Bir gün bazen çok kısa geliyor. 24 saat yetmiyor.
Bazılarımız günlük planlarına uyarak, bazılarımız yapılması gereken birtakım işleri başkalarına paslayarak kendine daha çok zaman yaratmaya çalışıyor.
Okumak söz konusu olduğunda da hızlı okumak zamandan tasarruf edebilmek adına çok önemli bir mesele.
Hızlı okuma yeteneğine sahip olunca bir anda hayatınız değişmez tabii ki ancak hızlı okuma becerisi sayesinde verimliliğiniz ve üretkenliğiniz de artış olur.
Hızlı okumak aslında beynin ve gözlerin nasıl çalıştığını anlamakla alakalı bir meseledir.
Bu yazıda hızlı okumak için uygulayabileceğiniz bazı pratikleri sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Hızlı Okumanın Mantığı Nedir?
Okurken gözlerimizde ve beynimizde sandığımızdan daha çok olay meydana gelir. Hızlı okuyabilmek için de gözlerinizi daha iyi kontrol edebilmeli ve dikkat dağıtan düşünceleri susturabilmelisiniz.
Sakkadik göz hareketlerini anlamak hızlı okuma becerisi kazanabilmek için önemli.
Genelde yavaş okuyan kişiler sık sakkadik göz hareketlerine sahiptir ve bu da okuma hızını düşürür. Söz konusu göz hareketleri bazen bilinçli bazen de bilinçsiz cereyan edebilir.
Eğer daha önce hızlı okumayı denemediyseniz, sakkadik göz hareketlerine dikkat ederek okuma sürenizi ciddi oranda kısaltabilirsiniz.
Yavaş Okumaya Neden Olan Alışkanlıklar
Göz hareketlerini hızlı okumak üzere eğitirken iki “kötü” alışkanlıktan kurtulmanız gerek.
- Okumuş olduğunuz yerlere geri dönüp tekrar okumak
- Gözünüzü sayfanın farklı yerlerinde gezdirerek ve aynı şeyleri birden çok kez okumak.
Bu alışkanlıkları kırmak için çeşitli yollar mevcut ancak bir metni okurken okuduğunuz yeri kalemle ya da parmakla takip etmek gözlerinizin gereksiz yere gezinmesini önler ve böylece aynı şeyleri birden çok kez okumazsınız.
Hızlı okumayı öğrenmek sizi bir anda olmak istediğiniz kişi yapmaz. Hızlı okumayı öğrendiğinizde hayatınızda büyük aydınlanmalar yaşamazsınız.
Gerçekçi olalım: Hızlı okumak sihirli bir anahtar değildir. Okuduklarınızı gerçekten sindirmek ve özümsemek için yavaş bir hızla okumanız her zaman iyidir.
Hızlı okumayı öğrenmek, uzun bir yazının ana fikrini, değindiği konuları kısa sürede anlayabilmek için gereklidir. Yazıda size hitap edebileceğini düşündüğünüz kısımları sindire sindire, üzerinde düşüne düşüne okumanız idealdir.
Diğer bir ifadeyle hızlı okumayı öğrenmek size ciddi anlamda zaman kazandırır ancak düşünsel ve entelektüel hayatınızda sandığınız kadar büyük bir kopuş ve devrim yaşatmaz.
Hızlı Okuma Egzersizi İçin Gerekenler
Hızlı okuma egzersizi için ihtiyacınız olan şeyler şöyle:
Masaya koyduğunuz zaman kendiliğinden açık kalabilecek bir kitap. Yani kitabı iki elinizle tutmak zorunda kalmamalısınız. Kendiliğinden rahatlıkla açık kalabilmeli. (Telli defter gibi gibi düşünün.) Ayrıca kitapta çok fazla şema, tablo vs. olmamalı. Roman gibi bir kitap gerekir yani hızlı okuma egzersizi yaparken.
Tükenmez veya kurşun kalem.
İkiye katlanmış bir A4 kağıt.
Hesap makinesi ve kronometre. (Cep telefonunuzu kullanabilirsiniz.)
1. Kelime Sayınızı Hesaplayın
Gelişiminizi düzenli olarak kaydetmeniz, not almanız gerek.
Biz burada dakikada okuduğunuz kelime sayısını baz alacağız.
Öncelikle elinizdeki kitabın 5 sayfasında yer alan kelime sayısını hesaplayın. Yazının ilk 5 satırında 50 kelime varsa bu satır başı 10 kelime olduğu anlamına gelir.
Sonra her sayfada ortalama kaç satır olduğunu hesaplayın. 30 satır varsa bir sayfada 300 kelime vardır.
Sonra kronometreyi açın ve bir dakikada normal okuma hızınızla bir sayfayı okuyun.
Bir dakikanın sonunda kaç kelime okuduğunuzu hesaplayın.
Eğer 1 dakikada 25 satır okuduysanız 25×10=250 kelime okumuşsunuz demektir.
2. Sayfanın Kenarlarında Pay Bırakın
İyi bir okuyucu olmak için çevresel görme gücünüzü doğru kullanmanız gerekir. Çevresel görüntü odaklandığınız noktanın etrafındaki alanlara verilen addır.
Örneğin bilgisayarda ekranın tam ortasına baksanız bile yine de sağ altta, sol üstte neler olup bittiğine dair genel bir fikriniz olur.
Çevresel görüntüyü ne kadar iyi kullanırsanız o kadar hızlı okuyabilirsiniz.
Bu nedenle sayfanın sağına ve soluna dikey çizgiler çizebilirsiniz.
Amacınız çizgilerin ortasında kalan kısmı okumak değildir. Buradaki temel mantık tek tek kelimeleri okumak yerine çizgilerin dışındaki kelimeleri de algılayabilmektir.
Bu şekilde 5-10 sayfa okumayı deneyin. Böylece sayfanın tam ortasını okurken çizgilerin dışında yer alan kelimeleri de tam olarak okumadan anlayabilirsiniz.
3. Kalem, Kağıt veya Parmak Kullanın
Kağıt, kalem ya da parmak…
Bu araçlar size iki türlü fayda sağlar:
- Gözlerinizin sayfa üzerinde gereksiz yere sağa sola kaymasını önler.
- Metnin neresinde olduğunuza dair size ipucu verir. Bu şekilde okuduğunuz yerleri bir daha okumak için geri dönmezsiniz.
Bu tekniği kullanırken elinize boş bir kağıt ya da kart alın. Okuduğunuz yerleri bu kağıtla kapatın. Okudukça kağıda da aynı hızla aşağı doğru kaydırın.
Bu sayede okuduğunuz yerleri bilinçli ya da bilinçsiz olarak tekrar okumazsınız. İlerlemekten başka şansınız kalmaz yani!
Bunu kalemle ya da parmakla da yapabilirsiniz. Kalemle yapacağınız zaman satır altlarını çizmeyin. Kalemi sadece yazıyı takip etmek için kullanın.
Bu teknik sizi belli bir hızla okumaya teşvik eder ve ayrıca size gözlerinizin nereye odaklanmasını gerektiğini gösterir.
Bu tekniği 15-20 sayfa boyunca uygulayın. Bir süre sonra daha önceleri bir şey okurken gözlerinizin ne kadar çok gezindiğini fark edeceğinize emin olabilirsiniz.
Yani kağıt, kalem, parmak gibi bir şeyle sadece o an okumanız gereken satıra odaklanırsınız. Gözünüz sayfada boş yere gezinmez. Tabii bu da okuma hızınızı ve okuma verimliliğinizi artırır.
4. Hızlanın!
Bu teknikleri düzenli olarak uyguladığınız zaman beyniniz düzenli bir hıza ve düzene kavuşmuş olur.
Artık okuma hızınızı daha da artırabilirsiniz.
Bu aşamada hızınızı öyle bir artırın ki okuduğunuz metnin %10’unu anlamayın.
Yani kötü bir şey gibi gözükse de aslında iyi bir egzersizdir bu.
Şöyle düşünün: Normal hızda yürüyorsunuz. Ama bir anda depar atmanız gerekti. Bu son derece yorucu gelir size.
Ancak daha sonra hızınızı azalttınız ve seri bir şekilde yürümeye başladınız. Yani artık depar atmanız gerekmiyor.
Çok hızlı okumak da buna benzer. Konfor çemberinden çıkarak, sınırları zorlayarak okuma hızınızı doğal olarak artırırsınız ve o andan itibaren artık eşiğiniz yükselmiş olur.
Okuma hızınızı artırmak istiyorsanız çok hızlı okuma egzersizleri yapın ve sonrasında normal okuma hızınıza dönün.
Artık yeni bir normale sahip olduğunuzu göreceksiniz.
Normal 10, çok hızlı ise 30 olsun. Çok hızlı okuma egzersizi yaparak yeni normalinizi 15’e çıkarabilirsiniz…
5. İçinizden Seslendirme Yapmayın
Okurken sözcüklerini kafanızın içinde seslendirmeyin.
Çocukken okumayı sesli heceleyerek öğrendi, doğru. Ancak yetişkinlikte bu alışkanlıktan kurtulmak gerekiyor.
Okuma hızını artırmanın en iyi yollarından biri sözcükleri duymak değil, görmektir.
Başlangıçta çok soyut bir şey gibi gelebilir, lakin daha hızlı okumaya başladığınızda sözcükleri kafanızın içinde seslendirmeye fırsat bulamayacaksınız.
Okurken dilinizi damağınızın üst kısmına dayayarak hecelememeniz gerektiğini kendinize hatırlatabilirsiniz. Yani dilinizi devre dışı bırakmayı deneyebilirsiniz. Bunu bir süre uyguladıktan sonra zaten sözcükleri seslendirmemeniz gerektiğini öğrenmiş olursunuz.
6. Tek Tek Kelimeleri Değil, Grupları Okuyun
- Türkiye Büyük Millet Meclisi
- Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı
Bu ve benzeri bilindik ifadelerdeki sözcükleri tek tek okumak yerine, grup haline görmeye çalışın. Zamanla gözünüz ve zihniniz sözcükleri grup halinde görmeye çalışır. Sonuç olarak her sayfada birkaç kez gruplandırma yapsanız, 50 sayfalık bir metni 15x süre yerine 14x sürede okur hale gelirsiniz. Bu okuma hızınızın artması anlamına gelir.
7. Her Paragrafın İlk ve Son Cümlesini Okuyun
Bir diğer hızlı okuma tekniği ise her paragrafın ilk ve son cümlesini okumak, daha sonra ise yukarıda bahsettiğimiz teknikleri paragrafın orta cümleleri için uygulamaktır.
Zira her paragrafın ilk cümlesi paragrafın ne hakkında olduğunu anlatır. Son cümle ise paragrafın özetini sunar.
Özellikle bilgi içerikli metinlerde bu tekniği uygulamak daha doğru olur. Zevk için okunan bir romanda ya da öyküde bu tekniği tavsiye etmiyoruz, zira roman okurken amaç her cümleden zevk alabilmektir.
8. Sakin Bir Ortamda Okuma Yapın
Okuma hızını artırmanın en iyi yollarından biri sakin bir ortamda okuma yapmaktır. Eğer mümkün ise günün sizin için en verimli saatlerinde okuyabilirsiniz ki bu bazıları için sabahın erken saatleri, bazıları içinse gece saatleridir.
Evinizde ya da ofisinizde kendinize dikkat dağıtıcı şeylerin olmadığı bir nokta belirleyip burada okuma yapmanız da yine verimli olur.
Ayrıca sakin melodileri olan enstrümantal müzik de yine okuma yapmak için iyidir.
Sonuç
Hayattaki her önemli şey gibi hızlı okuma becerisi kazanmak da zamanla ve pratikle kazanılır.
Bu yazıda ele aldığımız teknikleri temel alarak hızlı okuma egzersizi yapmaya başlarsanız kısa süre içinde okuma hızınızda artış gerçekleşeceğini göreceksiniz.
Günlük 15 dakika antreman yaparak birkaç ayda okuma hızınız yükseltebilirsiniz yani. İnsan beyninin nelere muktedir olduğunu hayal etmek mümkün değil. Önemli olan beynimizin bu gücüne biraz şekil vermek sadece…
İyi okumalar diliyoruz!
