1984 doğumlu Pavel Durov, Whatsapp muadili mesajlaşma uygulaması Telegram’ın kurucusu ve CEO’su…
Rusya’nın Mark Zuckerbeg’i olarak adlandırılan Pavel Durov aynı zamanda Facebook benzeri sosyal medya platformu VKontakte’nin de kurucusu.
Günümüzün en tartışmalı ve en başarılı yazılımcılarından biri olarak kabul gören Pavel Durov’un başarı hikayesi ne?
VKontakte ve Telegram nasıl kuruldu?
Pavel Durov neden bu kadar tartışmalı bir isim?
Bu yazımızda Pavel Durov’un hayatını ve Telegram’ın hikayesini ele alıyoruz. Gelin başlayalım.
Çocukluk ve Eğitim Yılları
Pavel Durov 10 Ekim 1984’te St. Petersburg’da doğdu. Babasının işi nedeniyle bir süre İtalya’da yaşadı ve ilkokula burada başladı. Rusya’ya döndükten sonra lise düzeyindeki Academic Gymnasium’a başladı ve başarılı bir eğitim öğrenim gördü. 2002 yılında St. Petersburg Devlet Üniversitesi’nde filoloji fakültesinde eğitim görmeye başladı. Burada devletten çeşitli burslar kazandı. Durov’un başarı hikayesi de aslında bu dönemde başlıyor denebilir.
Çocuk denebilecek bir yaşta, 11 yaşında kendi kendine yazılım ve programlar geliştirmeye başlayan Durov’un yazılımcılık tutkusu çocukluk yıllarına dayanıyor. Öyle ki sevmediği bir öğretmeni zor duruma düşürmek için okulun girişindeki “Hoşgeldiniz” tabelasını “hackleyebilecek” kadar iyi bir yazılımcıydı. Üniversitede arkadaşları arasında zekası ve liderlik yetenekleriyle öne çıkan Durov, VKontakte’yi de kardeşi Nikolai ile birlikte kurdu.
2007 yılında üniversiteden mezun olan Pavel Durov, VKontakte’yi kurma hikayesini yine bu mecradaki bir gönderisinde açıkladı. Durov’un ilk web sitesi durov.com idi. Bu sitede okuldaki felsefe derslerinde sorulan sorulara verilmesi gereken cevaplar yer alıyordu. Spgru.ru adıyla yine üniversite öğrencilerini bir araya getiren bir forum sitesi de kurdu. Ancak bir sorun vardı. Bu sitede herkes nick kullanıyordu, kimsenin gerçek adı yer almıyordu. Daha sonra Pavel’in ABD’den gelen bir arkadaşı Facebook’tan bahsetti ve kısa süre sonra Facebook Rusya’da da faaliyete girdi.
VKontakte’nin Kuruluşu
Rusya’nın Facebook’u olarak değerlendirilen VKontakte (VK) 10 Ekim 2006’da kuruldu.
Şirketin ilk ofisi St. Petersburg’daki ikonik Singer House binasının 5. ve 6. katındaydı ve Pavel o dönem 22 yaşındaydı. VK ücretsiz bir site olarak kuruldu ve kullanıcı odaklıydı. Basit bir arama motoruna benziyordu ve reklam yer almıyordu. Kullanıcı sayısı VK kurucu ekibinin kullandığı çeşitli reklam ve pazarlama yöntemleriyle artmaya başladı. Birkaç hafta sonra VK kurucuları sunucu kapasitesini artırdı. 3 ay sonra ise VK, Rus internet dünyasının geleceği en parlak 50 web sitesinden biri olarak kabul görmeye başladı.
Zamanla yeni gelir modelleri kullanılmaya başladı. İlk olarak ücretli SMS yöntemiyle sitedeki kullanıcıların kişisel puanlarını artırması amaçlandı. Sonra ücretli hediyeleşme yöntemi devreye sokuldu. Yani VK para birimi üzerinden gerçek parayla alınan çeşitli sanal nesnelerin alışverişi söz konusuydu. 2009 yılına geldiğimizde oyun ve mobil uygulamaların reklamı yer almaya başladı. Buna göre oyun ve uygulama geliştirenler reklam karşılığında kazançlarının bir kısmını VK’ye veriyordu.
2008 yılında VK’nin ilk yatırımcılarıyla ve fon aldığı şirketlerle anlaşmazlık yaşayan Pavel Durov, VKontakte’deki hisselerini sattı. Ev, eşya gibi şeylerden kurtulma fikrini benimseyen Durov hem hisselerini sattı hem de Rusya’yı terk etti. Durov bazı VKontakte çalışanlarıyla birlikte gizlice New York’a gitti ve burada bir şirket kurdu.
VKontakte’nin ilk yatırımcılarının kim olduğu konusunda net bir bilgi yok ancak siteyi internet şirketi mail.ru’nun aldığını biliyoruz.
Durov o süreçte VKontakte’nin mail.ru’ya satışını gerçekleştiren yatırımcılara orta parmağını gösterek bir anlamda “gider yaptı.”
VKontakte bir dönem Putin karşıtı Alexei Navalny’nin siyasi protesto organize etmek için kullandığı bir platform da oldu.
ABD’ye yerleştiği dönemde Moscow Times gazetesinde çıkan habere göre yeni projesi hakkında sorulan sorulara Social Network filminde Sean Parker’ı canlandıran Justin Timberlake’in filmden bir karesini paylaraşarak yanıt verdi.
Telegram Nasıl Kuruldu?
VKontakte’deki hisselerini satan Pavel Durov başka bir girişimle hayatına devam etmeye karar verdi ve Telegram’ı kurdu. Yani ABD’deki gizli proje Telegram idi.
Bu fikri de yine ABD’li tanıdıklarından alan Durov, Telegram’ı kendi imkanlarıyla VKontakte’den gelen parayla kurdu. Durov Telegram’ı ilk dönemde ayakta tutmak için 1 milyon dolar parayı kendi cebinden harcadığını ifade ediyor.
Telegram esasında veri şifreleme yöntemini kullanan özgün bir teknolojiye sahip. Mesajların güvenliği diğer mesajlaşma uygulamalarına göre birkaç kat daha yüksek olan Telegram’ı Rus Devleti birkaç kez engellemeye kalktı zira Telegram makamlara mesajların şifresini vermeyi reddetti. Durov Telegram’ın çalışma prensibini ve sahip olduğu teknolojiyi gerekli makamlara izah etse bile Rus Hükümeti Telegram’a yönelik ters bir tutum aldı. (Pavel Durov, Rus devletine mesajların şifrelerini verse bile yine de mesajlara ulaşmak mümkün olmayacaktı, bu da ayrı bir mesele tabii.)
Bu dönemde devletin mesajlara erişim talebini reddetmek ve onlarla alay etmek için dilini çıkarmış bir köpek fotoğrafı paylaştı Durov. Yani devletin ısrarları karşısında geri adım atmayacağını ima ediyordu.
Durov bu olayı gerçekleştiği gece askeri kostümlü kişilerin evinin önünde dolaştığını ifade etti. Yani bir anlamda Durov tehdit ediliyordu.
Telegram ekibinin mesaj şifrelerini vermeyi reddetmesi nedeniyle Rusya’da, Durov ve Telegram’a karşı geniş çaplı bir karalama kampanyası başlatıldı. Telegram’ın teröristlerin ve uyuşturucu satıcılarının işini kolaylaştırdığı haberleri yayınlandı. Nisan 2018’de tüm Rusya Federasyonu’nda Telegram’a erişim engellendi. 2018’in başlarında cesur girişimci, TON Token adında bir kripto para birimi projesine başladığını açıkladı. TON Token insanlara arz edildiğinde Durov yaklaşık 1 milyar dolar kazanç elde etti. Paranın ikinci arz döneminde ise 2 milyar dolarlık bir kazanç elde etti. 2017 yılında alıma sunulan tüm kripto paraların tümünden daha yüksek bir meblağ idi bu.
Telegram yasaklanmasına rağmen insanlar VPN üzerinden Telegram’a erişebiliyor Rusya’da. Dahası Durov insanlara böyle yapmalarını tavsiye ediyor.
Bu skandal nedeniyle popülaritesi ciddi şekilde artan Telegram’a yatırım yapan kişi ve kurumların sayısı arttı.
MIT Technology Review dergisinde çıkan bir yazıya göre Telegram’ın son derece cesur bir girişim olduğu ancak hala yeni fikirlere ihtiyaç duyduğu belirtiliyor. Telegram blockchain teknolojisinin geliştirilmesine dair tüm problemleri çözmeyi taahhüt ediyor ancak bunu nasıl yapacağını net bir biçimde açıklamıyor.
Pavel Durov Nasıl Bir Lider?
İş söz konusu olduğunda oldukça sert ve zor biri olarak tasvir edilen Pavel Durov, farklı internet girişimcileriyle genelde problem yaşıyor. Durov, tüm hisseleri satın almak isteyen mail.ru ile tartışma yaşadı. Şirketin çoğunluk hissesini başka bir firmaya satmayacağını, VKontakte’nin başka bir şirketin etkisi altında yönetilmesini istemediğini ifade etti. Hatta diğer VK hissedarlarını da mail.ru’ya hisse senedi satmamaları yönünde uyardı. Lakin bir süre sonra bunun kazançlı bir şey olduğunu fark etti ve hisselerini sattı. Başka internet sitelerinin sahipleri VK’da yayınlanan içeriklerin kendilerine ait olduğu nedeniyle VK’ya dava açtı.
Sadece siyah giyinmeyi seven, sürekli dünyanın farklı yerlerine seyahat eden Durov 2012 yılında bazı çalışanlarıyla birlikte şirketin binasından 1500 dolara yakın parayı uçak yapıp aşağı fırlattı.
2013 yılında beyaz Mercedes’iyle polis arabasını yolda sıkıştırmakla suçlandı. Ancak Durov suçlamaları reddetti ve hatta araba sürmeyi bile bilmediğini söyledi.
Yakın arkadaşlarıyla dünyayı gezen, ünlülerin katıldığı partiler veren, Rus model Alena Shishkova ile birlikte olan Durov uzun yıllar boyunca sabit bir yerde kalmadı. Gittiği her ülkede birkaç ay kaldı. Rusya’ya dönmek onun için tehlikeli olduğu için online gizlilik ve mahremiyet alanındaki aktivizmin önde gelen isimlerinden biri olarak kabul görmeye devam ediyor.
Buna karşın Edward Snowden’in eleştirilerine maruz kalabildi Durov. Snowden Telegram’daki kanalların merkezsizleştirilmesini, yani Telegram tarafından kontrol altında tutulmaması gerektiğini fiade eden twitler attı.
Ayrıca bir önceki İngiltere Başbakanı Theresa May’de 2018 yılındaki Davos Forumu’nda Telegram gibi (o dönem) küçük platformların suçluların ve teröristlerin haberleşmesine imkan sağladığını ifade etti.
Pavel Durov’un Başarı Sırları
Pavel Durov çeşitli açıklamalarında ve demeçlerinde kendisini başarılı ve zengin bir girişimci yapan prensiplerini açıklamış durumda. Pavel Durov’a başarı getiren bu ilkeleri şu şekilde sıralamak mümkün.
1. Sizi mutlu eden ve sevdiğiniz şeylerde uzman seviyeye ulaşmalısınız.
2. Her gününüzü faydalı şeylerle geçirmeye çalışın. Ailenizle vakit geçirin, sinemaya gidin, piknik yapın, ihtiyaç sahiplerine yemek ısmarlayın. Dünya ile kurduğunuz bağı güçlendirin.
3. Ne yazdığınızın, nasıl yazdığınızın hiçbir önemi yok. İsterseniz kimsenin okumayacağı günlükler yazın. Fark etmez… Yazmak sizin kendinizle konuşmanıza yardımcı olur.
4. Somut ve net hedefler belirleyin. Bu hedefleri sürekli görebileceğiniz bir yere yazın. Fikirleriniz ve hedefleriniz somut, ölçülebilir ve zaman sınırlı olmalı. Kendinize bir tarih belirlemeli ve bu tarihe kadar istediklerinize yönelik somut adımlar atmalısınız.
5. Klavyeye bakmadan yazmayı öğrenin. Sahip olabileceğiniz en önemli şey zamandır. Bu nedenle yazacağınız şeylere bakın siz, klavyedeki harflere değil. Seri kararlar vermeye, bu kararları derhal eyleme dökmeye çalışın. Erteleme ve öteleme alışkanlığından kurtulmanın yollarını arayın.
6. Yabancı dil öğrenmeye çalışın. Yabancı dil bilmek sizin topluma dair algılarınızın sınırlarını genişletir. Buna ek olarak şahane kariyer ve kişisel gelişim fırsatları yakalarsınız.
7. Kişisel gelişim kitabı okumayı seviyorum. Mesleğime dair tüm kitapları okumaya çalışıyorum. Sesli kitap (audiobook) dinlemek de eğer okumaya üşeniyorsanız iyi bir alternatif.
8. Yediğiniz içtiğiniz şeylere dikkat edin ve sigara içmeyin. Sihirli bir beslenme formülü aramaya çalışmayın. Sadece organik sebze ve meyve tüketin; su için.
9. Vejeteryan olmak ya da alkol tüketmemek başarılı olmanızı garanti etmez. Sınırlarınızı bilmektir size esas başarıyı getirecek olan.
10. Olabildiğince az televizyon izleyin. İnternette amaçsız gezmeyi ve oyun oynamayı bırakın.
