Sürdürülebilir Amaçla Güdülen Yenilikler Gıda Israfını, Plastik Kullanımını Ve Daha Birçok Şeyi Azaltabilir
Gıda alanındaki sürdürülebilirlik anlayışı yiyeceklerin üretimi, dağıtımı, korunması ve tüketilmesi gibi faktörlerin tamamını kapsayan bir bakıştır. Tüm bu faktörlerdeki atılan adımlar ve tercih edilen yöntemler sadece çevreye değil, aynı zamanda toplum sağlığına, hayvanların refahına ve bölgesel ekonomiye de etki eder.
Neyseki, gıda üretiminde ve korunmasında faydası olabilecek yenilikler için kafa yormaya devam ediyoruz. Gıda israfını düşürmekten plastik kullanımının azaltılmasına ve dağıtımın daha şeffaf hale gelmesine kadar, birçok alanda ortaya çıkan fikirlerden derlediğimiz liste aşağıda sizi bekliyor.
1- Tarım Atıklarından Sağlıklı Gıda Katkı Maddeleri Üretimi
Kanadalı firma Comet Bio, tarım atıklarını kullanarak sürdürülebilir tatlandırıcı ve besleyici takviyeler üretmeyi başardı. Tescilli ve iki basamaklı dönüşüm teknolojisi kullanan firma, çiftçiler ile işbirliği yaparak yapraklardan, saplardan ve diğer standart hasat atıklarından geri dönüşümle çeşitli ürünler elde ediyor.
Bu geri dönüşüm hem tüketimin azalmasına hem çevre kirliliğine katkının düşmesine hem de sürdürülebilirliğe fayda sağlayarak kârlı bir seçenek sunuyor. Bu sayede de sayısız sektöre katkı sağlayabiliyor. Buna benzer dönüşüm yöntemleri, sürdürülebilir binalar için yapı malzemeleri haline de getirilebiliyor.
2- Plastik Yerine Gıda Malzemelerinin Muz Yaprakları İle Paketlenmesi
Tayland ve Vietnam’da bazı marketler, gıda ürünlerini muz yaprakları ile paketlemeye başladı. Bu ülkelerin iklimleri gereği muz ağaçları sık rastlanan türler ve bu ağaçtaki yaprakların uzunlukları 3 metreye kadar varabiliyor. Yaprakların sağlamlığı sayesinde paketleme için kolaylıkla tercih edilebileceği gibi, doğada çözünebilmesi ve aylarca raflarda durabilmesi de, taze talep edilen ve çok satılan gıda maddelerinin paketlenmesi için onları ideal hale getiriyor.
Vietnam’daki birçok market, doğa dostu paketleme yöntemlerine yönelmeye başladı. Lotte Mart adlı marketler zinciri şeker kamışı atıklarından üretilen kutuları, yumurtaları sarmak için ise plastik yerine kağıdı kullanıyor. Bir diğer marketler zinciri olan Big C de, mısır tozundan üretilen ve doğada çözünebilen alışveriş çantalarını müşterilerine sunuyor.
Gıda saklama amacına yönelik geliştirilen diğer yöntemlerden bazıları ise Türkiye’de has kofa diye bilinen bitkiden üretilen kaplama malzemesi ve kullanılmış yağdan üretilen doğada çözünebilir plastik olarak gösterilebilir.
3- Sensörler Yardımı İle Gıda Maddelerinin Ne Zaman Bozulacağını tespit Etme
Londra’da bulunan Imperial College araştırmacıları tarafından geliştirilen ucuz ve çevreye duyarlı sensörler, kağıdın üzerine karbon elektrotların yazdırılması ile imal edildi ve bu sayede doğada çözünebilir ve zararsız bir hal aldı. Bu sensörler etin ve balığın bozulmaya başladığında saldıkları amonyak ve trimetilamin gazlarını algılayabiliyor.
Akıllı telefon uygulaması ile birlikte çalışan sensörler sayesinde, müşteriler paketle gıda maddesinin içerisindeki ürünün yemeye uygun olup olmadığını kolayca öğrenebiliyor. Geliştiricileri ileride bu paketleme teknolojisinin yaygın olarak kullanılmasını umuyor.
Gıda israfı ile birlikte plastik kullanımını da azaltmayı amaçlayan diğer gelişmelerden biri ise; plastik paket yerine yenilebilir ince zar ile gıdalara kaplama yöntemi ki bu sayede raf ömürlerinin de artacağı öne sürülüyor. bir diğer yenilik de, atık gıda maddelerinin tekstil sektöründe değerlendirilerek geri dönüşümü sokulması fikri.
4- Sentetik Et Üretmek İçin 3 Boyutlu Yazıcıların Kullanılması
Sebzelerden elde edilen protein ve 3 boyutlu yazıcı kullanarak sentetik kırmızı ya da beyaz et üretmenin yolunu geliştiren Giuseppe Scionti, Nova Meat’in fikir babası olan araştırmacı.
Et kırmızı ya da beyaz etin görünümünü birebir taklit edebiliyor. Et yazdırma işlemi, kırmızı ette bulunan bileşenlerine benzer proteinler sunan bitkisel proteinlerin kullanılması ile hayata geçiyor. 100 gram sentetik etin toplam maliyeti sadece 3 dolar tutarken, tamamen sürdürülebilir ham maddeler kullanılıyor.
Günümüzde et yemekten vazgeçen insanların sayısı giderek artıyor. Bu noktada, sürdürülebilir olan böyle bir alternatif dikkatleri üzerine toplayabilir. Soya bazlı alternatifler her ne kadar popüler tercihler arasında olsa da, soyanın üretimi her zaman çevre dostu olarak sınıflandırılamıyor.
5- Gıda Üretimi ve Dağıtım Sürecini Takip İçin Blockchain Teknolojisini Kullanmak
Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulan girişim firması Ripe.io, gıda maddelerinin dağıtımı ve güvenliği ile ilgili bilgi sahibi olabilmeniz için gıda üretimini takip etmeyi ve gerçek zamanlı veri sunmayı amaçlıyor. Bu özetle gıda ürünleri arzını dijital ortama yansıtıp, blockchain teknolojisi sayesinde gözler önüne sermek ve küresel hale getirerek tüm gıda sektörünün hizmetine sunmak anlamı taşıyor.
Ripe.io tarafından hayata geçirilen ilk projelerden biri IoT olarak kısalttıkları “Domateslerin İnterneti” (İnternet of Tomatoes). Bu projede çiftliklerden elde ettikleri devasa boyutlardaki verileri kullanarak daha verimli domatesler ürettiler. Şimdi geliştirdikleri sistem de benzer bir mantıkla çalışarak üreticiler, dağıtıcılar, laboratuvarlar, restoranlar, marketler ve benzeri kurumlar arasında daha şeffaf bir ilişki kurulmasını sağlayacak.
Yukarıda bahsi geçen yenilikler ve fikirler sayesinde “sürdürülebilir” ve “doğal” kelimeleri, tüketiciler için yeterli gelmemeye başlayacaktır. İnsanlar artık doğa ile dost ve en iyi şekilde üretilmiş ürünler talep etmeye başlayacaktır.
