Birçok açıdan Elon Musk bir girişimci olmanın kitabını yeniden yazıyor diyebiliriz. Geçtiğimiz yıllarda Musk’ın şirketleri Tesla ve SpaceX’i yönetirken uyguladığı aşılmadık yöntemler yeniçağda girişimcilerin şirket yönetimi konusunda nasıl bir yol izlemeleri gerektiği sorusuna ışık tutuyor.
Ne yazık ki 2018 Tesla için çok iyi bir yıl olmadı. Kilometre taşlarına ulaşmak konusunda yaşadıkları zorluklar ve üretim hedeflerini yakalamak konusunda geride kalmış olmaları elektrikli arabalar üzerine uzmanlaşmış ünlü markayı biraz zora soktu diyebiliriz.
Buna rağmen, Musk şirket her geriye doğru bir adım attığında bunu fırsata çevirmeyi ve ileri doğru iki adım atmayı başardı. Geçtiğimiz nisan ayında Musk, Tesla çalışanlarının hepsine şirkette yaşanan değişimleri konu alan bir e-posta yolladı. Bu değişimler markanın 3. Modelinin üretiminin kısa bir süreliğine durdurulmasını ve tasarım ekibine dönülerek üretim sürecinin gözden geçirilmesi üzerineydi. Şimdi dönüp baktığımızdaysa 3. modelin üretiminin her hafta 2000 araba artış gösterdiğini görüyoruz: Üstelik bu kısa dönemli değil uzun dönemli bir artışa benziyor. Şirketin ve Musk’ın yeni hedefiyse bu artışı haftada 6000’e taşımak ve dur durak bilmeden 7 gün 24 saat üretim yapmak!
E-postanın genelinde de görülebileceği gibi Musk Tesla’da işlerin nasıl yürüdüğüne dair inkâr edilemeyecek bir bilgi birikimine sahip ve çalışanlarını nasıl motive edeceğini çok iyi biliyor. Bu yazımızda Musk’ın mailine odaklanarak buradan girişimciler için birkaç ders çıkaracağız.
1- Ne önerdiğiniz konusunda net olun
Mailde benim favori satırlarımda, Musk şunları söylüyor: Arabamızın tasarım ve üretim süreci o kadar keskin ve net çizgilerle ilerlemeli ki, eğer bir gün müşterilerimizden birisi arabasının kaportasını, panellerini veya farlarını ölçmek isterse ve ölçüler tanıtımdakilerle aynı çıkmazsa bu müşterinin ölçüm yaparken kullandığı metrenin hatalı olduğu anlamına gelmeli.
Bence bu e-postanın en güçlü satırları. Musk’ın her çalışanın duygularına hitap ettiği ve içlerinde bir ateş yakmaya çalıştığı metnin havasından da kolayca anlaşılıyor zaten.
iş dünyasında sadece sözünüzün güvenilirliği kadar iyisinizdir. Bir girişimcinin başarısı sözüne ne kadar güvenildiğiyle ölçülür. Eğer bir şirketin sahibi/yöneticisiyseniz ve ekibinizden üretimi arttırmalarını bekliyorsanız istediğiniz son şey birim sayısını artırmak için kaliteden kısmak olmalıdır. Eğer sayı artarken kalite azalırsa eninde sonunda müşterileriniz bunu fark eder ve emin olun sessiz kalmazlar. Eğer hatanızı acilen düzeltmezseniz bir süre sonra çok büyük bir problemle karşılaşırsınız: sektörde ve müşterilerin gözünde saygınlığınız kalmamıştır.
Bu konseptin ne kadar önemli ve hayati olduğunu yeteri kadar ifade edemiyor olabilirim. Musk ne demek istediğini yüzlerce farklı yolla anlatabilecekken seçtiği bu kelimeler eminim ki şirkette büyük bir yankı yaratmıştır.
2- Giderlerinizi kontrol altında tutun ve gelire odaklanın
Tesla’nın bu yıl karşılaştığı en büyük eleştirilerden birisi kar marjlarına yönelikti. Musk mailinde bu konuya değinmekten geri durmadı elbette. “Dışarıdaki kaynaklardan yapılan kimi eleştiriler kar marjlarımızı hedefleyerek eğer belirli bir miktar gelir elde etmiyorsanız gerçek bir şirket olmadığınız gibi yorumlara dönüştü. Halbuki benim önceliğim hızla artan kar marjları değil büyük ölçekli bir ekonomik modele ulaşmaktı ve bugün buradayız.”
Musk metnin devamında bu etmeni etkileyen detay ve problemlere de değindi elbette. Bunların arasında Tesla’nın ürünlerinin son haline ulaşmasında katkı sahibi olan ara basamaklardaki şirketler de vardı tabii. Musk bu eylemlerin sonuçlarını “şirkette orta seviyelerde çalışan, görünürde yararlı bir iş yapmayan, sadece gider yaratan birçok yönetici” olarak yorumladı.
Mailin bu kısmından çıkaracağımız en büyük ders ise iş sahiplerinin kimi zamanlarda bir adım geriye çıkarak giderlere şöyle bir uzaktan bakmaları ve bu giderleri yaratan süreçleri incelemeleri gerektiği. Eğer bir şeyler düzgün çalışıyorsa “problem yoksa bırak olduğu gibi kalsın” mantığına kapılmak çok kolay tabii. Ama diğer bir yandan bu mantıkta takılıp kalırsanız büyüyen bir şirkette giderek daha fazla gider kaleminiz olacak ve bu kaçınılmaz olarak karlılık durumunuzu etkileyecektir.
Bir girişimci olarak size en önemli tavsiyelerimden birisi süreçlere takılı kalmamanızdır. Eğer asıl amacınız kar marjlarınızı arttırmaksa (ki umarım öyledir) süreç boyunca istikrarlı bir biçimde operasyonlarınızı kontrol altında tutmalı, iş modellerinizi sürece adapte etmeli ve en önemlisi bunları hatasız olarak yapmalısınız.
Mutlaka okuyun: Nakit Akışı Nasıl Yönetilir?
3- Verimsizlik yaratan her şeyden kurtulun, küçük veya büyük fark etmeksizin.
Günün sonunda, Musk bu maili atarken bütün amacı şirketin verimliliğini ve üretkenliğini artırmaktı. Musk’ın verimsizliğe tahammülü yoktu ve yönetim stili, alışılmış modelleri ve yöntemleri zorlayarak sonuca nasıl daha hızlı bir şekilde ulaşılabileceğini sorguluyordu. Mailin sonunda Musk çalışanlarına üretkenliklerini arttırmak için deneyebilecekleri çeşitli tavsiyeler vermekten de geri durmamıştı.
Bahsedilen ilk konu toplantılardı. Gereğinden fazla toplantı yapmanın verimsiz saatler geçirmenin eş anlamlısı olduğunu söyleyen Musk zaman kullanımını sabote eden gereksiz toplantılardan kaçınılması gerektiğini söylüyordu. Yöneticilerine kesinlikle yarar sağlayacağından emin olmadıkları sürece toplantı organize etmemelerini söyleyen Musk, eğer toplantı yapmak elzemse o zaman toplantının mümkün olduğu kadar kısa tutulmasını istemişti.
Benim tecrübelerim gündelik, dikkatimizi dağıtan minik şeylerin en çok verimsizlik yaratan şeyler olduğu yönünde. Araştırmalar dikkatiniz bir kere dağıldıktan sonra tam konsantrasyon ile çalışabilmeniz için neredeyse 25 dakikaya ihtiyacınız olduğunu gösteriyor. Bir toplantı organize ettiğinizde çalışanlarınızı yaptıkları işten ayırarak her biri için 25 dakikalık ölü zaman yaratıyorsunuz. Eğer şirketinizde sık sık toplantı yapılıyorsa muhtemelen saatlerinizi boşa harcıyorsunuz.
Musk’ın parmak bastığı bir diğer nokta da iletişimdi. “İletişim illa emir komuta zinciriyle olacak diye bir şey yok. İletişimin amacı bir işi halletmekse o zaman mümkün olan en pratik şekilde yapılmalı. Çalışanlarına emir komuta zincirini dikte eden yöneticilerim varsa çok yakında kendilerini kapının önünde bulacaklarını bilsinler lütfen.”
Birçok iş sahibi için bu satırlar çok şey ifade ediyor. Geçtiğimiz 2 yılda da gördüğümüz üzere iletişim bir şirketi vezir de edebiliyor rezil de. Hele hele farklı şehirlerde takımlarla çalışan bir şirketiniz varsa iletişimin kopması bir projenin bitişini günlerce geciktirebiliyor. Girişimcilerin buradan çıkarabilecekleri en önemli sonuçsa iletişime odaklanıp süreci yavaşlatan bütün gereksiz protokollerden kurtulmanız gerektiği. Üretkenlik hızlı iletişimle mümkün olan bir konsept. Eğer ortada bir sorun varsa neden çözüm için aşamalı bir iletişim zinciri kullanasınız ki? Dünyada iletişimin en hızlı sağlandığı çağda yaşıyor oluşumuz size de bir anlam ifade etmeli. Söz konusu bir problem çözmek olduğunda çalışanlarla departmanlar arasında, hatta hatta CEO arasında bir bariyer olmamalı, iletişim hızlıca sağlanmalı. Basit ve kolay.
Her bir gecikmenin büyüyen etkisini ve büyük resme katkısını fark etmelisiniz. Üretken bir marka kültürü kurmak istiyorsanız verimsizliklere kesinlikle tahammülünüz olmamalı.
Musk şirketindeki problemleri belirlemekten ve bunları paylaşmaktan çekinmiyor. Daha da iyisi, bu sorunları nasıl çözeceği konusunda cesur iddiaları olması. Geriye kalan tek şey bu adımların Tesla’nın üretkenliğini nasıl etkileyeceğini bekleyip görmek. Öyle ya da böyle, Musk’ın maili her girişimcinin kendisinden bir şeyler bulacağı ve çeşitli sonuçlar çıkaracağı gerçek bir rehber niteliğinde.
Mutlaka okuyun: İş Hayatında Verimliliği ve Üretkenliği Artırmanın Yolları
