İnsanlar duygusal zeka kavramını ilk öğrendiklerinde, bu kavramın kendine özgü ve sıra dışı bir özelliği olduğunu bilmiyorlardı. Ortalama zekaya sahip insanlar, daha yüksek IQ ya sahip olanlara göre bu alanda daha yüksek başarı sağlıyorlar. Bu aykırılık yüksek IQ sahiplerinin başarılı olacağına dair kanıyı yıkmak üzere ve artık yüksek IQ seviye başarının ana kaynağı olmayacak.
Onlarca yıllık araştırmaların gösterdiğine göre duygusal zeka sizi geri kalanlardan ayıran en önemli değerlerden biri. Yapılan testlerde başarı gösterenlerin %90’ının duygusal zekası yüksek olduğu kanıtlanmış.
Duygusal zeka hemen hemen herkeste bulunan soyut bir kavram. Bizim hareketlerimizi nasıl kontrol ettiğimizi, sosyal meseleleri nasıl ele aldığımızı ve kişisel kararları alma şeklimize doğrudan etki ediyor.
EQ yani duygusal zeka her ne kadar önemli de olsa, doğası gereği soyut bir kavram olduğu için sizde ne kadar olduğu veya geliştirmek için neler yapmanız gerektiği bir bilinmezlik. Fakat tabi bilimsel olarak bunu ölçen testler mevcut.
Fakat ne yazık ki bu testler ücretsiz değil. Bu yüzden ben de sizler için bu testleri araştırdım ve yüksek duygusal zekaya sahip insanlarda olan ortak özellikleri derledim.
Güçlü bir kelime hazneniz var
Her insanın duyguları vardır, fakat çok az insan duyguları açığa çıktığında bunları tanımlayabilir. Araştırmalara göre insanların sadece %36’sı bunu tanımlayabiliyor. Ayrıca, tanımlayamadığınız duygularınız sizi mantıksız ve etkisiz kararlar almaya itebilir çünkü bu duygularınızı yanlış anlıyor olabilirsiniz.
Yüksek EQ ya sahip insanlar, hislerinin üstesinden çok rahat gelebiliyorlar ve bunu yaparken geniş bir kelime haznesi kullanıyorlar. Çoğu insan kendisi sadece ‘’kötü’’ olarak tanımlar fakat bazıları ise bu durumları tanımlarken ‘’endişeli, rahatsız, üzgün, umutsuz’’ gibi sözcüklerle tanımlamayı seçer. Kendinizi hangi kelimeyle tanımlıyorsanız, sorununuzu o derecede çözebilirsiniz çünkü seçtiğiniz kelimeyle sorununuzun nedenlerini daha iyi anlayıp ona göre hareket edebilirsiniz.
İnsanlar hakkında meraklısınızdır
İnsanların içe veya dışa dönük olmaları önemli değildir, duygusal olarak zeki olan insanlar etraflarındaki herkesi merak ederler. Bu merak aynı zamanda empati kurma yeteneğinin de anahtarıdır ve empati EQ derecesinin bir numaralı özelliklerinden biridir. Diğer insanların ne yaptıklarını önemsedikçe onlar hakkında daha çok meraklanırsınız.
Davranışlarınız değişebilir
Yüksek duygusal zekaya sahip insanlar daha rahattırlar ve ortama alışmakta hiçbir sorun çekmezler. Değişimden korkmazlar hatta bunun başarıları ve mutlulukları için önemli olduğuna inanırlar. Eğer değişmesini istedikleri bir şey varsa bunun için plan bile yaparlar.
Güçlü ve zayıf yönlerinizin farkındasınızdır
Bu insanlar sadece hislerini tam olarak anlamakla kalmaz, nerede iyi nerede kötü olduklarını da bilirler. Ayrıca hangi ortamda kimlerle başarılı olduklarını da bilirler. Yüksek duygusal zekaya sahip olmak demek güçlü yanlarınızı bilerek bunları başarıya ulaşmada merdiven olarak kullanmak demektir. Ayrıca bunu yaparken de zayıflıklarınızdan uzak durursunuz.
Tam bir insan sarrafısınızdır
Duygusal zekanın çoğu sosyal farkındalıktan gelir. Diğer insanları okuyup, anlayıp neler yaşadıklarını çözebilirsiniz. Zamanla bu özelliğiniz de sizi insanları anlama konusunda bir üst seviyeye çıkartır. İnsanlar sizin için bir gizem değildir. Suratlarındaki ifadeyi anlayıp ne düşündüklerini çözebilirsiniz.
Kolay kolay alınmazsınız
Eğer kendinizle barışık biriyseniz size dokunacak bir şey söylemek kolay değildir. Duygusal olarak yüksek zekaya sahip insanlar açık fikirli ve yaratıcıdırlar bu da sizi kolay incinmez biri yapar. Ayrıca bazı zamanlar kendinizle eğlenebilir hatta komik taraflarınızı söyleyerek insanların da sizinle eğlenmesini sağlayabilirsiniz çünkü zihninizde mizah ile aşağılama kesin çizgilerle ayrılmıştır.
Hayır demesini bilirsiniz. ( Kendinize ve başkalarına )
Duygusal olarak zeki olmak demek kendinizi kontrol etmek demektir aynı zamanda. Zevk aldığınız şeyleri erteleyebilir içinizden geldiği gibi davranmaktan kaçınırsınız. Kaliforniya üniversitesindeki araştırmaya göre hayır demekte ne kadar güçlük çekiyorsanız o kadar stres altında olursunuz hatta bu bazen depresyona bile neden olabilir. Çoğu insana göre hayır kelimesini kullanmak adeta zorlu bir sınavdır fakat bu kelimeyi kullanmaktan çekinmemelisiniz. Duygusal yönden zekaları yüksek olan insanlar ‘’ Yapabileceğimi sanmıyorum, kesin değil.’’ tarzında cümleler yerine direk “hayır” kelimesini kullanırlar. Bazı şeylere hayır diyebilmek önceki sözlerinizi başarıyla yerine getirmenize de olanak sağlar.
Kendi hatalarınızı unutmaya izin verirsiniz
Hatalarınızla kendiniz arasına bir mesafe koyarsınız ve bunu yaparken de onları unutursunuz. Hataları güvenli bir mesafeye koyarken ihtiyaç duyduğunuz zaman onlara her zaman danışabilirsiniz çünkü başarı yolunda hatalarınızı da kullanabileceğinizi biliyorsunuzdur. Fakat bu hataları tekrar yaşamak ya da hatırlamak çok ince bir çizgidir. Hatalarınızda yaşarsanız bu sizi sürekli baskı altında tutar ve bu da hayatınıza kötü yönde etki eder fakat onları unutmak ve yola devam etmek sizi daha güçlü kılacaktır. Hatalarınızı bir avantaja dönüştürmek sizin elinizdedir. Her düştüğünüzde tekrar kalkabilmelisiniz.
Karşılıksız bir şeyler yapabilirsiniz
Birisinin size bir şey verip karşılığında bir dönüş beklememesi büyük bir etki yaratır. Mesela birisiyle bir kitap hakkında ilginç bir sohbet yaptınız, bir ay sonra o kişiyi elinde o kitapla gördüğünüzü düşünün. Duygusal yönden yüksek zekaya sahip insanlar güçlü ilişkiler kurar çünkü sürekli olarak diğerlerini düşünürler.
Kin tutmazsınız
Kin tutmak negatif duyguların bir sonucudur ve tam bir stres kaynağıdır. Sadece önünüzdeki etkinliğe odaklanmak sizi uçak moduna sokar ve böylece bir tehditle karşılaştığınızda ayağa kalkıp savaşabilirsiniz. Tehlikenin geçmesi ve sizin tarafınızdan unutulması çok önemlidir çünkü unutmayıp içinizde sakladığınız bu olay gittikçe büyür ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Hatta Emory Üniversitesinin yaptığı araştırmaya göre uzun süre stres halinde olmak yüksek kan basıncına ve kalp hastalıklarına neden oluyor. Yani kin tutmak demek stres sahibi olmak demektir ve duygusal yönden yüksek zekaya sahip insanlar bu tarz sorunlardan kaçınmasını bilirler. Kin tutmamak sadece sizi rahatlatmaz aynı zamanda sağlınıza da katkı sağlar.
Negatif enerji yayan insanlarla beraber olmazsınız
Zor insanlarla beraber olmak gerçekten yorucu ve tüketicidir. EQ oranı yüksek olanlar bu insanlarla ilişkilerini her zaman kontrolde tutarlar. Mesela, ne zaman bu insanla beraber olacak olsalar duruma mantıklı bir çerçeveden yaklaşıp mesafesini korurlar. Yani duygularını kontrol edip var olan durumu agresif hareketleriyle daha da kötüleştirmezler. Ortak bir zeminde çözüm yolu bulurlar ve işler tamamen çığırından çıkmış olsa bile bu insanı sakinleştirip işleri yoluna koyabilirler.
Mükemmeliyetçi değilsinizdir
Duygusal yönden zeki olan insanların mükemmeli bulmak gibi bir hedefleri yoktur çünkü bunun var olmadığını bilirler. Her zaman bir şeyler eksik olabilir bu insanın doğasında vardır ve EQ su yüksek olan insanlar bunu bilip mükemmeliyeti kovalamazlar, çünkü başarısızlıkların motivasyonunu düşüreceğini bilirler. Sizi daha ileriye taşıyacak işleri yapmayıp farklı şeyler üzerine yoğunlaştığınızda başarısızlık gelir fakat siz bunun için yas tutmazsınız ve yolunuza devam edersiniz.
Kendinizle barışıksınızdır
Aslında ne olduğunuzu düşünüp bunun için mutlu olmanız sadece doğru bir şey değil aynı zamanda sağlıklı bir davranıştır. Bu sizin durumunuzu doğrudan etkiler ve daha mutlu biri haline gelirsiniz ayrıca kortizol hormonunu %23 oranında azaltır yani daha az stresli birisi olursunuz. Yaptığınız işlerden memnuniyet duymak için çabalamanız sizin o günkü halinizi, enerjinizi hatta fiziksel sağlınızı bile etkiler. Yani düşük kortizol seviyesinin burada rolü büyük.
Yalnız kalmayı seversiniz
İçinde bulunduğunuz düzenden bir süre ayrı kalmak için çaba göstermek yüksek EQ işaretidir çünkü bu sizin stresinizi düşük seviyede tutar ve anı yaşamanıza yardım eder. Kendinizi günün 24 saati ulaşılabilir yapmanız, birçok stres faktörüne karşı sizi açık hale getirir. Kendinize zaman ayırın ve telefonunuzu kapayın böylece vücudunuza da kafanıza da bir mola verdirmiş olursunuz. Araştırmaların gösterdiğine göre basit bir e-mail arası bile stresinizi düşürmeye yetiyor. Maillerinize ulaşabildiğiniz sürece stresten uzak bir ortamda olamazsınız çünkü herhangi bir e-mail sizin düşüncenizi değiştirebilir hatta hareketlerinizi bile tayin edebilir. Çünkü e-mailleriniz yüzünden işinizi düşünmeye devam edersiniz.
Kafein alımınızı limitlersiniz
Çok fazla kafein almanız durumunda vücutta adrenalin hormonu salgılanır bu da sizin aceleci, sinirli tepkiler vermenize neden olabilir. Bu tarz tepkiler sizin mantıklı düşünmenizi etkiler bu da sizin için iyi değildir. Mesela, karşınıza güzel bir teklif çıkabilir fakat acelece ve doğru olmayan bir e-mail bu şansı mahveder. Kafein beyninize ve vücudunuza etki ettiğinde yüksek miktarda stres hormonu uyandırabilir ve duygularınız hareketlerinizi kontrol etmeye başlar. Kafeinin uzun ve yarım hayatı sizin en verimli çalışma saatlerinizi de alabilir. Yüksek EQ ya sahip insanlar fazla kafeinin sorun yarattığını bilirler ve bunu sınırlandırabilirler.
Yeterince uyursunuz
Yeterli uyku sizin EQ seviyenizi artırır ve stresinizi düzenlemenize yol açar. Çok basit olarak uyuduğunuzda, beyniniz tekrardan şarj olur. Gün boyunca yaşadığınız anlar aklınızda bir yer edinir ve hafızanıza kazınır, böylece uyuduğunuzda rüya görmenize yol açar. Uyandığınızda ise kafanız rahat bir şekilde kalkmış olursunuz. Yüksek EQ sahipleri eğer yeteri kadar uykularını almazlarsa kendilerini kontrol etmekte zorlanıp dikkatlerini yitirebileceklerini bilirler. Bu yüzden uykuyu en önemli yere koyarlar.
Pozitif düşünürsünüz
Ne kadar çok negatif düşüncelere dalarsınız o düşünceleri de o kadar çok beslemiş olursunuz. Halbuki onlar sadece düşüncelerdir gerçekler değil. Bir şeyin hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini veya her zaman kötüsü olacağını düşünmek beynin doğal bir süreci olabilir fakat yüksek duygusal zekası olan insanlar düşüncelerini ayırarak negatif olandan uzaklaşırlar. Pozitif olana yönelmeyi ihmal etmezler ve daha yeni bir bakış açısından bakmayı denerler.
Mutluluğunuzu başkaları tayin etmez
Mutluluğunuz ve tatmin olma duygunuz başkalarının düşüncelerine göre şekillendiğinde, mutluluğunuzu artık kendiniz tayin etmiyorsunuz demektir. EQ oranı yüksek olan insanlar yaptıkları işten dolayı mutluluk duydukları zaman diğer insanların düşüncelerini önemseyip bunu ellerinden alınmasına izin vermezler. Evet başkalarının duygularını istemeden de olsa önemseriz fakat kendinizi diğerleriyle karşılaştırmamak sizin elinizdedir. Başkalarının düşüncelerini göz ardı etmeyin ama aklınızı kurcalamasına da izin vermeyin. Diğer insanların düşünceleri veya ne yaptıklarının bir önemi yok, siz kendinize odaklanmalısınız, böylece mutluluğu bulabilirsiniz.
