İş, yatırım yapmaya geldiği vakit tek boyutlu yaklaşım işe yaramıyor çünkü herkes için iş görebilecek tek bir yatırım aracı maalesef ki yok.
Hepimiz eşsiz kişisel özelliklerden oluşuyoruz ve hepimizin farklı bireysel tasarruf hedeflerimiz var ve bu özellikleri yakından ele alarak aynı zamanda ‘benim için en iyi yatırım aracı ne olabilir?’ sorusunu cevaplamanız gerekir.
İşte sizlere “nereye yatırım yapmalıyım?” sorunuza cevap bulmanızda yardımcı olacak 10 adım:
1) Yatırım yapmak için ne kadar paranız var?
Bir defada toptan bir yatırım yapmaya mı düşünüyorsunuz yoksa her ay belli bir miktarda para ekleyerek mi yatırım yapmak istersiniz? Ya da kısa dönemli yahut uzun vadeli yatırımdan hangisi sizin için daha uygun? Belli başlı bazı varlıklar yekten yatırım yapmayı gerektirir, şirket tahvilleri ya da bir emlak satın almak gibi. Diğer yatırım araçları size toptan ya da kısmi yatırım yapabilmek için esneklik tanıyabilirler, hisse senetleri, altın, gümüş gibi kıymetli madenler bu tür araçlara örnek gösterilebilir.
Bazı yatırım araçları da minimum bir finansal taahhüdü gerektirir, o yüzden ne kadar meblağı karşılayabileceğinizi bilmeniz için bir defalığına ya da devam eden surette mi yatırım yapacağınıza dair planlama yapmalısınız.
2) Paranızı ne kadar süre için yatırmak istiyorsunuz?
Ya da başka bir deyişle, yatırdığınız paraya ne vakit ihtiyacınız olacak? Bazı yatırım araçları önceden belirlenmiş bir periyotta işlem görürler, o yüzden eğer sizin kafanızda, sermayeye ne zaman ihtiyacınız olacağınıza dair kesin bir tarih varsa, bu noktada bazı yatırım ürünleri sizin için uygun olmayacaktır. Ayrıca, hisse senetleri gibi ürünler de, aslında uzun vaadede değerlendirilmesi gereken yatırım araçlarıdır, çünkü tarihsel olarak incelenmiştir ki, uzun vaadede değer kazandığı gözlendiğine rağmen kısa dönemde dalgalanmalara maruz kalarak kayıp riskini artırmıştır. O yüzden tavsiye olunur ki, bu dalgalanmalara maruz kalmamak adına en azından birkaç senelik bir yatırım sürecine odaklanmalısınız.
3) Paranızı ne için kullanmayı planlıyorsunuz?
Hepimizin tasarruf yapmak için farklı sebepleri var ve yatırım yapmaktaki amacınız sizin ne kadar risk almaya hazır olduğunuzu etkileyecektir. Eğer yatırım yapmaktaki amacınız çocuklarınızın eğitim masrafını karşılamaksa, yüksek getiri için uzun vadede işlem yapmanız uygun olacaktır. Sonuç olarak daha yüksek getirili bir yatırım aracını seçmeye eğiliminiz olabilir. Buna karşılık, denizaşırı bir seyahate çıkmak için yatırım yapacaksanız ya da yeni bir araba almak için kısa vadede işlem yaparak , gelirinize dair de kesin bilgi sahibi olmak istersiniz, o vakit daha düşük riskli ürünlerle rahat bir yatırım yapabilirsiniz.
4) Yatırımınızdan gelir elde etmeye mi ihtiyacınız var?
Eğer yaptığınız yatırımdan düzenli bir gelir elde etmek istiyorsanız, bu görüş sizin ürün seçiminizde etkili olacaktır. Bireysel emeklilik mesela gelir elde etmek için tercih edilen en-iyi bilinen yatırım aracıdır. Bu tür başka araçlar da mevcut örneğin, gelir sigortası, özel kesim borçlanma senetleri ve ya kira geliri elde edebileceğiniz diğer alternatif yatırım araçlarıdır.
5) Kaç yaşındasınız?
Risk almaya karşı geliştirilen tavır, yaş ortalamasına göre değişiklik gösterebilir. Uzun vaadede yüksek riskli yatırım seçenekleri 30’lu yaşlarında bir kimse için, emeklilik yaşına gelmiş birine göre daha çekici olabilir. İnsanlar emeklilik dönemleri yaklaştıkça daha düşük risk taşıyan yatırım araçlarına yönelmeye eğilimlidirler.
6) Mali durumuz nasıl?
Eğer, finansal anlamda özgür çocukları olan bir ebeveynseniz o halde, bekar olan ve bakmak zorunda olmadığı aile ferdi olmayan birine göre tasarruflarınızda daha temkinli olmalısınız. Ayrıca daha düşük riskli ve kısa vadeli araçları tercih etmeniz sizin yararınıza olacaktır. Serbest meslekte çalışan bir kimsenin de gelirindeki dengesizliğe paralel olarak daha esnek ve kendine zarar vermeyecek yatırım ürünleri seçmesi mantıklı olacaktır. Öncelikle mali durumunuza yakından bakmalısınız ve bir taahhüt vermeden önce yatırım kararınızın sizi nasıl etkileyeceğini hesaplayarak adım atmalısınız.
7) Başka yatırımlarınız da var mı?
Eğer halihazırda başka yatırımlarınız varsa ve gelecekteki finansal gereksinimlerinize dair bir kaygınız yoksa, o vakit daha yüksek riskli varlıkları tercih edebilirsiniz. Ancak bu sizin ilk ve tek yatırımınız olacaksa o zaman tercihinizde daha muhafazakar olmanız iyi olabilir.
8 ) Değerleriniz nelerdir?
Eğer paranızın gittiği yer konusunda kendinizi rahat hissediyorsanız ve yatırım yapacak mecra aramanın, bu çabaya değeceğine dair güçlü inancınız varsa ‘etik yatırım araçları’ olarak geçen ve spesifik kültürel gruplar için özel olarak tasarlanmış yatırım araçları da mevcut. ‘Helal’ yatırım araçları gibi. Kapitalist sistem aslında herkesi kucaklar, ama öyle ama böyle (:
9) Risk profiliniz nedir?
Yatırım riski alma konusunda ne hissediyorsunuz? Piyasaların bu kadar hareketli olmasından, çok sık yukarı aşağı hareket etmesinden herkes mutlu olmaz, bazılarının ise piyasanın hareketli olması işlerine gelir. Eğer özel bir yatırım aracı düşünüyorsanız, o zaman geceleri uyanık kalmayı göze alacaksınız çünkü sizin için bu çok riskli olacaktır.
10) Ne kadar esnekliğe ihtiyacınız var?
Yatırım yaptığınız vakit, paranızı bağlarsınız ve belirli bir süre de bu paraya erişemezsiniz. Ancak eğer paraya aniden ihtiyacınız olan bir durumla karşılarsanız, varlığınızı ne kadar hızlı ve kolay olarak likide edebilirsiniz ve bunun cezası nedir, faiz oranları nedir? Bunları araştırmalı ve göz önünde bulundurmalısınız. Sizce de bu önemli bir faktör ise, bir yatırımdan vadesinden önce çıkmanın olası sonuçlarını öğrenmenize değer.
Bir kere bu soruları cevapladığınızda, size uygun olan yatırım tipine dair çok daha iyi bir fikre sahip olursunuz. Finansal danışmanlar genellikle bir yatırım portföyüne sahip olmanızı salık vermeye eğilimlidirler ki bu durumda bir yatırım enstrümanı kötü performans gösterdiğinde, dengede kalabilmeniz için elinizde başka araçlarınız olmuş olur. Portföyünüzde aynı zamanda, hem kısa dönemli hem de uzun dönemli yatırımlarınız olabilir. Vergisel konumunuz da düşünülmesi gereken bir diğer nokta. Bireysel mali durumunuza istinaden, her bir yatırım seçeneğine dair vergi uygulamalarını hesaba katmalısınız, böylece geri kazanım rakamlarına dair karşınızda gerçek, şişirilmemiş bir resim olacaktır.
Paranızı yatırmaya karar verdiniz ve bağladınız. Portföyünüzü yıllık bazda yeniden gözden geçirmeniz de iyi bir fikir. Şartlar her zaman değişiklik gösterir, piyasalar dalgalanır, bu nedenle elinizdeki enstrümanın sizin için hala en iyi yatırım yolunu temsil edip etmediğini kontrol etmeniz mantıklı olacaktır.
“Yatırım yapmak istiyorum, nereye yatırım yapmalı?” diyenlere özel en iyi yatırım araçlarını ve önerilerini paylaşmaya devam edeceğiz.
