Yeni beceriler kazanmaya çalışmak, inişli çıkışlı bir yolda yürümeye benzer. İnişler de çıkışlar da size bir şeyler öğretir. Size yolun neresinde olduğunuzu bildirir.
Çoğumuz iyi bir fikir karşısında etkileniriz ve heyecanlanırız, ancak çok azımız kötü bir durumda ne yapmamız gerektiğini, nasıl sakin kalmak gerektiğini bilmeyiz.
Öğrenme yolculuğu haritası olarak bilinen teknik sayesinde nasıl yeni beceriler edineceğinizi, bir şeyleri nasıl öğrendiğinizi görebilirsiniz. Yani bir anlamda nasıl öğrendiğinizi öğrenmeniz gerek. Güçlü ve zayıf yanlarınızı nesnel bir biçimde analiz edebilmelisiniz.
Yeni Beceri Nasıl Kazanılır?
Yaratıcı bir bakış açısıyla yeni şeyler öğrenme becerisi kazanmak için kullanılan 3 adımlı bir yaklaşım var.
Küçük adımlarla başlayın. Sonuçları inceleyin ve ilerledikçe karşınızdaki problemin neleri gerektirdiğine dair kafa yorun.
Bu yaklaşım yaratıcılık gerektiren her türlü işte ve yeni bir şeyler öğrenmede kullanılabilir. Örneğin topluluk önünde sunum yapma becerinizi artırmak istiyorsunuz diyelim.
Önce kendi arkadaşlarınıza, yanında kasılmadığınız yakınlarınıza kısa sunumlar yapın. Böyle bir sunumda eliniz ayağınız dolaşsa bile sorun olmaz.
Karşınızdaki kişilerden gelen yorumlara ve önerilere kulak verin. Siz sunumu ezberliyor ve aşırı hazırlanıyor olabilirsiniz, ancak belki de sunumu ezberlemek yerine sunumun içeriği hakkında minik hikayeler anlatmak daha etkileyici olabilir.
Bu sunum işini başka arkadaşlarınızla deneyin ve istediğiniz aşamaya ne kadar yaklaştığınızı görün. Özgüveniniz arttıkça ve farklı önerilere kulak verdikçe daha iyi sunumlar yapabildiğinizi göreceksiniz.
Çok az kişi zor zamanlarda durumu kontrol etmekte zorlanır. Zor bir kavramı anlamaya çalışırken, yaptığımız işin yeterince iyi olup olmadığını düşünürken ya da yeni bir kursa başladığımızda o konuda uzmanlaşıp uzmanlayaşamayacağımızı düşünürken… Böyle anlarda kendimizi kaybolmuş gibi hissederiz, ancak şunu unutmamak gerek: Böyle anlarda yaşanan rahatsızlık aslında kötü bir şey değildir. Bilakis en güzel manzaralar otoyoldan sapıp çamurlu patikalara dalınca karşımıza çıkar. En çok zorlandığımız zamanlarda yeni bir şeyler öğreniriz, yeni şeyler keşfederiz.
Faydalı Zorluklar
Bir şey öğrenirken zorluk yaşamaktır aslında faydalı zorluk. Matematik eğitiminde kullanılan bir ifadedir ayrıca. Bir matematik problemini zorlanmadan çözen bir öğrenci, aynı soru gelecekte karşısına çıktığında doğru cevabı bulmakta zorlanır. Ancak bu problemi çözerken epey bir öğrenci konuyu daha iyi kavrar ve gelecekte bu soruyu daha iyi bir şekilde, anlayarak çözer.
Buradaki mesele, bir şeyi elde etmek için kafa yoran, zaman harcayan insan, bu konu hakkında daha çok bilgiye sahip olur ve öğrendiği bilgiyi daha uzun süre zihninde muhafaza eder. En iyi denizciler, en zorlu denizleri aşan denizcilerdir. Hiçbir fırtınanın çıkmadığı denizlerde çalışan insanların yeteneklerini geliştirmesi zordur.
Öğrenme Yolculuğu Haritası
Öğrenme yolculuğu haritası diye bir kavram daha var.
Yeni bir beceri kazanmada kullanılan bu yaklaşımda, kişiden en zorlandığı ve en kolay atlattığı deneyimleri listelemesi istenir. İçsel ve görünmez bir süreç olan olan öğrenmeyi dışsallaştırmak ve öğrenme sürecini daha objektif bir şekilde incelemek amacı taşıyan bu yöntem sayesinde kişi güçlü ve zayıf olduğu yönlerinin farkına varır.
Öğrenme yolculuğu haritası 3 aşamadan oluşur:
1. Not Almak
Son zamanlarda öğrendiğiniz yeni bir şeyi düşünün. Örneğin yeni kurduğunuz bir mobil uygulamayı kullanmayı nasıl öğrendiğinizi düşünebilirsiniz. Veya pişirmeyi yeni öğrendiğiniz bir yemek, kullanmayı öğrendiğiniz bir araç, şirkette giriştiğiniz ve tamamladığınız bir proje de olabilir.
Bir not defterine bu deneyimden aklınızda kalanları yazın. İlk gün neler yaşadınız? İlk anda neler hissettiniz? Bu işe ya da projeye başlarken nasıl bir ruh halindeydiniz?
Sonra ne oldu?
Daha sonra ne oldu?
Aklınıza gelen şeylerin nasıl ve ne öğrendiğinizle alakalı olmasını şart koşmayın. O işe giriştiğinizde zihninizdeki şüpheleri, beklentileri, umutları yazın.
2. Harita Hazırlamak
Daha büyük bir kağıt alın ve sayfanın soluna dikey bir çizgi çizin. Burası en olumsuzdan en olumluya bir skalayı temsil eder.
Dikey bir çizgi çizin. Bu çizgi öğrenme deneyiminin süresini temsil eder. Bu çizgiyi gün, ay, yıl şeklinde ölçeklendirebilirsiniz.
Daha sonra kıvrımlı iniş ve çıkışları temsil eden çizgiler çizin. Bu çizgiler öğrenme sürecinizin iniş ve çıkışlarını gösterir. En altta olumsuz deneyimler yer alırken en üstte olumlu deneyimler yer alır.
Daha sonra farklı bir renkle bu çizgilere eşlik edecek şekilde bir duygusal iniş çıkış çizgisi çizin. Öğrenme sürecindeki iniş çıkışlar ile duygusal durumunuz arasındaki ilişkiye bakmanızı sağlar duygusal çizgiler.
3. Analiz
Daha sonra bu tabloyu inceleyin. Harita size öğrenme deneyiminiz hakkında ne söylüyor?
En zorlandığınız ve en kolay geçen durumlar nasıl oldu? En zorlandığınız durumlara neden olan şeyler neydi? Bu sorulara yanıt arayın.
Öğrenme deneyimi ve duygusal deneyim arasındaki ilişkiyi anlamlandırmaya çalışın.
Sizle benzer bir süreci yaşayan bir arkadaşınızla bu haritayı paylaşın. Böyle bir harita çıkaran biriyle konuşmaya çalışın. Farklı insanların benzer süreçlerden geçerken yaşadıklarını öğrenmek size farklı bakış açıları kazandırır çünkü.
Zorlanmak, Öğrenmeyi Pekiştirebilir
Stanford Üniversitesi Yaratıcı Tasarım Enstitüsü direktörü Sarah Stein Greenberg tarafından geliştirilmiş bu yöntem. Greenberg, bu haritayı ilk olarak sınıftaki öğrencileriyle paylaştı. Amacı ise üniversitede 10 haftalık süreçte öğrencilerin öğrenme deneyimlerini anlamalarını sağlamaktı.
Greenberg, bu haritayı öğrencilerine uygularken ilginç bir şey fark etmiş. Öğrencilerin duygusal deneyimleri en düşük noktada iken öğrenme deneyimlerinin en üst düzeyde olduğunu görmüş. Diğer bir ifadeyle öğrenci en stresli ve en zorlayıcı haftalarda daha çok şey öğrenmiş derslerde.
Şimdi topluluk önünde konuşma meselesine geri dönelim. Şayet topluluk önünde daha iyi konuşabilme deneyiminizi böyle bir haritaya dönüştürseydiniz olumlu ve olumsuz birçok şey yazacaktınız:
- Arkadaşlarınıza sunum yaparken geçen keyifli anlar
- Konuşurken tıkandığınız, adınızı bile unuttuğunuz anlar
- Hiç gelişme gösteremediğinizi düşündüğünüz anlar
- Size başarısız olduğunuz yönleri belirten acımasız eleştiriler
Böyle anlarda aslında çok şey öğrendiniz aslında ama çok da zorlandınız. Bu zorlanmalar, soğuk soğuk terlemeler faydalı zorluklardır.
Bu tür egzersizler size dayanıklılık, esneklik kazandırır. Çok düştüğünüz, moralinizin çok bozulduğu anlar size çok şey öğretebilir. Üstelik böyle anlarda öğrendikleriniz kalıcılaşır ve içselleştirirsiniz öğrendiklerinizi. Hayatınız ve kariyeriniz boyunca yeni şeyler öğrenme konusunda yaşadığınız deneyimin çalışma mantığını bilirseniz, istediğiniz yere ulaşmada daha dayanıklı olursunuz.
