artırmışsa bu tip hesaplamalar yanıltıcı olabilir.
Ülkemizde temettüler genellikle senede 2 defa ödendiği için birçok yatırımcı hesaplama yaparken son 6 aylık temettüyü esas alacak bunu 2 ile çarparak yıllıklandırmaya çalışacaktır. Sonuç olarak bir yatırımcı temettü veriminin nasıl hesaplanacağına karar verirken temettü ödemelerinin geçmişini etraflıca incelemelidir.
Temettü Veriminin Avantajları
Tarihsel kayıtlar, temettü verimine odaklanmanın yatırımcının gelirini artırmasını sağlayabileceğini net olarak ortaya koymaktadır. Örneğin Hardford Funds analistlerine göre 1970 yılından beri S & P 500’den elde edilen gelirin %78’i temettü kaynaklıdır. Tabi ki bu yaklaşım yatırımcıların temettülerden elde edecekleri nakdi tekrardan S & P 500’e yatıracakları varsayımına dayalıdır. Böylelikle yatırımcılar bileşik getirinin etkisinden yararlanarak gelecekte daha fazla temettü elde etme şansına sahip olmaktadır.
Bu durumu bir örnekle izah etmeye çalışalım. Bir yatırımcının 100 TL fiyatlı ve %4 temettü verimine sahip bir hisseye 10.000 TL yatırdığını düşünelim. Bu yatırımcı, tümü hisse başına 4 TL temettü ödeyecek 100 adet hisse senedine sahip olacaktır. Bu da toplamda 400 TL getiri demektir. Bu 400 TL aynı hisseden 4 adet daha almak için kullanılabilir. Esasında temettü dağıtıldığında hisse fiyatı tekrardan uyarlanacağı için 4.16 adet hisse alabilecektir. Birçok aracı kurumun olanaklı kıldığı temettü yeniden yatırım programları kısmi hisse alımına izin vermektedir. Hiçbir şey değişmese bile yatırımcı bir sonraki yıl 10.416 TL fiyatlı 104,16 hisseye sahip olacaktır. Sonraki yıl temettüsü ilan edildiğinde bu miktarla daha yüksek temettüye hak kazanabilir ve bileşik getiri sayesinde portföyü adeta bir tasarruf mevduatı hesabı gibi işlem görecektir.
Temettü Veriminin Dezavantajları
Yüksek temettü verimi yatırımcılar için çekici gözükse de şirketin büyümesi pahasına uygulandığında çekimser davranmak gerekir. Olumsuz bir bakış açısıyla bir şirketin hissedarlarına ödediği her liranın, şirketin büyümek ve yeniden yatırımlarla sermaye kazancını artırmaktan feragat ettiği bir lira olduğu düşünülebilir. Dolayısıyla şirket eğer gerçekten iyi yönetiliyorsa hissedarlar herhangi bir temettüye hak kazanmasalar dahi hisse senedinin değerinin artması suretiyle yüksek kazançlar elde edebileceklerini bilmelidir.
Yatırımcıların bütüncül bir bakış açısına sahip olması ve hisse senetlerini yalnızca dağıttıkları temettüye göre karşılaştırmamaları tavsiye edilir. Ayrıca unutulmamalıdır ki temettü verileri eski veya hatalı olabilir. Yine birçok şirket hisse senedi fiyatlarının keskin düşüş yaşadığı dönemlerde yüksek temettü verimine sahip görünür. Ancak bu düşüş bir süre daha devam ederse şirketlerin temettü miktarını azaltması veya tamamen iptal etmesi ihtimal dâhilindedir. Bu nedenle yatırımcılar sıkıntılı görünen ancak yüksek temettü verimine sahip görünen şirketler konusunda 2 kat dikkatli olmalıdır.
Örneğin General Electric Company’nin (GE) üretim ve enerji kısımlarının performansı 2015 ve 2018 yılları arasında önemli ölçüde düşmüş ve durum hisse senedi fiyatlarını etkilemiştir. Fiyatlar düştükçe temettü verimi ise %3’lerden başlayarak %5’in üzerine çıkmıştır. Ancak daha sonra şirketin temettü kesintisi kararı alması, bu düşüşten fayda sağlamayı bekleyen yatırımcıda hayal kırıklığı yaratmıştır.
Temettü Verimi vs. Temettü Ödeme Oranı
Temettü kıstaslarını incelerken temettü veriminin basit olarak hissedarlara nakit olarak dağıtılan tutarın hisse senedi fiyatına oranı olduğunu akılda tutmak önemlidir. Bununla birlikte temettü ödeme oranı, bir şirketin net kazancının ne kadarlık bir kısmını temettü olarak dağıtmayı tercih ettiğini inceler. Temettü verimi analistler tarafından daha yaygın olarak kullanılan bir ölçüt olsa da bazıları temettü ödeme oranının bir şirketin ileride tutarlı bir şekilde temettü dağıtma kabiliyeti olup olmadığı göstermesi açısından daha önemli bir gösterge olduğuna inanıyor. Temettü ödeme oranı, bir şirketin nakit akışıyla oldukça bağlantılıdır.
Temettü verimi, bir yıllık sürede şirketin hissedara temettü olarak ne kadar ödediğini gösterir. Bu ölçüt TL cinsinden değil yüzde cinsindendir. Bu, hissedarların yatırdığı her bir TL başına ne kadar gelir bekleyebileceğini görmesi açısından yararlıdır.
Temettü Verimi Örneği
A şirketinin hisselerinin 20 TL’den işlem gördüğünü ve hissedarlarına hisse başına yıllık 1 TL temettü ödediğini, aynı borsada 40 TL’den işlem gören bir B şirketinin de hisse başına yıllık 1 TL temettü ödediğini düşünelim.
Bu rakamlar A şirketinin temettü veriminin %5, B şirketinin ise %2,5 olduğunu gösterir. Diğer tüm faktörlerin eşit olduğu bir durumda yatırımcı, portföyüne daha yüksek yan gelir yaratmak amacıyla A şirketini B şirketine tercih edecektir.
Sıkça Sorulan Sorular
Temettü Verimi Bize Neyi Anlatır?
Temettü verimi, bir şirketin her yıl hissedarlarına temettü olarak ödediği miktarın hisse senedi fiyatına oranını gösterir bir kavramdır. Örneğin 20 TL hisse senedi fiyatına sahip bir şirket hisse başına 1 TL temettü ödüyorsa temettü verimi %5 olarak hesaplanır. Bir şirketin temettü verimi istikrarlı olarak artıyorsa bunun sebebi şirketin temettü ödemesini artırması, hisse senedi fiyatının düşmesi veya bunun her ikisi de olabilir. Koşullara bağlı olarak bu durum yatırımcılar için olumlu veya olumsuz sinyal olarak algılanabilir.
Temettü Verimi İyi Midir?
Temettü odaklı yatırımcılar genellikle yüksek temettü verimliliğine sahip şirketleri araştırır, ancak yüksek verime yol açan koşulları anlamak ve daha derine inmek kritik öneme sahiptir. Yatırımcılar tarafından genellikle benimsenen yaklaşım, riskleri mümkün mertebe düşürmek adına temettüleri artırma veya en azından sürdürme yönünde uzun bir geçmişe sahip şirketleri bularak bunların ileride de tutumunu sürdürecek temel mali güce sahip olduklarını teyit etmektir. Yatırımcılar bu kapsamda temettü ödeme oranı gibi diğer kıstaslardan da faydalanabilir.
Temettü Veriminin Önemi Nedir?
Emekliler başta olmak üzere bazı yatırımcıların gelirleri ve geçimleri büyük oranda temettülere bağlıdır. Bu nedenle bu tarz yatırımcıların portföylerinden elde edecekleri temettü geliri kişisel yaşamlarını ciddi şekilde etkileyeceğinden temettü konusunda istikrarlı grafik çizen ve mali açıdan güçlü şirketlere yatırım yaparak düşük risk almaları önemlidir. Diğer yandan temettü verimi, hızlı büyüyen şirketlerin peşinde olan genç yatırımcılar açısından o kadar da önemli olmayabilir.
