Airbnb, insanlara tanımadıkları insanların evlerini veya odalarını kiralamalarına olanak sağlayacak bir platform ve 38 milyar dolarlık bir şirket olmadan önce, üç arkadaşın sadece biraz para kazanmak ve kira paralarını çıkarmak için ortaya attıkları bir iş fikriydi.
Bu üç genç girişimci, kendi şişme yataklarını kiraladıkları ilk müşterilerden sonra bu iş fikrinin yalnızca kirayı ödemelerini sağlayacak geçici bir fikir olmadığının farkına vardılar ve fikri resmileştirmek istediler ancak birçok kez ilgili makamlardan red cevabı aldılar. Hatta bir ara bu sistemi resmileştiremeyeceklerini düşündükleri için Obama O’s adında kendi kahvaltılık gevreklerini üretmeye başladılar. Ancak karşılaştıkları bütün engellere rağmen bu üç arkadaş son dokuz yıl içerisinde sürekli büyüyen, Airbnb adını verdikleri devasa bir platform kurmayı başardı. Şimdi sizlere bu genç girişimcilerin şişme yatak kiralayarak başladıkları fakat artık otelcilik sektörünü bile endişelendirmeye başlayan bu platformu nasıl kurduklarını anlatacağız:
Her şey bir e-posta ile başlamış. Joe Gebbia, oda arkadaşı Brian Chesky’ye para kazanabilecekleri bir fikir bulduğuna dair mail göndermiş: “Evdeki çift kişilik yatakları sabah kahvaltısı ile birlikte kiraya versek nasıl olur?” Bu fikir o zamanlar için “biraz para kazanma” nın bir yolu olsa da yaklaşık dokuz yıl sonra o fikir 38 milyar dolar değerinde bir şirkete dönüştü.
2007 yılında San Francisco’da yaşayan bu iki oda arkadaşı evin kirasını ödeyemedikleri için çatı katını üç şişme yatağın sığacağı bir yaşam alanına çevirmeye karar vermişler. Gelenlere yatacak bir yatak ve rahat bir uykunun yanında sabah kahvaltısı da vermişler.
İkili, büyük bir tasarım konferansının San Francisco’ya geldiğini ve otel fiyatlarının karşılanmasının zor olacağını bildiklerinden airbedandbreakfast.com adında basit bir web sitesi açmışlar ve üç şişme yatak satın alarak işe koyulmuşlar. Joe ve Brian ikilisi Rhode Island Tasarım Okulu’nda tanıştıkları için tasarım konferansına gelecek tasarımcılara tur rehberliği yapmanın da para kazanmak için eğlenceli bir yol olabileceğini düşünmüşler.
Gelen ilk konuklar iki erkek bir kadın olmuş. Her bir konuk kira ücreti olarak 80 dolar ödemiş. Bu üç konuktan biri olan Amol ise aynı zamanda Joe ve Brian’a sunumlarında yardım eden bir tasarımcıymış. Amol ilk Airbnb müşterisi olduğu için onunla 2012 yılında yapılan bir röportajda “Airbnb’nin ilk konuklarından biri olmak nasıl bir his?” sorusuna esprili bir yanıt vermiş: “Airbnb’nin ilk konuklarından biri olmak The Tonight Show çıkmak gibi fakat o gün The Tonight Show’a çıkmış olduğumun farkında bile değildim.”
Daha sonralarda Joe ve Brian Airbnb’nin büyük bir fikir olduğunun farkına varmış. Eski oda arkadaşları Nathan Blecharczyk ile Airbnb’yi bir işe çevirmek için bir araya gelmişler. Aynı işlevi görmek için açılan Roommates.com’un var olduğunu fark edene kadar oda arkadaşı eşleştirme servisi üzerinde 4 ay kadar çalmışlar. Daha sonra tekrar Air Bed and Breakfast sitesi üzerinde çalışmaya devam etmişler.
Air Bed and Breakfast’ın ikinci kez hizmet vermeye başladığını kimse fark etmemiş. Üçüncü kez hizmet vermeye başlamaları ise SXSW 2008 konferansları sırasında olmuş fakat sadece iki müşterileri olmuş ve Chesky bu müşterilerden birisiymiş.
2008 yazına kadar bu küçük platformun kurucuları, Air Bed and Breakfast’ın son versiyonunu bitirip yatırımcılarla görüşmeye başlamışlar. Web sitesindeki bütün her şey, kalacak bir yer ayarlamak için üç yere tıklamak üzere yeniden tasarlanmış ve kalacak yer ayarlamak daha kolay bir hale indirgenmiş. Fakat buna rağmen yatırımcılar bir türlü ikna olmamış. 15 melek yatırımcıyla görüştükten sonra 8 red cevabı almışlar. Geri kalan 7 yatırımcı ise tamamen görmezden gelmiş.
Beş parasız ve borç içinde Denver’daki 2008 Demokratik Milli Kongresi’nde Air Bed & Breakfast’ı tekrar piyasaya sürmeye karar vermişler. İlk tecrübelerinde öğrendikleri gibi kalacak otel odası bulamayan insanlar farklı seçenekler arıyorlarmış.
Web sitesi para kazandırmadığı için kahvaltılık gevrek kutularını Obama O’s ve Cap’n McCains’lere dönüştürmüşler ve sokakta bu kutuların tanesini 40 dolardan satmaya başlamışlar. Her bir kutunun üzerinde “sınırlı sayıda” ibaresi ile birlikte şirket hakkında bilgi veren bir kısım varmış. Bu bünye içi pazarlama stratejisi onlara 30.000 dolar kazanç sağlamış.
Bu durumun farkına varan tek başkan yardımcısı Paul Graham olmuş. Graham, katılmaları için Airbnb kurucularını, şirketin küçük bir hissesi karşılığında para yardımı ve eğitim veren tanınmış bir girişim hızlandırma programı “Y Combinator” a davet etmiş. Air Bed and Breakfast, 2009’un ilk üç ayını hızlandırma programında sistemini mükemmelleştirmek üzerinde çalışarak geçirmiş.
Y Combinator girişim hızlandırma programı sırasında bile sistem büyük yatırımcılar tarafından reddedilmiş. Hatta öyle ki Union Square Ventures şirketinden Fred Wilson 2011 yılında Air Bed and Breakfast adını ve iş potansiyelini görmezden gelerek hata yaptığını kabul etti.
Wilson, “Oturma odasına konulan şişme yatakların ileride otel görevi göreceğini anlayamadık ve bu teklifi değerlendirmedik. Diğer şirketler bizim de gördüğümüz takımı gördü, potansiyellerinin farkına vardı, onlara bütçe sağladı ve gerisini zaten siz de biliyorsunuz.” dedi.
Air Bed & Breakfast piyasada parça parça olan yerini sağlamlaştırmak adına kendi stratejilerini kullanmaya devam etmiş. Tasarım geçmişlerine bakarak kurucular, odalarını kiralamak isteyen ev sahiplerinin Air Bed & Breakfast’ı sevmesi adına iddialı bir proje başlatmış. Bu proje kapsamında Air Bed & Breakfast’ın kurucuları beraber kalmak, notlar almak ve evlerini profesyonel şekilde fotoğraflamak için New York’taki bütün ev sahiplerini ziyaret etmiş.
Şirket, en sonunda 2009 yılının Mart ayında kulağa karmaşık gelen Air Bed & Breakfast adını rafa kaldırmış ve “Airbnb” olarak basitleştirmiş. Bu sayede platformun adının artık şişme yataklarla ortak bir noktası kalmamış.
Bir ay sonra Airbnb, nihayet aradığı çekirdek yatırımı 600.000 $ ile Sequoia Capital şirketinden Nisan 2009’da almış. Chesky bu durumun kendilerini “ekonomik açıdan” oldukça rahatlattığını söylüyor.
Airbnb’nin çalışanları Chesky’nin dairesinde yatacak yer bırakmayınca Chesky, 2010 yılında birkaç ay boyunca Airbnb evlerinde yaşamış. Bu durum tam da Airbnb’nin fazlasıyla deneyim kazandığı büyüme ve yükselişe geçtiği dönemde yaşanmış.
Çatı katlarındaki şişme yataklarını kiraya vermelerinin üzerinden geçen 4 yılın ardından 2011 yılına kadar Airbnb 89 ülkede kullanılmaya başlanmış ve platform üzerinden 1 milyon rezervasyon yapılmış. Daha önce denemiş olmasına rağmen Airbnb, SXSW’de “büyük çıkış yapan mobil uygulama” ödülünü de en sonunda kazanmış.
Aynı yıl Silikon Vadisi’ndeki bazı başkan yardımcıları, Airbnb’nin girişim programına 112 milyon dolar yatırım yaparak Airbnb’nin değerini 1 milyar doların üstüne çıkarmışlar. Bu durum Airbnb’yi Silikon Vadisi’nin “Ünikorn”u haline getirmiş.
Çok zaman geçmeden hızla büyüyen Airbnb bir ev sahibi evini tamamen dağılmış bir halde bulunca çok büyük sorun yaşamış. Diğer ev sahipleri de konukların evde parti vermesinden ya da evi çok kötü bir halde bırakmasından şikayetçi olmaya başlamışlar. Bütün bu yaşanan olumsuzlukların üstüne Airbnb 2012 yılının yazında 1 milyon dolara kadar çıkan “Ev Sahibi Garantisi” sigorta kapsam poliçesini uygulamaya başlamış.
Airbnb’de evini kiralayan bir ev sahibi evini kiralayan kişi evde parti vermesinden sonra koltuk minderinde bu gizemli maddeyi bulmuş.
Şirket aynı zamanda insanların evlerini Airbnb’den kiralamasından dolayı para cezası yemeleri ve evden tahliye edilmeleri gibi problemlerle de karşı karşıya gelmeye başlamış. Belediyeler de kiralık Airbnb evleriyle ilgili sorunlar yaşamaya başlayınca Airbnb’nin başı yasalarla derde girmeye başlamış.
Yasal savaşların (ve zaptedilmesi zor konukların) ev paylaşma platformunun prestijini zedelemesinin ardından Airbnb’nin 2014’te tekrar dizayn edilmesi kararlaştırılmış. Bélo adı verilen yeni logo aidiyeti temsil etmesinden çok cinsel organa benzediği gerekçesiyle tanıtılır tanıtılmaz eleştirilmeye başlanmış.
Odak noktasının aidiyet duygusu olmasına rağmen belediyeler, Airbnb kiralık evlerine izin vermemeye başlamış. Bunun üzerine 2014 yılında New York şehrinde kısa dönem ev kiralamanın yasaklanacağı ve kiralayan her ev sahibine para cezası verileceğini söylenilerek ev sahiplerine gözdağı verilmiş. İlerleyen zamanlarda da birçok şehir yasasında 30 günden az süreyle ev kiralamak kanunsuz olarak belirlenmiş.
Airbnb’nin ortaya çıktığı şehir, San Francisco bile Airbnb’nin varlığından memnun değilmiş. Kısa süreli ev kiralamanın yasaklanıp yasaklanmaması konusunda vatandaşların isteği üzerine yapılan halk oylamasında tarafını güçlendirmek adına Airbnb 2015 yılının sonbaharında 8 milyon dolardan fazla para harcamış. Airbnb’nin yeni reklamındaki Rodolfo ve Karen Cancino.
Bazı belediyelerin Airbnb’yi tamamen yasallaştırması sonucu olumlu gelişmeler yaşanmış. Airbnb’ye göre belediyeler ile görüşmeler yapmak bile büyük anlam taşıyor çünkü bu durum belediyelerin eski yasaları değişim adına tekrar gözden geçirme konusunda istekli olduğu anlamına geliyor.
Bütün bu yasal sorunlara rağmen, Airbnb “Hiç bir yere ait olmama” vaadine uygun davranmaya çalışmış ve Airbnb otel vergisi toplamaya bu vergileri de belediyelere vermeye başlamış. Airbnb aynı zamanda “toplum sözleşmesi” gereği verilerini belediyelerle paylaşma vaadi vermiş.
İlk kurulduğu günden bugüne kadar ev sahiplerinin evlerime zarar veren partiler ve yasal savaşlar, Airbnb’nin hem Silikon Vadisi’nde hem de giderek daha da rekabetçi oldukları otel sektöründe güçlenmesine engel olamadı.
Goldman Sachs’ın yeni raporu Airbnb’nin servisinden bir kere yararlanan Airbnb kullanıcılarının bir sonraki tercihlerini otelden yana kullanmak istemediklerini ortaya koydu. Yatırımcı raporu olmamasına rağmen kahvaltılık gevreklerle idare etmeye çalışan ve birçok kez geri çevrilen Airbnb, 2015’i 1.5 milyar dolarlık bütçe ile kapatmış. Üç şişme yatakla ve beş parasız iki oda arkadaşının kurduğu bu şirket şu an 38 milyar dolardan fazla bir değere sahip.
