Liderlik eğitimi almış veya koçluk hizmetinden yararlanmakta olan kişiler arasında geçerliliği sabit, ortak bir görüş mevcut: Başkalarını anlayabilmek.
Liderlik temalı eğitimlerden geçmiş herkes, başkalarını anlama ve bakış açısı yorumlama becerisi edinebilmenin eğitimlerin en işlevsel yanı olduğu konusunda hem fikir. Durum liderlik amacı gütmeyen sıradan insanlar için de farklı değil aslında. İnsanlarla iletişimimiz sırasında değişik bakış açılarının farkına varabilmek, aynı zamanda mevzu bahis konuyla ilgili alışılmışın dışında bir fikir beyan etmemizi ya da farklı tepkiler vermemizi sağladığından paha biçilmez bir değere sahip. O halde, liderliğe giden yolda ilk amacımız bir durumun bizde yaptığı çağrışımları, buna bağlı olarak da o duruma verdiğimiz tepkiyi gerekli durumlarda değiştirebilme becerisine sahip olmak olmalı.
Peki, bakış açısı dediğimiz şey neden bu kadar önemli? Bakış açımız ve gerçekler arasındaki fark ne? Bu konuya ilişkin söylenecek çok şey var ancak konuyu basitçe ele almak gerekirse dillere pelesenk olmuş “ Benim gerçeğim bakış açımdır.” sözüne bakabiliriz. Her şeyi özetler nitelikte bir cümle gibi gelmiyor mu kulağa? Peki, sizce de doğru mu bu? Olayları algılayış biçimimizle gerçekler arasında bir fark mı sahiden?
Bakış açısı bireylerin dünyayı algılama biçimini yansıtır. Kişisel görüşlerden kaynağını alır; deneyimler, değerler, o anki ruh durumu, varsayımlar ve daha pek çok şey tarafından şekillenirler.
Gerçeğin ise tek bir tanımı yoktur. Bambaşka şekillerde karşımıza çıkabilir. Benim gerçeğim bakış açımdır lafını rahatlıkla söyleyebiliriz anlayacağınız, doğruluk payı vardır bu cümlenin. Ancak unutulmamalıdır ki, söz konusu olan bir olaya ilişkin ortak gerçeği bulmak olduğunda, ne kadar çok bakış açısı edinirsek gerçeğe o kadar çok yaklaşmış oluruz.
Ya siz? Bir lider olarak, bakış açınızın gerçeğiniz olduğunu söyleyebiliyor musunuz?
Gelin liderliğin kilit noktası bakış açısı yorumlamaya dair temel becerileri beraber inceleyelim:
Bakış Açısı Edinme
Bahsedeceğimiz kilit becerilerin ilki bakış açısı edinme. İnsanoğlunun en çarpıcı özelliklerinden biri de bakış açısı edinebilme yeteneğine sahip olması.
Öylesine de olsa bir deneyin. Gözlerinizi kapatın ve kendinizi çalışanlarınızdan biri olarak hayal edin. İşi bu noktaya getirmeye başardıysanız, kendinize şunları sorun: “ Bir çalışan olarak beklentilerim neler?” “ Bir çalışan olarak nelerden korkuyorum?”
Kendinize sorduğunuz bu sorulara ne tarz cevaplar verdiniz? Eğer bir müdür veya yönetici olarak bakış açınızı değiştirirseniz, cevaplarınız ne oranda değişir?
Bakış açısı edinme bir durumu başkasının gözünden değerlendirebilmeyle ilgilidir. Bu becerinin en iyi tarafı yaşanmış bir durumu daha iyi değerlendirmenize olanak tanıması veya önünüzdeki karar süreçlerinde sağlayacağı destektir.
Bir lider olarak neyin doğru olduğuna ilişkin bakış açınızı yakalayabildiniz mi? Kişisel görüşünüzü fark edebiliyor musunuz?
Bakış Açısı Kovalama
Üzerinde duracağımız ikinci kilit beceri ise bakış açısı kovalama. Artık gayet bilinçli bir biçimde başkalarının söylediklerine kulak verebildiğinize göre duyduklarınıza herhangi bir anlam yüklemeksizin, salt bir bakış açısı olarak görmeyi başarabilir misiniz? Altını çiziyoruz, söylenenleri yalnızca bir düşünce olarak görmenizden bahsediyoruz; iyi veya kötü bir düşünce olarak etiketlemenizden değil.
Bu beceri, insanlarla iletişim kurmak ve onların belirli bir konu veya durumla ilgili bakış açılarını dahi iyi anlamaya çalışmakla ilgili. Hatta başkalarının fikirlerini gerçek anlamda içten ve samimi duygularla merak ediyor olup ayrıntılarını dinleme isteğini de içinde barındırıyor.
Bakış açısı peşinde koşarken düşülebilecek en vahim hata, sizinle aynı fikirde olan insanlarla iletişim kurup almak istediğiniz zor bir kararı haklı çıkarmaya çalışmaktır. Bakış açısı kovalama becerisini bolca kullanmanın asıl getirisi ise, sizden farklı düşünen insanların fikrini duymak ve olası kör noktaları keşfedip kendinize üzerinde düşünülecek yeni şeyler yaratmaktır.
Bakış Açısı Düzenleme
Değineceğimiz son kilit beceri ise bakış açısı düzenleme. Artık başkalarının bakış açısını rahatlıkla yakaladığınız, aksi durumlarda ise peşine düşebildiğinize göre, bir sonraki adıma geçebiliriz. Edindiğiniz tüm bu bilgilerle ne yapacaksınız?
Yapılacak ilk iş eldeki bakış açılarından neler öğrenebileceğinizi araştırmak olmalı. Söz konusu veriler iletişim kurduğunuz, hatta liderlik ettiğiniz onca insana ilişkin ne gibi ipuçları veriyor? Alacağınız herhangi bir kararın ya da yaşanacak olası bir durumun bu kişiler üzerindeki etkisi nasıl? Bakış açılarını yorumlama kaynaklı tüm verileri hesaba katarsanız, çalışanlarınıza karşı nasıl bir yaklaşım izlemeniz gerekir? Farklı bakış açıları duymuş olmanın karar vermede veya bir durumu anlamanızdaki rolü nedir?
Gözlemleyebileceğiniz bir diğer şey ise, bakış açısının derinliği olacak, çalışanlarınız olay ya da durumlara geniş bir perspektiften bakabiliyorlar mı, yoksa dar bir görüşe mi sahipler? Onlara bakış açılarını genişletmelerine yarayacak herhangi bir bilgi verebiliyor musunuz? Eğer sorumuza cevabınız evetse, söz konusu bilgilendirme çalışanlarınızın bakış açılarında nasıl bir değişikliğe sebep oluyor?
Sonuç
Hızına yetişmekte zorlandığımız profesyonel bir dünyada yaşıyoruz. Bu hengâme içinde kimsenin geri adım atmaya vakti yok. Liderlerin çoğu bu denli hızla giderken bakış açılarını gerçeklerden ayırmakta sıklıkla zorlanıyor, bunun sonucunda ise başkalarının görüşlerini anlamada ciddi problemlerle karşılaşabiliyor.
Bir görüş başlangıçta ne doğrudur ne de yanlış. Yalnızca bir görüştür: Herhangi bir kişinin ağzından çıkan, onun deneyim ve değerleriyle şekillenmiş bir görüş. Her bireyin kendine has fikirleri vardır, bu fikirleri kimi zaman başkalarıyla paylaşır, kimi zaman da kendimize saklamayı tercih ederiz.
Vereceğimiz tepkiyi şekillendiren bakış açımızdır. Bu nedenle bakış açısı anlama konusunda cömert bir tavır sergilemenin liderliğinize olumlu bir katkı sağlayacağına inanıyoruz. Eğer bir lider olarak bakış açısı edinme, kovalama ve düzenleme becerilerini etkili kullanırsanız, pek çok şeyi değiştireceğinize eminiz.
