Kumkuat (ya da diğer adıyla kamkat) ülkemizde son yıllarda bilinmeye başlayan ve narenciye ailesine üye olan bir küçük bir meyvedir. Güneydoğu Çin’de konuşulan Kantonca dilinde “altın portakal” anlamına gelir.
Latince ismi Citrus japonica olan bu meyve portakal, mandalina, limon gibi narenciye ailesinin diğer üyelerinin yetişemediği serin iklimlerde yetişmesiyle öne çıkıyor. Tatlı-mayhoş bir tadı olan kumkuat, kabuğu soyulmadan da yenebiliyor.
Eğer siz de kumkuat yetiştiriciliğini düşünüyorsanız bu yazıda size kumkuat yetiştiriciliği hakkında detaylı bilgiler vereceğiz.
Kumkuat Ağacı
Kumkuat ağacının yapraklar dört mevsim boyunca yeşildir ve kumkuat(kamkat) Çin menşeili bir bitkidir. 2.5 ila 4 metre yüksekliğe ulaşabilir ve vazo benzeri bir biçime sahiptir. Bahar aylarında gösterişli ve mis kokulu beyaz çiçek açan bu ağaç kendi kendine üreyebilir. Bu yüzde kumkuat yetiştirmek için bir ağacınızın olması yeterlidir.
Kumkuat(kamkat) yetiştirmek görece kolay bir iştir. Bol güneş isteyen kumkuat ağacı her türlü pH değerine sahip toprakta yetişir ve toprak su geçirdiği sürece hiçbir sorun yaşamaz. Yani kumkuat yetiştirmek için belli bir toprak cinsi gerekmez. Deniz kenarında da yetişebilen kumkuat ağacı -8 dereceye kadar da dayanıklıdır.
Kumkuat(kamkat) Ağacı Bakımı
Yeni ekilen bir kumkuat ağacının toprağı nemli olmalıdır. Ancak toprak sırılsıklam ıslak da olmamalıdır. Ağaç ekildikten sonra yağışsız dönemlerde ağacı sulamak gerekir.
İlk 2-3 ay gübre dökülmemeli ve gübre kullanılacağı zaman da narenciyeye uygun gübre tercih edilmelidir. Kumkuat ağacının besin iletim zinciri iyi çalışır. Bu nedenle düzenli olarak gübre vermeli ve gübre vermeden önce de yanma riskini ortadan kaldırmak için ağaca su vermelisiniz. Vereceğini gübrenin 1/3 oranında yavaş salınımlı nitrojen içermesine özen gösterin. Zira yavaş salınımlı gübreler ağacı 6 ay boyunca sürekli besler ve bir anlamda sizin iş yükünüzü azaltır. Seyreltilmiş sıvı gübre ve balık emülsiyonu karışımı da kullanabilirsiniz.
Toprağın nemli kalması için ağacın ekildiği bölgeye bir kat saman dökülebilir. Böylece ağacın çevresindeki otlar kumkuat ağacının suyunu, gübresine ve minerallerini tüketmemiş olur. Samanı kumkuat ağacının gövdesinden birkaç santimetre öteye dökmek gerekir.
Kumkuat(kamkat) ağacı, ağacın kaynaklarını sömüren sürgünler dışında budama istemez. Eğer ağaca şekil vermek için siz yine de budama yapmak istiyorsanız, budama işlemini baharda çiçek açmadan önce ve hasattan da sonra yapmalısınız.
Kumkuat(kamkat) Yetiştiriciliğinde Karşılaşılan Olası Sorunlar
Kumkuat ağacının kökleri çürümeye karşı korunaksızdır. Bu nedenle toprağın aşırı nemli olmamasını sağlayın ve toprağın suyu iyi geçirebildiğinden emin olun. Ağacın etrafına fazla saman dökmekten de kaçının.
Yaprak biti ve ve yarım kanatlı böcekler zaman zaman ağaca dadanabilir. Genelde kuşlar ve diğer hayvanlar bu böcekleri tüketerek ağacı korur. Ayrıca böcekkıran türündeki ilaçlardan da kullanabilirsiniz. Bu ilaçları kullanırken mutlaka kutunun üzerinde yazan yöntemleri uygulayın. Ancak kesinlikle kafanıza göre ilaç kullanmayın.
Saksıda Kumkuat(kamkat) Nasıl Yetiştirilir?
Kumkuat ağacı Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da 1850’lerden beri süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Bu nedenle saksıda kumkuat(kamkat) yetiştirmenin uzun bir tarihçesi vardır.
Narenciye ailesinin diğer üyelerine göre kumkuat(kamkat) yetiştirmek daha kolaydır. Zira boyları daha kısadır ve dikensizdir. Bu yüzden özellikle saksıda yetiştirmeye çok müsaittirler.
Kumkuat ağacının kökleri dar bir alanda kalamaz. Bu nedenle geniş bir saksı kullanmanız şart. Bunun için geniş bir saksının dibine delikler açmalı ve delikten toprağın taşmasını önlemelisiniz. Ayrıca saksıyı yüksek bir yere koyarsanız su ve hava akışı daha iyi olur.
Yani saksıda ya da geniş bir kapta ağaç yetiştirmek istiyorsanız kabın mümkün olduğunca büyük olmasına dikkat edin. Saksıya koyacağınız toprak suyu muhafaza etmemeli. Çünkü kumkuat ağacının kökleri nemli toprakta çürüme tehlikesi yaşar.
Saksıda kumkuat(kamkat) yetiştirmek istiyorsanız özellikle soğuk havalarda daha tedbirli olmalısınız. Zira ağacın kökleri toprağın altında değil, saksının içindedir. Ayaz havalarda saksının üzerini battaniye ile örtmenizde büyük fayda vardır. Saksıda yetiştiği için de ağacı kapalı bir mekana taşıyarak da dondan ve ayazdan korumuş olursunuz.
Nagami en popüler kumkuat(kamkat) türlerinden biridir. Oval şekilli ve koyu turuncu renktedir. Bir meyvede ortalama 3-4 çekirdek vardır.
Meiwa adlı tür ise Nagami türüne göre daha tatlıdır ve çekirdeksiz denebilir. İki tür de saksıda ya da geniş bir kapta yetiştirmeye müsaittir.
Kumkuat(kamkat) Ağacı Hangi Durumlarda Çiçek Açar?
Kumkuat(kamkat) ağacının beyaz ve mis kokulu çiçekleri vardır. Bu çiçekler yemeye müsaittir ve görüntü olarak çok hoş bir manzara arz eder. Ancak bazı durumlarda kumkuat ağacı çiçek açmayabilir ve bunda endişelenecek bir durum yoktur.
Şunu baştan söylemek gerekir: Kumkuat ağacı kış uykusundan geç uyanır. Bu nedenle ağacın çiçek açması için havaların iyice ısınması gerekir. Örneğin erik ağacı 10 Mayıs’ta çiçek açıyorsa kumkuat ağacı 30 Haziran’da çiçek açabilir.
Tabii ağacın hiç çiçek açmamasına neden olan başka sebepler de vardır.
- Eğer ağaç başka bir yerden taşındıysa ağaç çiçek açmak yerine kök salmaya odaklanmış olabilir.
- Eğer ağaç yeterince güneş almıyorsa çiçek açmayabilir. Kumkuat(kamkat) bol güneş ister.
- Eğer aşırı budama yapıldıysa ya da budama baharın sonlarına doğru yapıldıysa ağaç çiçek açmak yerine yeni dalların oluşumuna odaklanmış olabilir.
- Kış çetin ve çok soğuk geçtiyse de kumkuat(kamkat) çiçek açmayabilir.
- Toprak bataklık gibi sürekli ıslaksa da kumkuat(kamkat) çiçek açmayabilir, çünkü ağacın kökleri fazla nemi sevmez.
Bu nedenle ağacınızın çiçek açmasını istiyorsanız ağaç bol güneş almalı. Budama doğru zamanda doğru şekilde yapılmalı ve ağaç aşırı soğuk havaya maruz kalmamalıdır. Bunların yanında toprak su tutmamalı, kaliteli gübre kullanılmalıdır.
Kumkuat(kamkat) Nasıl Hasat Edilir?
Kumkuat hasat zamanı meyvenin türüne ve olgunlaşmasına göre değişir. Bazı türler Kasım – Ocak arası olgunlaşır, bazılarıysa Aralık – Nisan arası olgunlaşır.
Meyvelerin olgunlaşmasını yeşilden parlak turuncuya geçmesiyle anlayabilirsiniz. Boy olarak çok yüksek olmadığı ve genelde saksıda yetiştirildiği için kumkuat meyvelerini toplamak oldukça kolaydır. Sağlam, parlak ve dolgun meyveleri toplamak gerekir. Bunun için bir bıçak ya da makas yardımıyla meyve daldan koparılır.
Kumkuatı topladıktan sonra oda sıcaklığında birkaç gün, buzdolabında da 2 haftaya kadar muhafaza edebilirsiniz. Eğer bol miktarda meyve topladıysanız ve satacak durumda değilseniz kumkuatı marmelat ya da reçel biçiminde de saklayabilirsiniz. Muhteşem lezzetli olduğuna emin olabilirsiniz!
Kumkuatın kilosu ne kadar?
Kamkatın kilosu her sene değişmekle birlikte piyasada ortalama 20 TL’ye satılmaktadır. C vitamini yönünden portakal ve limona oranla çok daha zengin olan kamkatı yurtdışına da satmanız mümkün. Yurtdışı satış fiyatı ise 3 ila 5 euro arasında değişmekte.
Bahçe kurulum maliyeti ne kadar?
Bir fidanın ortalama 15 TL’ye satıldığını düşünürsek 1 dönüm araziye 2 metre aralıklarla 150 fidan ekebilirsiniz. Diğer masraflarla birlikte 1 dönümün ortalama maliyeti 3 bin TL olmakta.
Kamkat yetiştiriciliği karlı mı?
Her bir ağacın ortalama 4 kilo meyve verdiğini varsayarsak 1 dönümden 600 kilo meyve hasat edebilirsiniz. Ve bu meyvelerin kilosunu 10 TL’den bile satsanız dönem başına 3 bin TL kar elde edersiniz. Bu da en kötü senaryoda 10 dönümlük bir bahçe için 30 bin TL kar demek.
