“Bugün hiçbir şey yapasım yok ya…”
Bu cümleyi her hafta en az bir kere söylemişsinizdir arkadaşlarınıza.
İş hayatında bazen motivasyonsuzluk yaşamanız normal bir durum. Hele de pandemi sürecinde bunun daha da yaygınlık kazandığını söyleyebiliriz.
Belki bilgisayar programıyla şipşak yapılabilecek bir işi patronunuz elle yapmanızı istemiştir. Belki projenin büyüklüğü ve sizin projeye yaptığınız katkının ufaklığıdır motivasyonunuzu kıran.
Sebep ne olursa olsun, motivasyonunuzu kaybettiğiniz zaman ilerlemeniz güçleşir.
Hemen herkes zaman zaman iş hayatında motivasyonsuzluk yaşar.
Ve bu olağan bir şeydir. Ancak süreç uzadığında işler karışabilir ve çözümsüz bir hal alabilir.
Bu meseleyi İlerleme Prensibi‘nden hareketle ele alabiliriz.
İlerleme Presibi Nedir?
“Bir yazar, masa başına oturup ilhamın gelmesini, yazmak için ideal koşulların olgunlaşmasını beklerse kağıda tek bir kelime dahi yazamadan ayrılır bu dünyadan.”
Bunu yazar E.B. White söylüyor.
Aynı durum hayatın her alanı için geçerli.
Mutlaka okuyun: Motivasyon Nedir? Nasıl Motive Olunur?
Çoğumuz ilham ve motivasyonu sihirli şeyler olarak görüyoruz. Halbuki durum böyle değil. Biz efor sarf ettikçe ilham ve motivasyon kendiliğinden bize gelecektir. Fakat ilhamın gelmesini bekleme moduna geçersek hiçbir şey yapamayız. İlhamın kendiliğinden asla gelmediğini, ilhamın kişinin kendi çabalarıyla davet edildiğini unutmamak gerekiyor.
Eylem daima motivasyondan, ilhamdan önce gelmelidir özetle.
Procrastionation olarak adlandırabileceğimiz sürekli öteleme ve erteleme alışkanlığının duygusal bir tepki olduğunu biliyoruz. Yani bu duygusal bir mesele. Dolayısıyla motivasyon elde etmek için yapmanız gereken en önemli şey bir an önce işe koyulmak.
Harvard Üniversitesi profesörlerinden Teresa Amabile, beyaz yakalılar üzerinde yaptığı bir çalışmada şöyle diyor:
“Mesai saatleri içinde duyguları, motivasyonu ve algıyı en iyi artıran şey anlamlı bir şekilde ilerleme kat etmektir.”
Teresa Amabile işte buna “İlerleme Prensibi” adını veriyor. Küçük zaferler elde etmek motivasyonu, ilhamı ve inovasyonu besliyor. Diğer bir deyişle ateşi ufak odunlar atarak sürekli canlı tutmak gerekiyor.
İlerleme Prensibi ancak kişi için anlamlı işler yapınca gerçekleşiyor. Bu nedenle kaybettiğiniz motivasyon ve ilhamı tekrar kazanmak için ufak ama sizin için önemli işleri yapmaya başlamanız gerekiyor.
İlerleme Prensibi’ni eyleme dökerek, bir an evvel eyleme geçerek motivasyonunuzu artırabilirsiniz özetle. Şimdi gelin, bunu nasıl yapabileceğinize bakalım.
1. Çevrenizdeki İnsanların Hayatına Etki Edin
Procrastination, yani öteleme ve erteleme alışkanlığı yaptığımız işin direkt bir tesirini görmediğimiz zaman ortaya çıkar.
Günlük sıradan işlerle boğuşurken genel gidişatı genelde göremeyiz. Fakat insanı yaptığı işe bağlayan, kişiye motivasyon veren şey uğruna emek verdiği işin nihai amacıdır.
Çalıştığınız işte kimseye bir katkı sağlamadığınızı düşündüğünüz zaman her şey anlamsız ve önemsiz hale gelir. Bu da motivasyonun kaybı anlamına gelir.
Fakat şunu hatırlamak gerek: Bir ofis çalışanı tüm dünyayı sallayacak bir değişime ön ayak olmak zorunda değildir çoğu zaman. Uzmanlar bir kişinin yaptığı işin çevresindeki kişilere nasıl fayda sağladığını düşünmesinin daha iyi bir yaklaşım olduğunu ifade ediyor.
Kişisel bağlantılar, en iyi motivasyon kaynaklarından biridir mesela. Çalışma arkadaşlarınızda sıkı bir bağ tesis ettiğinizde motivasyonunuz da sağlamlaşır.
Örneğin her gün iş arkadaşlarınıza nasıl ve ne şekilde yardımcı olduğunuzu not alın. Yani çevrenizdeki insanların hayatına nasıl katkı sağladığınızı daha çok düşünmeye başlayın. Zihin yapınızdaki bu değişim motivasyonunuza olumlu etki eder.
2. Motivasyon Tavsiyesi Verin
Motivasyonumuzu kaybettiğimi zaman insanlardan, kitaplardan, uzmanlardan tavsiye isteriz. Örneğin bu yazıyı okuyan kişilerin motivasyonlarını tekrar kazanmak isteyen insanlar olduğunu söyleyebiliriz galiba. Bu tekniği tersten yapmak da yine gayet etkili olabilir.
Sloan Management Review’da çıkan bir makaleye göre motivasyon problemi yaşayan insanlara, kendileri gibi motivasyon sorunu olan diğer kişilere bu konuda tavsiye vermesi isteniyor. Bu tür bir dizi deney yapılıyor.
“Tavsiye veren kişi, verdiği tavsiye nedeniyle yeni bir bilgi elde etmiyor. Lakin tavsiye vermek bu kişinin özgüvenini artırıyor. Özgüven ise moral ve motivasyon için temel öneme sahiptir.”
Yani buradan şunu anlayabiliriz: Motivasyonsuzluk diye bir şey söz konusu değildir. Sadece kendimizi nasıl motive edeceğimizi bilemeyiz. Kendimize söyleyemediğimiz şeyleri başkalarına söylediğimiz zaman, onlarla nasıl motive olmak gerektiği konusunda sohbet ettiğimizde kendi motivasyonumuzu da yeniden diriltmiş oluruz.
3. Verimli Saatlerinizi Tespit Edin
Tüm gün boyunca optimal motivasyona sahip olmayabilirsiniz. Yani günün belli saatlerinde motivasyon problemi yaşıyor olabilirsiniz. Bu gayet normaldir.
Önemli olan kendinizi motive hissettiğiniz saatleri tespit edebilmektir.
Stanford Üniversitesi’nden psikolog B.J. Fogg, bu duruma “motivasyon dalgası” adını veriyor. Kendinizi motive hissettiğiniz zamanlarda yapacağınız şeylerle kendinize bir çalışma sistemi yaratmalı, bu sistemi motivasyonunuzun düşük olduğu zamanlarda da kullanmalısınız. Yani B.J. Fogg’un motivasyon dalgası ile kastettiği şey bu.
Örneğin, 15 gün güzel bir tatil yaptınız ve işe döndünüz. Moral ve motivasyonunuz gayet güzel. İşe döndüğünüz zaman yine rutine dalmak yerine alışkanlıklarınızı düşünün, zaman yönetiminizi gözden geçirin. Tatil sonrası yüksek motivasyonu orta ve uzun vadeli motivasyon için değerlendirin yani.
Motivasyon dalgası zamanla azalacak, dinecektir. Bu nedenle yüksek moral ve motivasyon sahibi olduğunuz zamanlarda bu motivasyonu gelecekte de nasıl koruyabileceğinizin yollarını aramalısınız.
Misal, günün en verimli çalıştığınız saatlerinde yapacağınız işler günün geri kalanında size yetecek kadar motivasyon üretebilir.
4. Çalıştığınız Ortamı Gözden Geçirin
Motivasyonsuzluk sadece şahsi bir problem değildir. Aynı zaman iş ortamı, çalışma masası, çalışma sistemi de motivasyonu düşürebilir.
Burnout Research dergisinde çıkan bir makalede bu konu şöyle anlatılıyor:
“Yüksek stresin olduğu ofis ortamlarının tasarımı vasattır. İnsanlar toksiktir, dedikodu ortamı mevcuttur. Stresin ve motivasyon kaybının esas kaynaklarından biri de kötü çalışma ortamı ve koşullarıdır.”
Dedikodunun, negatif insanların olduğu bir iş ortamı motivasyon katilidir! Böyle bir ortamda çalışıyorsanız sorunu tamamen kendinizde aramanız da doğru olmaz.
Bu nedenle çalıştığınız şirkete ve kendinize dair şu soruları cevaplamaya çalışın:
- İşimden tatmin elde ediyor muyum?
- Merak duygum canlı mı?
- Günümün hiç olmazsa belli bir kısmını kendim kontrol edebiliyor muyum?
- Dayanışma ve rekabet ortamı var mı?
- Yaptığım işten yeterince takdir görüyor muyum?
5. Sevdiğiniz Şeylere Zaman Ayırın
Motivasyonsuzluğun başlıca nedenlerinden biri de iş ve özel hayat arasında denge olmayışıdır. Evde, yatakta bile iş düşünürseniz motivasyonunuzu tam olarak tesis edemesiniz. Sonuç olarak motivasyonsuzluk aşırı strese, sağlık ve psikolojik problemlere evrilir.
Bunu önlemek için iş dışındaki zamanlarınızda sevdiğiniz şeylerle uğraşarak kafanızı dağıtabilirsiniz.
Günlük yarım saat bir hobiyle ilgilenmek, öğle aralarında dışarıda kısa bir yürüyüş yapmak, güzel ve bilinçli bir dinlenme sizi tazeleyecektir.
Warwick Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre sosyal hayatında mutlu insanlar iş hayatında diğer insanlara göre %12 daha üretken oluyor.
“Mutlu insanlar zamanlarını daha doğru yönetir ve bu da çalıştıkları işin kalitesine olumlu etki yapar.”
Sonuç
Yani şöyle diyebiliriz: Herkes zaman zaman kötü dönemler, kötü günler geçirir. Bundan kaçış yoktur. Fakat bu kötü, moralsiz, motivasyonsuz dönemlerin nedenini araştırmazsanız durum vahim bir noktaya ulaşabilir.
Dolayısıyla;
Çevrenizdeki insanların hayatına olumlu katkılar yapın.
Başka insanları motive etmeye çalışın. Bunun size de fayda sağlayacağını göreceksiniz.
Günün en verimli saatlerini tespit ederek bu saatleri dolu dolu geçirin. Günün geri kalan kısmında bu ivmeden istifade edebilirsiniz.
İş ortamının, ofisin, iş arkadaşlarınızın motivasyonunuz konusunda ne derece etkili olduğunu tespit edin.
Ve kendinize, sevdiklerinize, yapmaktan keyif aldığınız şeylere zaman ayırın.
