2018 Dünya Günü şerefine, plastik atıklara karşı bakış açımızı değiştirebilecek 5 etkileyici iş fikrini listeledik.
Geçtiğimiz Nisan ayının 22’sinde kutlanan Dünya Günü’nün bu yılki teması plastik atıkların kirliliğini engellemek oldu. Bu konuda bizim desteğimiz de, plastik atıkları azaltmaya yarayacak icatları listelemek. Bu yazıda 5 önemli icada göz atacağız.
Çöp Toplamayı Oyuna Dönüştürmek
Dünya genelinde milyonlarca ton plastik nehirleri ve okyanusları kirletirken, sularımızı temizlemek her geçen gün daha da elzem hale geliyor. Bu amaç için bilgisayar oyunu tutkunlarını bir araya toplayarak, onlara gerçek hayatta çöp toplamalarını sağlayan bir oyun oynatmayı planlayan Amerika Birleşik Devletleri menşeli bir organizasyon bulunuyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nden kâr amacı gütmeyen bir organizasyon, İnternet üzerinden herkesin kullanabileceği yüzen bir temizlik robotu için bağış topluyor. Urban Rivers isimli bu organizasyonun hali hazırda çalışan bir de prototipi bulunuyor. Organizasyon, bunun çok eğlenceli olduğunu ve bir oyuna dönüştürmek istediklerini belirtiyor.
Kickstarter’da başlatılan kampanyanın başarıya ulaşması halinde robot, İnternet sitesi üzerinden herkesin kullanımına açılacak ve sadece okları kullanarak kolayca yönlendirilebilecek. Organizasyonun “Çöp Teknesi Oyunu” adını verdikleri bu deneyim sayesinde, oyuncuların kontrol ettği tekne, gerçek hayatta çöpleri toplayabilecek.
Urban Rivers’ın kurucu ortaklarından Nick Wesley, Kickstarter’daki kampanya videosunda; “Günün birinde etrafta çöp kalmadığı için bu oyunun modasının geçmesini umuyoruz.” diyor.
Geçtiğimiz sene yine kitlesel fonlama ile yüzen bahçe fikrini ortaya çıkaran organizasyon, etrafında yüzen çöplerden yola çıkarak bu fikri geliştirdi. Zira organizasyona göre teknelerle çöp toplamak ya da dalgıçlarla çalışmak, temiz bir nehir için asla yeterli olmayacak.
Organizasyonun Kickstarter sayfasında: “Çöpler rastgele ortaya çıkıyor ve siz bir bölgeyi temizledikten hemen sonra, orası tekrar çöp doluyor.” diye yazıyor. Fakat artık, uzaktan kontrol edilebilen bu prototip ile çöpler toplanmak üzere belirli bölgelere sürüklenebiliyor.
Bu temiz ve çevreci fikrin içerisinde, güçlü bir kablosuz ağ, çöp toplama alanı, GPS ve hırsızlığa karşı önlemler de bulunuyor.
Tasarım ile Geri Dönüşümü Birleştiren Mobilya Firması
Şimdiye kadar geri dönüşüm için yüzlerce farklı fikir ile karşılaştık ve bu yaratıcılığın devam etmesi oldukça memnuniyet verici. Kalıpları yıkan bir ev eşyaları markası bu akıma ayak uydurdu ve geri dönüşüm ile tasarımın bir arada var olabileceğini kanıtlamak için çöplerden hem işlevsel hem de stil sahibi ürünler tasarlamaya başladı.
National Geographic’e göre, bugüne kadar üretilmiş tüm plastiğin sadece yüzde 9’u geri dönüştürüldü. Neyse ki bu çarpıcı istatistiği değiştirmek için kolları sıvayan firmalar da var. Örnek olarak ise sigara izmaritlerini asfalt yapımında kullanmak ya da plastik poşetlerden kıyafet yapmak gibi yöntemler gösterilebilir. Şimdi ise bir Alman firması, çeşitli çöpleri kullanarak mobilya üretmeye başladı.
Pentatonic firması çöpleri kullanarak faydalı ve güzel ürünler üretmeye başladı. Firmanın akıllı telefonların ekranlarından ürettiği cam malzemelerden, örgü kumaş ve plastikten üretilen keçelere kadar, hiçbir ürününü içerisinde reçine, yapıştırıcı, toksin ya da katkı maddeleri içermiyor. Bu nedenle de tüm eşyalar tekrar geri dönüşüme sokulabiliyor. Tekrar kullanımı ve geri dönüşümü teşvik için firma, geri alma garantisi de veriyor. Bu garanti kapsamında her ürün için belirlenen fiyatlarla geri alım yapılıyor. Diğer taraftan da modüler anlayışla tasarlanan mobilyalar, istenildiği şekilde farklı kullanımlar için dönüştürülebiliyor.
Tek Kullanımlık Bardaklar Kaliteli Kağıtlara Dönüştürülüyor
Plastik atıklarla başa çıkmanın bir diğer yolu da, ömürlerini uzatmak ya da farklı bir amaçla kullanılmasını sağlamak. İngiliz bir firma, içerisinde plastik bulunan tek kullanımlık kahve bardaklarını farklı bir şekilde kullanmanın yolunu buldu.
Lüks kağıt üreticisi bir firma, tek kullanımlık bardaklardan kağıt üretmek için geri dönüşümcüler ile iş birliğine gidiyor.
Büyüyen atık problemine karşı bitkisel temelli şişeler ve akıllı bardaklar gibi yeni fikirler üretiliyor. Şimdi de kaliteli kağıt üreten bir firma, tek kullanımlık bardaklardan kağıt ve plastik ürünler üretmeye başladı. “James Cropper Paper” firması dünyanın tamamına hizmet veren ve sipariş ile çalışan bir firma. Firma 2013 yılında, türünün ilk örneği olan tek kullanımlık bardakların geri dönüşümü için bir tesis kurdu. Eskiden tek kullanımlık bardaklar yapılarında bulunan plastik ve kağıt nedeni ile geri dönüştürülmesi zor ürünler olarak görülüyordu. Bu sorunları aşmak için açılan tesiste, eşsiz kapalı döngü yöntemi ile bardakları tekrar kullanılabilir hale getiriyor. Geçtiğimiz yıllarda “Selfridges” firması ile ortaklaşa hareket etmeye başlayan firma, mağazalarındaki alış veriş çantalarını, bu bardakların geri dönüşümü ile üretmeye başladı.
Selfridge’de kullanılan tüm tek kullanımlık bardaklar, içlerindeki her türlü sıvıdan arındırıldıktan sonra işleme alınıyor. Sonrasında ise bu bardaklar, çevresel çözümler sunan iş ortağı Veolia tarafından balyalar halinde James Cropper’ın bardaklar için geri dönüşüm sağlayan tesisine getiriliyor. Burada kağıt lifleri ile polietilen malzemeler birbirlerinden ayrıştırılıyor ve kağıtlar Selfridge için alış veriş çantası ya da kaliteli kağıt yapımında, plastik ise kablo koruyucu ya da plastik boru üretimi için kullanılıyor. Üretilen kağıtlarda, işleri bittiğinde tekrar geri dönüşüme sokulabiliyor.
Her gün milyarlarca tek kullanımlık bardak çöpe gidiyor. Bu atıkların küçük bir bölümünü bile geri dönüşüme sokabilmek, sürdürülebilirlik anlamında büyük bir adım anlamına gelecektir. James Cropper firmasının Genel Müdürü Steve Adams bir gazeteye verdiği demeçte şimdiye kadar 6 milyondan fazla tek kullanımlık bardağın geri dönüşümünü sağladıklarını ve hem kendilerinin hem de iş ortakları olan Selfridges ve Veolia’nın bu sayıyı arttırmayı umduklarını belirtti. Adams ayrıca, tesislerinin yılda 500 milyon bardağı geri dönüştürecek kapasiteye sahip olduğunu da sözlerine ekledi. Bu yeni yöntemin kağıt ve plastik atıkları konusunda yardımcı olup olmayacağı ise zamanla ortaya çıkacak.
Deniz Yosunundan Üretilen Yenebilir Pipetler
Her gün kullandığımız ürünlerin birçoğu plastikten üretiliyor. Kullanıcılar plastiğin doğaya verdiği zararı fark ettikçe, firmalar da çevreye daha duyarlı eşyalar üretmek mecburiyetinde kalıyor. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir girişim, bu amaç doğrultusunda yenebilir pipet üretmeye başladı.
Yeni bir girişim, tek kullanımlık pipetleri, yenebilir versiyonları ile değiştirmeyi planlıyor.
Okyanuslardaki kirlilik ve bu kirlilik ile savaş sürerken, toplanan atıklarla ilgili ne yapılacağı hakkında yeni fikirler de üretilmeye devam ediyor. New York’ta kurulan yeni bir girişim olan Loliware’de bu çabaya katılanlar arasında. Loliware, plastik tüketiminin bir parçası olan pipetler üzerine bir fikir geliştirdi.
Firma bu konuda daha önceki deneyimi olan deniz yosunundan üretilen, yenilebilir tek kullanımlık bardak fikrinden ilhan aldı. Loliware’in fikir babası olduğu ürünün ismi de Lolstraw. Ekip deniz yosununun yenilenebilir yapısı ve hatta karbondioksiti hapsetmesi nedeniyle, plastik yerine geçebilecek iyi bir alternatif olarak görüyor. Üstelik, kullanıcılar ürünle işleri bittikten sonra yemek istemeseler bile, ürün organik yapısı sayesinde kısa sürede parçalanabiliyor. Farklı renk ve tatlarda üretilen Lolistraw, ilerleyen dönemlerde de ek besleyici gıdalarla takviye edilip, kullanıcıların daha çok dikkatini çekmeyi planlıyor. Bu pipetler, yapılan deneylere göre; herhangi bir sıvının içerisinde 24 saat, rafta ise 2 yıla kadar dayanabiliyor. Kickstarter’da kampanya başlatılan bu ürünün, önümüzdeki Ağustos ayında teslim edilmesi bekleniyor.
Mutlaka okuyun: Yenilebilir kaplar ile bulaşık yıkama derdine son!
Plastik Kullanılmayan Bir Market
Geri dönüşüm ya da farklı amaçlarla kullanım konusunda başarısızsanız olsanız bile, plastiğe karşı verilen savaşı kazanmanın bir yolu daha var; Kullanmayın! Plastik kullanma alışkanlığımızdan vazgeçmek, özellikle de gıda paketlemeleri gibi alanlarda, oldukça zor. Bunu başarabilmek için hem üreticinin hem de tüketicinin cesur davranması şart. Dahası, Hollandalı bir market zinciri, bunun imkansız olmadığını kanıtlar şekilde çalışmaya başladı bile.
Amsterdam geçmişten bu yana yeniliklerin adresi olmayı hiç bırakmadı. 1602 yılında ilk Borsayı kuran kent, 2016 yılına gelindiğinde de ilk sürücüsüz otobüs testini yaparak geleneğini sürdürdü. Şimdi ise, İngiliz çevreci oluşum “A Plastic Planet” ile bir araya gelen Hollandalı süpermarketler zinciri “Ekoplaza” dünyanın il plastiksiz market koridorunu yarattı. Plastiksiz olarak inşa edilen koridor 60 metrekare büyüklüğünde.
Plastik armatür ve bağlantı parçaları yerine koridorda, metal, ahşap ve kartonlardan geri dönüşüm yolu ile üretilmiş parçalar kullanıldı. En önemli kısmı ise, koridora yerleştirilen 700’e yakın ürün de camdan organik malzemelere kadar birçok farklı plastik içermeyen ambalajlar kullanılarak paketlendi. Ürünler arasında ise etler, sebze ve meyler ile diğer hayvansal ürünler de bulunuyor. Bu mantıkla inşa edilecek ikinci marketin ise bu yılın Haziran ayında hizmete girmesi bekleniyor. Ekoplaza kısa süre içerisinde, bünyesinde bulunan 74 mağazanın da plastik ürünlerden arınmasını umuyor.
Bu yeni alışveriş düzeninin, tüketicilere plastik olmadan da alış veriş yapabileceklerine ikna edebilme amacı güdüyor. İngiliz çevreci oluşumun kurucularından Sian Sutherland, yıllarca tüketicilerin plastik olmadan alış veriş yapılamayacağı yalanı ile oyanlandığını, fakat girişimlerinin bunun aksini ispat ettiğini belirtiyor. Plastik ambalajlama alanın yüzde kırkını marketlerde satılan ürünlerin oluşturduğunu göz önüne aldığımızda, bu girişimin ne kadar mantıklı olduğu görülüyor. Ekoplaza yöneticisi Erik Does’a göre de müşteriler üst üste plastik ambalajlara sarılan ürünlerden bıkmış halde. Ekoplaza plastik kullanılmadan dizayn edilen koridor dışında, tekrar kullanılabilir akıllı kahve bardakları ve ayrıca tabak ya da çatala ihtiyaç duymadan yiyebileceğiniz yemekler gibi çevreci girişimlere de destek olmayı sürdürüyor.
Mutlaka okuyun: Tüm enerjisini artık yiyeceklerden sağlayan süpermarket
