Eğer yaptığınız iş için daha fazla maaş almanız gerektiğine inanıyorsanız ve bu konuda bir şeyler yapmak istiyorsanız, iki seçeneğiniz var: Daha yüksek ücretli yeni bir iş bulabilirsiniz veya zam isteyebilirsiniz.
Bu seçeneklerin her ikisi de yeni endişeler getirebilir, ancak her biri yeni fırsatlara açılan kapılardır. Mevcut işvereninizi seviyor ve bulunduğunuz yerde gelişebileceğinizi düşünüyorsanız, zam istemek genellikle iyi bir fikirdir. Sonuçta, siz söylemezseniz işvereniniz ücretinizden memnun olmadığınızı bilemeyebilir.
İşte sizlere maaşınıza zam istemek için adım adım takip edebileceğiniz bir kılavuz:
1. Konuşmak için doğru zamanı seçin
Maaşınıza zam yapılmasını istemek nadir bir durum değildir. Son zamanlarda yapılan bir anket göre, aslında insanların sadece %19’unun maaşlarından memnun olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak zam talep etmeyi düşünüyorsanız zamanlamanızı dikkatlice seçmeniz gerekir. Bu konuşmanın yapılabileceği en doğru zamanı belirleyebilmek için kendinize şu soruları sorun:
Çalıştığınız şirketin finansal durumu nasıl?
Şirketinizin durumu iyiye gitmiyorsa zam talep etmenizin pek de zamanı değildir. Bir çalışan olarak şirketinizin finansal durumu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Harcamalardaki kesintiler veya işten çıkarmalar gibi uyarı işaretlerine dikkat etmelisiniz. İşvereniniz veya sektörünüzle ilgili haberler için medyayı kontrol edebilirsiniz. Şirket araştırması yapabilir ve finansal raporlara bakabilirsiniz.
Şirketinizin finansal durumu iyi olsa bile bu araştırma yöneticinizle konuştuğunuzda sizin için yararlı olacaktır.
Yöneticinizin iş yükü ne kadar?
Yöneticinizin çok fazla stres altında olduğunu veya şu anda çok fazla şeye odaklandığını düşünüyorsanız zam istemek için iyi bir zaman olmayabilir. Yöneticinizin ruh hallerine dikkat etmek ve onlara nasıl yardımcı olacağınızı belirlemek, sizin belli bir olgunluk düzeyinde olduğunuzu gösterir ve bunu maaş konusundaki görüşmenizde belirtmeniz sizin için yararlı olacaktır.
Zam istemek için hangisi yılın en iyi zamanıdır?
Bazı şirketlerde, maaş hakkında konuşmanın normal veya uygun olduğu zamanlar vardır. Bazı işverenler, çalışanlarla yıllık veya üç aylık inceleme görüşmeleri düzenleyebilir. Eğer yakın zamanda gerçekleşecek bir görüşmeniz varsa işvereniniz zaten maaşınız hakkında konuşmak isteyebileceğinizi bekliyor olacaktır.
Mali yıl sonu da konuşmak için başka bir seçenek olabilir. Mali yıl, şirketlerin bütçe planlamalarını takip etme amacıyla kullandığı 12 aylık bir dönemdir. Bu dönemin bitişinde (genellikle Ocak ayı sonunda), işverenler gelecek yıl içinde olacak işe alımları ve maaş planlamalarını yaparlar.
Bu fırsatlardan birinin yaklaştığını anlarsanız bunu takviminize not edin. Böylece yöneticinizle yapacağınız konuşmayı planlamaya başlamanız için bir başlangıç noktası olacaktır.
Önemli bir görevi veya projeyi başarıyla tamamlayabildiniz mi?
Eğer şirketinizin mali durumu iyi gidiyorsa ve yöneticiniz fazla stresli değilse, ama bir türlü zam istemek için uygun bir zaman gelmiyorsa; son başarılarınızı öne çıkarın. Son dönemde etkileyici bir dönüm noktasına mı ulaştınız veya önemli bir hedefi mi gerçekleştirdiniz? Öyleyse bu zam istemeniz için iyi bir fırsat olabilir.
Maaş artışı konuşmasında bahsedeceğiniz belirli başarılarınızın ayrıntılarını belgelediğinizden emin olun. Yöneticiniz iş yükünüz hakkında genel bir bilgiye sahip olsa bile tam olarak ne kadar etkileyici işler yaptığınız konusunda güncel bilgisi olmayabilir.
2. Sektörünüzdeki maaş ortalamalarını öğrenin
Zam istemeyi düşünüyor ancak ne kadar bir artış talep etmeniz gerektiği konusunda kararsız olabilirsiniz.
Her işin ortalama bir piyasa değeri vardır. Çeşitli güncel maaş hesaplama sitelerinden unvanınıza uygun olarak, ortalama almanız gereken maaş tutarını öğrenebilirsiniz. Her güncel maaş sayfasında, “en çok bildirilen” rakamı görebilirsiniz. Eğitiminiz, deneyiminiz ve diğer faktörler ele alınarak mevcutta aldığınız maaş tutarınız ile bu rakamı karşılaştırabilirsiniz.
Çalıştığınız sektörde sizin unvanınızda ki ve bulunduğunuz şehirdeki ortalama maaş tutarını öğrenerek çalışmanızın parasal karşılığını anlamak konusunda bir temele sahip olacaksınız. Daha sonra aşağıdaki adımları uygulamaya başlayabilirsiniz:
- Şu anda aldığınız maaş ile bulduğunuz ortalama ücretleri karşılaştırın. Bu aralığın neresinde bulunduğunuz, talep edeceğiniz zam oranını etkileyebilir.
- Eğitiminizi, deneyiminizi, mevcut iş yerinizde çalıştığınız süreyi ve uzmanlık becerilerinizi veya niteliklerinizi değerlendirin. Bunların hepsi çalışma performansınızı artırarak, size değer katar. İşvereniniz de doğal olarak, maaşınızı belirlerken bunları hesaba katar.
- Başarılarınızın bir listesini yapın ve kuruma en çok katkı sağlayanları bir kenara not edin. Mümkünse başarılarınızı istatiksel veriler ile gösterin. Mesela: “Yeniden markalaştırarak yarattığımız yeni şirket web sitesi sayesinde, geçtiğimiz çeyrekte aylık site ziyaretleri % 20 artışla sonuçlandı.”
- Memnun olacağınız bir maaş aralığı veya artış oranı belirleyin. Unutmayın ki %10’luk bir artış, ortalama hatta cömert bir ücret artışı olarak kabul edilebilir. Eğer mevcut maaşınızla kazanabileceğinizi düşündüğünüz tutar arasında önemli ölçüde bir uyuşmazlık olduğuna inanıyorsanız; bu oran sizi daha fazlasını istemekten alıkoymamalı, sadece nereden başlayacağınıza dair bir fikir verebilir.
3. Bir toplantı ayarlayın
Maaşınız hakkında yapacağınız konuşmayı şahsen ve özel olarak yapmanız en idealidir. Eğer yöneticinizle aynı yerde bulunmuyorsanız, konuşmanızı görüntülü görüşme üzerinden yapmayı tercih edebilirsiniz.
Öncelikle yöneticinizin takviminde sizin için bir zaman ayırdığından emin olmadan zam görüşmesi yapmayı talep etmeyin. En iyisi bu görüşmeyi kapalı kapılar ardında yapmanız olacaktır. Bu konuyu mutfak veya koridor gibi iş yerinin ortak alanlarında tartışmayın ve zorunda kalmadıkça e-posta üzerinden zam istemeyin.
Eğer yaklaşan bir performans değerlendirmeniz varsa, zaten planlı bir görüşmeniz olduğu için tekrar yöneticinizi özellikle bir toplantıya davet etmeniz gerekmeyebilir. Performans incelemesi sırasında zam talebinizi dile getiremediyseniz o zaman toplantı isteğinizi en az iki hafta önceden yöneticinize bildirmek isteyebilirsiniz.
Her iki durumda da, bu toplantı içeriğinde yöneticinizle maaşınız hakkında konuşmayı planladığınızı önceden bildirmeniz sizin adınıza iyi olacaktır. Görüşme talebinizi ileteceğiniz konuşmada veya e-postada aşağıdaki gibi ibareler kullanabilirsiniz.
- “Performans değerlendirme görüşmem sırasında maaş zammım hakkında konuşmak için biraz zaman ayırabilir miyiz?”
- “Zam oranımı görüşmek üzere sizinle kısa bir toplantı yapmak istiyorum. Rica etsem bunun için uygun bir zaman verebilir misiniz?”
Yapacağınız görüşmeye bir iş görüşmesi ya da önemli bir sunum ciddiyetiyle yaklaşmalı ve ona göre giyinmelisiniz. Çalıştığınız yerde rahat bir kıyafet yönetmeliğiniz olsa bile, bu toplantı için biraz daha resmi giyinmeyi düşünebilirsiniz. Görünüşünüze gösterdiğiniz özen yöneticinize bu konuşmayı ne kadar ciddiye aldığınızı gösterebilir.
Mutlaka okuyun: Giydiklerimiz Kariyerimizi Nasıl Etkiliyor?
4. Söyleyeceklerinize önceden hazırlanın
Toplantıya girmeden önce, zam isterken neler söyleyeceğinize hazırlanmalısınız. Eğer nasıl hazırlanabileceğinizi bilmiyorsanız aşağıdaki yönergeleri ve örnek senaryoları inceleyebilirsiniz.
Hazırlığınızı yaparken şunu hatırlamanız size faydalı olabilir; insanların para hakkında tartışırken korku ve endişe duyması doğal bir durumdur. Bu duygularla başka çıkmanın yollarından biri; konuşmanızı yazmak ve tekrar etmek olabilir. Eğer yeterince prova yaparsanız ne kadar gergin olursanız olun konuşmanıza bağlı kalabilirsiniz. Konuşmanızı hazırlarken kişisel sebeplerinizden ziyade bu artışı hak ettiğinizi gösteren profesyonel nedenlere odaklanın.
Nasıl başlamalısınız?
Konuşmanıza, toplantınızın amacını açıkça belirterek başlayın. Tartışmayı aşağıdaki gibi cümlelerle başlatmayı düşünebilirsiniz:
- “Bugün benimle buluşmaya zaman ayırdığınız için teşekkür ederim. Mevcut görevimde, önemli şirket hedefleri doğrultusunda çalışmaya ve kişisel sorumluluklarımı artırmaya devam etmek konusunda heyecanlıyım. Bu sebeple, sizinle maaşım hakkında görüşmek istiyorum. ”
- “Bu görüşmeye katıldığınız için teşekkür ederim. Son başarılarımdan bazılarını sizinle paylaşmak ve maaşımı tartışmak isterim. Bunu konuşmak için iyi bir zaman mı? ”
İlk aşamayı geçtiyseniz ve yöneticinizin bu sohbeti yapmaya açık olduğunu düşünüyorsanız konuşmayı belirli ayrıntılarla devam ettirin. Örneğin; istediğiniz zam oranını veya maaş rakamını söyleyin, ayrıca bu rakamlara ulaşmak için yaptığınız araştırmaları belirtin ve çalışmalarınızın zammı hak ettiğini gösteren örnekler ile sonuçlandırın. Çalışmalarınızla ilgili bir örnek verirken değerini netleştirebilmek adına ispatlanabilir oranlar kullanın. Metriklerle desteklenen bazı başarı örnekleri şunlardır:
- “Son birkaç ay içinde, bugüne kadarki en büyük müşteri etkinliğimizi planladım ve yönettim. Bu seneki katılımcı geri bildirimleri, geçen yılın etkinlik memnuniyeti puanlarını önemli ölçüde geçti ve ortalama 10 üzerinden 8 elde ettik. Geçen yıldan bu yana satışlar %10 oranında artış gösterdi. ”
- “Son zamanlarda aylık hedefimin% 128’ine ulaşarak satış kotamı sürekli yükselttim.”
Aşağıda zam isterken gerçekleşebilecek örnek bir senaryo verilmiştir:
Bu iş alanındaki unvanımın ve görev süremin ortalamalarına bakarak, ayrıca geçmiş tüm deneyimlerimi ve yeteneklerimi göz önünde bulundurarak yaptığım araştırmalar sonucu % X’lik bir maaş artışı benim için uygundur.
Yapılan son maaş ayarlamalarından bu yana, şirkete önemli değerler katan birkaç girişim üzerinde çalıştım. Örneğin, son birkaç ay içinde …( burada en etkileyici başarınızdan bahsedilirsiniz) Bu başarılar beni zam almayı hak ettiğim düşüncesine getirdi. Sizce de haklı mıyım?
İpucu: Konuşmanız boyunca, ‘inan, hisset, düşün, belki, sadece, olabilir’ gibi duruşunuzu sarsabilecek kelimelerden kaçının. Bu sözler, kendinize güvenmiyormuş ya da emin değilmişsiniz gibi gözükmenize neden olabilir ve bu belirsizliği karşınızdakine iletirseniz yöneticiniz de belirsizliğe düşebilir. Bu sohbete, iyi bir artışa layık olduğunuzu bilerek girin ve tartışmaya az yer bırakacak güçlü sözlerle kendinize olan güveninizi karşı tarafa gösterin.
Mutlaka okuyun: İnsanlar Nasıl İkna Edilir?
5. Sorulara hazırlıklı olun
Zam talebinizi iyi bir zamanda yaptıysanız ve daha fazla maaş almayı hak ettiğinizi gösteren kanıtlar sunduysanız yöneticinizin isteğinizi gerçekten dikkate almasını bekleyebilirsiniz. Son başarılarınızın veya yaptığınız maaş araştırmasının ayrıntıları gibi soruların size yöneltilebileceğini bilmelisiniz.
Ayrıca yöneticinizin isteklerinize nasıl karşılık vereceğine dikkat edin. Herhangi bir noktada tereddütte düşerseniz elinizi güçlendirmek için kanıtlarınızı öne sürmeye devam edin. Konunun nereye gittiğini anlamak için kendi sorularınızı sorun. “Bana daha fazla bilgi verebilir misiniz…” veya “Anladığıma göre…” gibi ifadeler, konuşmanın daha anlaşılabilir olması için olanak yaratır. Bir görüşmenin nasıl gidebileceğine ilişkin aşağıda bir örnek verilmiştir:
Yönetici: Genel bilgilendirme için teşekkürler. Şirkete olan katkının büyük oranda olduğunu kabul etsem de, şu anda % X oranında bir artış yapabilmemiz mümkün olmayabilir.
Çalışan: Araştırmalarım sonucunda, şirkete bulunduğum katkılar doğrultusunda % X oranındaki zammın makul bir artış olabileceğine ulaştım. Bu artışın şu anda neden mümkün olmadığı hakkında daha fazla bilgi verebilir misiniz?
Yönetici: Bu miktar şu anda bütçemize uygun olan bir şey değil, ancak ileride tekrar değerlendirebiliriz.
Çalışan: Anlıyorum. Yani zamanın uygun olmadığını, ancak bu zammı almayı hak ettiğime siz de katılıyorsunuz. Bu isteğimin yakın gelecekte gerçekleştirilmesi için benim yapabileceğim bir şey var mı?
Zam istediğiniz zaman tabi ki reddedilme olasılığınız da var. Böyle bir durumla karşılaştığınızda, reddedilme sebebiniz hakkında daha fazla bilgi edinmelisiniz. Mesela aşağıdaki gibi sorular sorabilirsiniz:
- “Maaşımı artırmadan önce benden becerilerimi veya başarılarımı mı göstermemi istiyorsunuz?”
- “Genel olarak çalışma performansımdan memnun musunuz?”
- “Bu görüşmeyi yapmak için yakın gelecekte daha iyi bir zaman var mı?”
Başlangıçta önerdiğiniz maaş artışı hakkında pazarlık yapmak da bu aşamada normal sayılabilir. Eğer çok fazla dirençle karşılaşırsanız daha düşük bir miktarda anlaşmayı kabul etmeniz gerekebilir. Şu anda maaşınıza zam yapılması mümkün görünmüyorsa izin günleri veya esnek çalışma saatleri gibi diğer unsurlar hakkında taleplerinizi iletmeyi düşünebilirsiniz.
6. Yöneticinize teşekkür edin
Konuşmanın nasıl giderse gitsin, size zaman ayırdığı için yöneticinize teşekkür ederek son verin. Konuşmanın gerçekleştiği aynı gün içinde ya da ertesi günü, zam isteme nedenlerinizi kapsayan ve yaptığınız sohbeti özetleyen bir e-posta gönderin.
Yöneticinizin zammınız hakkında başka birisi ile daha görüşmesi gerekiyorsa bu e-posta sizin hakkınızda konuşmasını kolaylaştıracaktır. Eğer zam talebiniz reddedilirse yaptığınız görüşmenin kaydı olarak bu e-posta kullanılabilir. İleriki bir tarihte tekrar zam talebinde bulunmaya karar verdiğiniz noktada bu e-postaya başvurabilirsiniz.
Talebinize adil bir karşılık verilmediğini ve mevcut yöneticinizle herhangi bir ilerleme kaydedemediğinizi düşünüyorsanız yeni bir iş aramanızın zamanı gelmiş olabilir. Çoğu online iş arama sitesinde, işverenleri araştırabilir ve diğer faktörlerin yanı sıra ücret/olanaklar veya iş güvenliği/kariyer için derecelendirilmelerini görebilirsiniz.
