Kulağınızın dibinde sürekli şikayet eden biri varken pozitif ve üretken olmak zordur. Kronik şikayetçiler bütün dünyanın onlara karşı olduğunu zanneder, ama gerçekte gereğinden fazla şikayet ettiklerinin farkında olmayabilirler.
Yaşadıkları zorlukları herkese anlatıp sürekli şikayet etmeyi sevenlerle baş edebilmeniz için bir dizi öneriyi aşağıda listeledik.
Negatif İnsanlarla Kronik Şikayetçiler Arasındaki Fark
Biri sürekli bir şeylerden şikayet ediyorsa onun dünyaya negatif bir bakış açısıyla baktığını düşünebilirsiniz. Aslında kronik şikayetçiler tamamen farklı bir türdür. Hayata karşı negatif bir duruşları olmayabilir, ama yine de size sürekli hayatın pek de iyi gitmediğini anlatmak isterler. Psychology Today’dan Guy Winch farkı çok güzel açıklıyor:
Optimistlere göre: Bardağın yarısı doludur.
Pessimistlere göre: Bardağın yarısı boştur.
Kronik Şikayetçilere göre: Bardakta küçük bir çatlak var, üstelik su yeterince soğuk değil. Ayrıca şişe suyu istememe rağmen kesin musluk suyu getirmişlerdir. Aaa bir dakika, bardağın kenarında leke var. Bu da bardağın düzgün temizlenmediğini gösteriyor ve bu yüzden kesin mikrop kapacağım. Neden böyle şeyler hep benim başıma geliyor ki?
Negatif insanlarla uğraşmak çok zordur, ama kronik şikayetçiler tamamen farklı bir yaklaşım gerektirir. Hatta Wincher’ın da söylediği üzere kronik şikayetçiler kendilerini negatif biri olarak görmezler. Onlara göre dünya negatif bir yerdir ve buna tek bir şekilde karşılık verirler. Kronik şikayetçiler pozitif insanlar da olabilirler, sadece kendilerini olumlu bir şekilde ifade edemiyorlardır, bu yüzden onlara doğru şekilde yaklaşmak önemlidir.
Bir Şikayetçiyle Başlattığınız Konuşmadan Nasıl Sağ Çıkarsınız?
Bu tip insanlarla her gün uğraşmak zorunda kalıyoruz. Yazının bu kısmı kronik şikayetçilerle başlatabileceğiniz sohbetlere odaklanacak. Daha sonra bu insanlarla kurduğunuz ilişkiler için uzun dönemli tavsiyelerde bulunacağız.
Eğer asla susturamadığınız bir kronik şikayetçiyle çalışmak ya da yaşamak zorundaysanız bu öneriler onları durdurabilmenizde işinize yarayacaktır.
Eğer mümkünse bu davranış şekline asla maruz kalmamaya çalışın, ama bazen bu insanlarla konuşmak zorunda kalırsınız.
İşte konuşmadan sağ çıkmak için önerilerimiz:
1-) Dinleyin ve Kafanızı Sallayın
Şikayetçiyi susturmanın ilk yolu onu onaylamaktan geçiyor, ama anlattıklarına değer verdiğinizi de göstermeniz gerekiyor. Her ne kadar kulağa sinir bozucu gelse de, anlattıklarını dinlediğinizi gösterin. Geoffrey James herkesin yapabileceği bir davranış biçimini şöyle anlatıyor: Şikayetleri anlamsız ve saçma görünse de bile gözlerinizi devirmeyin, telefonunuza bakmayın ya da rahatsız olduğunuzu belli etmeyin. Bunun yerine kafanızı sallayıp ‘seni dinliyorum’ ya da ‘bu gerçekten çok zor olmalı’ diyin. Çoğu durumda şikayetçiler içini 5 dakikadan az bir sürede döker. Çözüm sunarak ateşe kürekle gitmezseniz şikayetlerinden 5 dakikada kurtulabilirsiniz. Eğer çözüm sunmaya çalışırsanız bu kez de çözümünüzün neden işe yaramayacağını anlatmaya başlar ve en başa dönüp yine şikayetlerini dinlemek zorunda kalırsınız.
Çoğu zaman kronik şikayetçilerin böyle olmasının sebebi hissettiklerini anlatacak başka kimsenin olmamasıdır. Çoğu zaman içlerini tamamen döküp hislerini anlatabilecekleri tek bir dert yanma seansı yeterli olur. Sadece sözlerinin dinlenmesini ve kendilerine insan gibi muamele edilmesini isterler. Onlara yardımcı olacak ya da söylediklerini çürütecek herhangi bir şey söylemenize gerek yok. Sadece dinleyin, kafanızı sallayın ve onayladığınızı gösterin.
2-) Onaylayın, Sempati Gösterin, Yönünü Değiştirin, Yönlendirin
Şimdi onu dinlediğinize göre, şikayetçiyi susturmak için silahlarınızı kullanabilirsiniz. Onaylamak birincil önceliğiniz olmalı, bunu yaptıktan sonra da sıra sempati göstermeye geliyor.
Olabildiğince samimi görünün ve elinizden gediğince sempati gösterin. Gösterdiğiniz sempati yapmacıksa insanlar bunu anlayacaktır ve karşınızdaki kronik şikayetçiyse ‘hah, çok iyi, şimdi de sadece mızmızlandığımı düşünüyorsun’ tavrıyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Kinayeli konuşmamaya da olabildiğince dikkat edin. Şikayetlerinin aptalca ve komik olduğunu düşünebilirsiniz ama kinayeli konuşmak daha fazla sorun yaratacaktır.
Çoğu zaman onaylama ve sempati gösterme kronik şikayetçiyi rahatlatmaya yeterlidir, ama zor vakalar için yapabileceğiniz birkaç şey daha var. Konuşmanın yönünü değiştirmek karşınızdakini susturmadan ya da hatalı olduğunu söylemeden cevap vermenin bir yoludur. Wall Street Journal’dan Sue Shellenbarger konuşmanın yönünü değiştirmek için aşağıdaki örnekleri veriyor:
Eğer belli bir kişiden şikayet ediyorlarsa: “Onun ve senin oturup konuşmanız gereken bir şeyler var gibi duruyor.”
Başka bir şeyden şikayet ediyorlarsa: “Berbat bir durum. Bununla nasıl baş ediyorsun bilmiyorum.”
Hiçbir şey işe yaramazsa farklı bir şekilde yaklaşın: “Hayatında iyi giden bir şey var mı?”
Konuşmanın yönünü değiştirmeye benzer olarak yönlendirme tekniğini de kullanabilirsiniz. Temel olarak aynı konuyu milyonuncu kez dinlemek istemediğinizi fark ettirmeden konuşmanın konusunu değiştiriyorsunuz. Psychology Today’den Guy Winch yönlendirme tekniğinin basit ama etkili olduğunu söylüyor:
Örneğin: “Yazıcı yine mi bozuldu? Tanrım, ne kadar da sinir bozucu! Böyle şeyleri kafaya takmamak zor biliyorum, ama umarım güçlü olabilir ve işine odaklanabilirsin, elimizde önemli bir dosya var…”
Çoğu kronik şikayetçi kafalarındaki sorunlardan uzaklaşıp yaptıkları işe dönecektir. Sorunlarını gerçekten çözmek istemezler, şikayet etmek alışkanlık haline gelmiştir. Bu yüzden basitçe konuşmanın konusunu değiştirmek bu şikayetçi zihniyetten uzaklaşıp başka bir şeye odaklanmalarını sağlayacaktır.
3-) Tavsiyeleriniz Kısa ve İsabetli Olsun
Çoğu kronik şikayetçi zorlukların hayatın ayrılmaz bir parçası olduğun inanır. Her ne kadar sorunlarını paylaşmak isteseler de aslında tavsiye aramıyorlardır. Sorunlarını çözmeleri için bir tavsiye verseniz bile bunu duymaktan memnun olmayacaktırdır. Ancak eğer tavsiye isterlerse bunu kısa tutmak ve tatlı tatlı anlatmak sizin için en iyisidir.
Yardımınızı istedikten sonra tavsiyenizin işe yaramadığını ya da konuyla ilgili olmadığını söyleyerek yardım almayı reddedebilirler. Bu çok sinir bozucu bir durumdur, ama bunu ne kadar erken fark ederseniz farklı seçenekler sunmaya çalışarak kendinizi hırpalamaktan o kadar erken kurtulursunuz. Yardımınızı reddeden bir şikayetçiyle karşılaşırsanız ona sorununu nasıl çözeceğini sorun. Ya çözüm yolları düşünmeye başlayacaktır ya da çözüm bulamayacağını farkedip konuyu anlatmayı bırakacaktır.
4-) Görüş ayrılığı yaşıyorsanız bunu doğru şekilde ifade edin
Çoğu zaman görüş ayrılığınızı dile getirmek kötü sonuçlar doğuracaktır. Ona katılmadığınızı söylediğinizde yarattığınız onaylanma hissi yok olacaktır ve büyük ihtimalle sohbetiniz tartışmaya dönüşecektir. Ancak bazen kronik şikayetçi o kadar mantık dışı şeyler söyler ki, buna dur demenin zamanı gelmiştir.
Bunu yapacak cesaretiniz varsa yapmanın daha güvenli bir yolu da var. Forbes’dan Chrissy Scivicque şu basit soruyu sormanızı öneriyor:
“Bu konuda ne düşündüğümü bilmeye ihtiyacın var mı?”
İnsan doğası çoğu kişiyi bu soruya ‘evet’ demeye iter. Bu sayede gerekli izni almış olursunuz. Konuşmanın kontrolü hala karşı taraftadır. Konuyla ilgili düşüncelerinizi dinlemeyi o istemiştir. Bu noktada olaya farklı baktığınızı anlatmaya çalışın, ama karşınızdaki sakın ikna etmeye girişmeyin. Kısaca ve tatlı tatlı anlatın: ‘Ne anlatmaya çalıştığını anlıyorum ama ben bu konuya farklı bakıyorum.’
Şimdi ateşe körükle gitmeden görüş ayrılığınızı dile getirebilirsiniz. Sizin düşüncelerinizi dinlemeyi o istedi ve siz de istediğini veriyorsunuz. Neler hissettiğinizi söyleyin ve dürüst olun. Başta rahatsızlık verici olabilir ama zamanla bu konuda onun müttefiği olmadığınızı anlayacak ve şikayetlerini anlatacağı başka birini bulacaktır.
Şikayetçilerle Uzun Dönemli Baş Etmenin Yolları
Kişinin davranışını tek başınıza değiştiremeyeceğinizi bilmeniz gerekiyor. Bu güç kronik şikayetçilerin elindedir. Kontrol edebileceğiniz tek şey zaman içerisinde onlarla nasıl baş ettiğinizdir. Aşağıda size akıl sağlığınızı ve sabrınızı korumanız için birtakım tavsiyeler vereceğiz.
1-) Onlara asla “İşler o kadar da kötü gitmiyor aslında” demeyin
Kronik şikayetçiler şikayetlerinin onaylanmasını ister, yanlış olduğunun söylenmesini değil. Onları neşelendirmeye çalışmak da çözüm bulmalarını ya da işleri düzeltebilmelerini sağlamayacaktır.
“Hadi azcık neşelen”, “Zaman her şeyin ilacıdır” gibi sözler söylemek şikayetçiye sıkıntılarını ciddiye almadığınız mesajını verir. Bir şikayetçiye işlerin o kadar da kötü olmadığını söylerseniz daha da fazla şikayet ederek sizi sorunlarının ciddiyetine ikna etmeye çalışacaktır. Benzer şekilde, fazla tepki verdiklerini söylemek de boşa olacaktır. Böyle yapmak şikayet etme dürtülerini kamçılayacak ve ertesi gün sizi ikna etmek için şikayet edecekleri yeni şeylerle karşınıza çıkacaklardır. Şimdi tek bir şikayet dinlemek yerine, 5 farklı konuda şikayetlerini dinlemek zorunda kalacaksınız.
2-) Sakın onlarla ilgili şikayet etmeyin (onlarla birlikte de şikayet etmeyin)
Şikayetçilerden şikayet etmek kötü bir fikirdir. Artık sabrınız bittiğinde şikayet etmemek için kendinizi tutmak zorlaşacaktır, ama bir noktadan sonra bu yüzden siz de kronik şikayetçi haline gelebilirsiniz. Ancak şikayet ederken yakalanırsanız ya da başkasından ondan şikayet ettiğinizi duyarsa bu size zarar verecektir. Şimdi de sizi sevmeyen bir kronik şikayetçiyle karşı karşıya kalacaksınız ve bu hiç de iyi bir karışım olmaz.
Aynı zamanda onlara katılıp hep beraber şikayet etmek de göründüğü kadar işe yarar bir davranış şekli değildir. Lafa karışarak şikayetlerini onaylamış gibi göründüğünüzü düşünebilirsiniz. Ama bu davranış sorunlarının çözülme ihtimalini daha da düşürür. Kendi sorunlarının kendi sorumluluğunda olmadığını ve bir başkasının da çözebileceğini düşünmeye başlayacaklardır. Ayrıca daha da fazla şikayet etmeleri için onları cesaretlendirmiş olacaksınız. Şikayete verilecek cevap daha fazla şikayet etmek olamaz.
3-) Eğer artık fazla geliyorsa sınırlarınızı belli etmeniz gerekir
Sizin önerilerinizi reddeden birinden sürekli aynı konulardaki şikayetlerini dinlemek sinir bozucu bir hale gelebilir. Böyle durumlarda kronik şikayetçiyle aranıza sınır çekmeniz gerekir.
Onu sevdiğinizi ve ona destek olmak istediğinizi ve şimdi anlatacaklarınızı ona değer verdiğiniz için anlatacağınızı söyleyin. İşlerin ne kadar kötü olduğunu artık dinlemek istemediğinizi söyleyin. Eğer sürekli şikayet etmek istiyorsa bunun onun tercihi olduğunu, ama şikayet ederken yanında olmayacağınızı söyleyin. Eğer sınırınızı korursanız (ve şikayetçi sizi seviyorsa) şikayet etmek yerine başka konularda sohbet etmek isteyecektir. Pozitif olduğu zamanlarda değişimini ve davranışını takdir edin. Bu değişikliği uygularken asla taviz vermeyin ve pozitif yaklaşın. Sizin öfkeli olmadığınızı sadece şikayetlerinin sınırları aştığını fark edecektir. Ayrıca yapabiliyorsanız kronik şikayetçi olduğunu bilinen insanlarla konuşmayın. Sizi sürekli mutsuz eden biriyle vakit kaybetmeniz için hiçbir sebep yok. Böyle insan harika bir günü dakikalar içinde mahvedebilir. Güçlü olun ve böyle insanlardan uzak durun — tekrar ediyorum, uzak durun.
Kronik şikayetçiler kötü insanlar değillerdir; ama bir rehbere ihtiyaçları vardır. Sinir bozucu, dikkat dağıtıcı ve kaba olabilirler, ama sakin kalıp onlara yardım edebilmek mümkündür. Kronik şikayetçilerin bile gerçek ve mantıklı sorunlardan bahsedebileceğini unutmayın. Bu yüzden onlara her zaman kendilerini açıklama şansı tanıyın. Bunu onaylama, sempati gösterme, konuyu değiştirme ve yönlendirme taktikleri izlerse hiç sorun yaşamazsınız.
