Hergün birçok karar veriyoruz. Tüm gün boyunca yaptığımız ve konuştuğumuz her şey, aslında bilincinde olmasak da verilen kararların sonucu olarak gelişiyor. Ufak ya da büyük olması önemli değil, yaptığımız her seçim için doğru karar verebilmek başarılı ve mutlu olmamız için birinci kriter. Ancak her zaman doğru kararlar vermemiz insanın doğası gereği pek olası değil. Yine de her zaman doğru karar veremesek de doğru karar verme oranımızı yükseltebiliriz.
Doğru karar vermenin yollarını sizler için araştırdık. Aşağıdaki adımları takip ederek doğru karar nasıl verilir öğrenebilirsiniz.
Doğru karar nasıl verilir?
1. Acele karar vermeyin
1.Sükunetinizi koruyun. Duyguların etkisinde kalmak, mantıklı kararlar vermenize engel olabilir. Karar vermeniz gereken bir anda ilk yapılacak şey sakinliğinizi korumak olmalıdır. Sakin olamayacağınız bir durum olduğunda yapılacak en iyi şey, karar vermeyi ertelemek ve sağlıklı düşünebileceğiniz zamanı beklemektir.
2.Mümkün olduğunca çok bilgi edinin. Yeterli bilgi sahibi olduğunuz zaman daha iyi seçimler yapmanız kuvvetle muhtemeldir. Önemli konularda alacağınız kararları, bilgi ve mantık temeline dayandırmak gerekir.
3.Risk ve kazançları kıyaslayın. Mantıkla işin içinden çıkamadığınız meseleler için genelde, risk ve kazanç oranının dengesine bakmak en iyi yöntemdir. Eğer alınacak büyük riskin sonucunda olumlu kazanımlar kesin değilse, o halde riskten kaçınmalı ve kararınızı daha garanti bir seçenekten yöne kullanmalısınız. Risk ve kazanç dengeli olmalıdır ama yine de sonuç sizin kişisel tercihlerine göre de değişebilir.
4.Mutlaka yedekte bir B planınız olsun. Olabilecek tüm aksilikler, en kötü ihtimaller ve beklenmedik sonuçlar karşısında başvuracağınız bir acil durum planı hazırlayın. İlerisini de düşünün. En iyi kararları veren insanlar asla hata yapmayan kişiler değildir, kendini en kötü ihtimale karşı hazırlamış olan ama en iyisini ümit eden kişilerdir.
5.Bir seçim yapın. Neye karar verirseniz verin, verdiğiniz karar sonucunda olacakların sorumluluğunu kabullenin. Eğer işler yolunda gitmezse, özensiz davranmış olmaktansa bilinçli kararlar vermiş olmak daha iyidir. En azından elinizden geleni ardınıza koymamış olursunuz. Bir karar verin ve ona sadık kalın.
2. Kararları değerlendirin
1.Kimlerin etkilendiğini düşünün. Sizin derdiniz veya kararınız diğer insanları nasıl etkiler? Verdiğiniz karar sonucu sevdikleriniz kötü etkilenir mi? Karar verme süreci boyunca diğer insanları da hesaba katın, özellikle de evli ve çocukluysanız.
2.Bütün seçeneklerinizin listesini yapın. İlk bakışta tek seçeneğiniz varmış gibi görünse de öyle olmaz. Durumunuz ne kadar kısıtlı olsa da alternatiflerin listesini yapın. Bütün liste bitene kadar seçeneklerle ilgili ön değerlendirme yapmayın. Kapsamlı ve titiz bir liste olsun.
- Listeyi elbette kağıda yazmanız şart değil. Aklınızdan da yapabilirsiniz!
- İstediğiniz zaman listedeki maddelerin üstünü çizebilirsiniz. Ama bazen çılgınca fikirler, daha önce akla gelmeyen yaratıcı çözümlere kapı açabilir.
3.Doğacak sonuçları değerlendirin. Her alternatif için doğabilecek muhtemel sonuçları belirleyin ve bunları ”olumlu/olumsuz” şeklinde ayırın. Olumlu seçeneklerin yanına (+) işareti koyup, olumsuzların yanına (-) işareti koyabilirsiniz. Olumlu sebeplerin sayısı olumsuzlara göre ağır basmalı. Bu yöntemle her türlü ihtimalin haritasını çıkarttığınız için mutlaka faydası olur.
4.Risk ve kazanç dengesini iyi kurun. Her senaryo için ayrı ayrı şunu düşünün; alınabilecek en iyi sonuç, doğabilecek en kötü ihtimallere değer mi? Eğer en kötü ihtimal asla katlanamayacağınız bir durumsa ve kendinizi asla affetmeyeceğiniz kesinse o halde bu karardan vazgeçin. Yani, ödeyeceğiniz bedel muhtemel kazanımlarla orantılı değilse risk almaya değmez.
5.Gereğinden fazla kafa yormayın. Mesele üzerine aşırı kafa yormak işleri daha da karıştırır. Her ayrıntıda kaybolmayın, açmaza düşersiniz. Sezgiler ve biraz maceraperestlik de konumuz dahilinde olacak.
3. Bilgi edinin
1.Bulabildiğiniz her bilgiyi toplayın. İçinde bulunduğunuz sorunla nasıl başa çıkabileceğinizle ilgili elde edebildiğiniz kadar çok bilgi edinin. Konuya bir çok farklı açıdan bakarak en bilinçli kararı verirsiniz.
2.Arkadaşlarınıza akıl danışın. Güvendiğiniz insanların fikrini alın. Bu kişiler tercihen iyi karar veren veya geçmişte aynı yollardan geçmiş birileri olsun.
3.Tarafsız tavsiyeler alın. Yabancılardan tavsiye istemek veya konunun tamamen dışında kimselere fikir sormak yararlı olabilir. Tarafsız kişiler net ve önyargısız düşünebilir.
4.Bir uzmandan yardım isteyin. Uzman birini bulabiliyorsanız o size alternatiflerinizi keşfetmekte yardımcı olur. Ayrıca sizin aklınıza gelmeyen avantaj ve dezanavantajları da size gösterir.
5.Araştırma yapın: Kendi kendinize de internette gezinerek biraz araştırma yapabilirsiniz. Güvenilir kaynaklardan doğru bilgi edinmeye çalışın. Saygın kurum ve internet sitelerinden faydalanın. Ayrıca uzmanlar sizi, detaylı bilgi alabileceğiniz doğru yerlere yönlendirir.
4. Hislerinizi dinleyin
1.Kendinize zaman tanıyın. Duygularınız yatışana kadar beklerseniz daha iyi kararlar verirsiniz. Böylece, mesele üzerine adam akıllı düşünmek için yeterli zamanınız da olur. Karar vermekte çok da geç kalmayın tabii, yoksa bazı seçenekleriniz ortadan kalkar.
2.Sezgilerinize başvurun. İçinize doğan hislere kulak verin. Bazen bilincinde olmasak da, yüreğimizden geçen şeyler aslında doğru yolu gösterir. Zaman zaman o kadar fazla bilgi yüklemesiyle karşı karşıya kalırız ki, hislerimize kulak veremeyecek derecede aklımız karışır. İçinizdeki ses size ne söylüyorsa onu dikkate almakta fayda var.
3.Karar vermek konusunda kendinizi oyuna getirin. İç sesinizi duymakta zorlanıyorsanız derinde yatan hisleri ortaya çıkarmak adına kendinizi oyuna getirmeyi deneyebilirsiniz. Bunun yollarından biri, konuyla ilgili bir başkasına tavsiyelerde bulunuyormuş gibi yapmaktır. Veya başka bir yöntem; rahmetli olmuş bir akrabanızı diyaloğa dahil ederek ona danışıp, iki taraflı bir tartışma canlandırabilrsiniz.
4.Oyun oynayın. Bütün alternatifleri bir kağıda yazın ve kurra çekin. Hangi alternatifi seçeceğinize dair bir arkadaşınızla ”taş-kağıt-makas” oynayın. Çıkan seçeneği görmek sizde hangi hisleri uyandırıyor bir bakın, önemli olan bu. Acaba çıkan sonuç sizi hayal kırıklığına mı uğratıyor? Bu yöntemle, gizli kalmış veya farkedemediğiniz hisleri açığa çıkarmak mümkün olur.
5.İleriye dönük düşünün. Neticede, karar vermenin en iyi yolu birkaç yıl sonrasını da düşünmekten geçer. Aynada kendinize baktığınızda düşüneceklerinizi tahmin edin. Torunlarınıza ne söylersiniz düşünün. Eğer uzun vadedeki etkiler sizi memnun etmeyecekse yaklaşımınızı yeniden değerlendirmeniz gerekebilir. Yüreğinizin size yol gösterecektir.
