Oxford İngilizce sözlükte oyunlaştırma (gamification) şu şekilde tanımlanıyor:
“Oyun ve oyun oynamaya dair unsurların oyun dışı aktivitelere eklenmesi suretiyle bu etkinliklerin eğlenceli hale hale getirilmesi ve katılımın teşvik edilmesi.”
Dijital pazarlama açısından baktığımızda oyunlaştırma; bir web sitesine, mobil uygulamaya, e-mail kampanyasına vs. dinamik ve eğlenceli unsurlar ekleyerek kullanıcıların deneyimlerini zenginleştirmek ve katılımı artırmak amacını taşıyor. İçinde bir tür rekabet barındıran bu oyunvari yaklaşımlar insanlarda heyecan yaratıyor ve insanların söz konusu pazarlama içerikleriyle etkileşime girmesini sağlıyor. Bu tür oyunlara sahip web siteleri ve mobil uygulamalar insanların katılımını da artırıyor.
Oyun ve pazarlamanın birlikteliği biraz galip gelebilir; ancak doğru yöntemlerle pazarlama kampanyalarınıza oyun unsurları eklediğinizde dönüşüm oranınızın son derece artacağına emin olabilirsiniz.
Bu yazıda dijital pazarlama alanında oyunlaştırmanın işlevlerini derinlemesine ele alacağız ve size ilginç oyunlaştırma bazlı pazarlama kampanyaları göstereceğiz.
Bir Pazarlama Stratejisi Olarak Oyunlaştırma
Bugün oyunlaştırmaya büyük önem veriliyor. Dijital teknolojilerin gelişmesiyle insanlar daha önce hiç olmadıkları kadar oyunlara kolay erişim sağlayabiliyor. Hepimizin cebinde bulunan akıllı telefonlar birer oyun makinesi aslında… Pazarlama alanında böylesine büyük bir olgunun kullanılmaması ise büyük bir fırsatı tepmek anlamına eliyor.
Peki oyunlaştırma pazarlama açısından ne tür faydalara sahip?
Oyunlaştırma;
- Bir web sitesinde geçirilen süreyi uzatıyor.
- Bir e-mailin okunma süresini artırıyor.
- Bir e-maile tıklanma olasılığını artırıyor.
- Hedef kitle etkileşimini ve sosyal medyada paylaşımı artırıyor.
Oyunlaştırma, kullanıcı deneyimini daha keyifli hale getirerek genel müşteri memnuniyetine katkı sağlıyor. Oyun unsurları bulunan bir e-ticaret sitesinde gezerken bundan keyif alan bir insanın, bu siteyi arkadaşına tavsiye etme ihtimali artıyor yani. Oyun unsuru bulunan bir e-maile tıklayıp okuyan kişi bir sonraki e-maili de açma isteği gösteriyor.
Diğer pazarlama yöntemleriyle kıyasladığımızda e-mail oyunlaştırma, karmaşık bir algoritma da gerektirmiyor. Basit bir e-mail şablonuna basit bir quiz yerleştirmek insanların quiz’e takılma ve doğru cevabı bulma isteğini kabartıyor.
Ayrıca oyunlaştırma müşteri verisi toplamaya da yardım etmekte. Oyunlaştırma sayesinde insanların e-mail adreslerini, kişisel bilgilerini, ilgi alanlarını öğrenmek çok daha kolay. Çarkıfelek, quiz gibi oyunvari unsurlarda insanlara puan, nişan, rozet, indirim kuponu gibi şeyler vererek onların bilgilerini elde edebilmek mümkün. İnsanlar bu oyunlardan kazandıkları ufak tüfek şeyleri bile sosyal medyada paylaşmayı sevdiği için oyunlaştırmanın sosyal medyada bilinirliğinize katkı sağlayacağını da söyleyebiliriz.
Oyunlar insanların her zaman ilgisini çeker. İnsanlar oyun gördükleri zaman oynamaya karşı koyamaz genelde. Bu ise insanların zihninde daha kalıcı bir yer edinmeyi sağlar. İnsanlar markanızı merak eder, e-mail listenize kaydolur ve ürünlerinize karşı algıda seçicilik geliştirir.
Birkaç örnek verelim:
- Dünyanın en büyük GSM operatörlerinden biri olan Verizon, puan toplama ve rozet kazanma gibi oyun unsurları sayesinde insanların web sitesinde geçirdiği süreyi %30 artırdı.
- Volkswagen Çin, kitlesel fonlama fikir projesini oyunlaştırma sayesinde viral hale getirebildi. Sonuç olarak olarak proje web sitesi 33 milyon kez tıklandı ve toplamda 120.000 fikir gönderildi.
- Ford Motors, oyunlaştırma bazlı içerikleriyle Facebook beğeni sayısını 6 kat artırdı ve otomobil satışları da %8 artış gösterdi.
Bu örnekler oyun ve pazarlamanın çok sıkı bir ikili olduğunu kanıtlamaya yeter.
Oyunlaştırma İnsanların İlgisini Çeker
Ortalama bir insan neden oyunlaştırılan bir görev ve içerikten daha çok etkilenir?
Oyunlaştırma bazlı pazarlama içerikleri çoğu zaman interaktiftir ve insanlar interaktif içerikleri sever.
Karşınıza en son çıkan oyunlaştırma bazlı bir pazarlama içeriğini düşünün. “Acaba sorunun cevabı ne? Acaba sonuç ne çıkacak? Bakalım geçebilecek miyim bu bölümü?” diye içeriğe epey ilgi göstermişsinizdir büyük ihtimalle.
Oyun içine girdiği her şeyi etkileyici ve keyifli yapar. İnternet kesildiği zaman Google Chrome’daki Super Mario tarzı dinazor oyununu oynamayan kaç kişi vardır ki?
- Dijital pazarlama alanında derinlemesine araştırmalar yapan Demand Gen’in bir anketine göre pazarlamacıların %93’ü oyunlaştırmayı seviyor ve önemli buluyor.
- Pazarlamacıların %81’i interaktif içeriklerin statik içeriklere göre daha ilgi çektiğine inanıyor
- Şirketler arası pazarlama yapan uzmanların %88’i interaktif pazarlama içeriklerini %20 oranında interaktif hale getirmeyi planlıyor.
- Pazarlamacıların %70’i interaktif içeriğin ziyaretçileri müşteriye dönüştürmede çok etkili olduğunu düşünüyor.
Özetle insanlar interaktif içeriklerden ve oyun oynamaktan keyif alıyor. Oyunlaştırılan bir pazarlama içeriği bu 2 unsuru bir araya getiriyor ve geleneksel pazarlamanın yapamadığı bir kullanıcı deneyimi sunuyor.
Oyunlaştırmanın Faydaları
Oyunlaştırma;
- Müşteri etkileşimini artırır. Yani insanlar sizin içeriğinizi görünce ekranı aşağı (scroll down) kaydırmaz. İçeriğinizle etkileşime girer.
- Dönüşüm oranları da oyunlaştırmadan çok olumlu etkilenir. İnsanlar bir ödül (parasal karşılığı olabilir de olmayabilir de) kazanmak için onlara verdiğiniz görevleri yerine getirmek ister.
- Oyunlaştırma sayesinde marka bilinirliği ve marka sadakati artar; zira insanlar içeriklerinizle etkileşime girmekten keyif alır.
- Her şeyden önce oyun oynamak zevkli bir şeydir. Oyunun pazarlama amaçlı olup olmaması insanları pek de ilgilendirmez.
Oyunlaştırma Tekniğinin Kuralları
Öncelikle quiz, çarkıfelek, yapboz, eşleştirme gibi oyunların çok zor olmaması gerekir. Yani pazarlama amaçlı hazırladığınız oyunların yapılabilir, çözülebilir olması şart.
Oyunun kuralları herkesçe anlaşılabilir olmalıdır. Eğer bir görev (oyun) çok zorsa ya da katılım için bir sürü e-mail onayı vs. gerekiyorsa insanlar zahmete girmez ve bu içeriği pas geçer.
Oyunlaştırmanın hangi unsurlarını kullanırsanız kullanın, oyunun tasarımı özgün olmalıdır. Ayrıca quiz ya da anket gibi bir şey hazırladığınızda bol bol görsel ve GIF kullanmanız çok iyi olur çünkü insanlar kısa metinleri görsellerle desteklendiği zaman daha iyi algılar.
Kimse sıkıcı, amaçsız oyunları sevmez. Tabii ki herkes oyun sonunda bir şey elde etmek için oynar fakat bu oyunun olabildiğince eğlenceli ve sürükleyici olması gerektiği gerçeğini değiştirmez.
Oyun sonunda ne kazanılacağını önceden açıklamamanız iyi olur. Zira ödülü bilmek heyecan unsurunu öldürebilir. Buna karşın insanlar oyun sonunda bir şeyler kazanabileceklerini bilmelidir.
Küçük startup’lar genelde ürün pazarlama sürecinde oyunlaştırma kullanarak piyasaya sürülen ürün ya da hizmetin bağımlılık yapıcı bir özelliğe sahip olmasını ister.
Orta ölçekli şirketin oyunlaştırma alanındaki temel amacı hedef piyasadan yeni müşteriler edinmek ve bu yeni müşterilerin marka ile olan etkileşimini artırmaktır. Orta ölçekli markaların oyunlaştırmadan muradı budur yani.
Holding düzeyinde büyük şirketler ise çoğunlukla iş yerinde oyunlaştırmaya yönelir. Yani çalışanlarını eğitmek ve geliştirmek için oyunlaştırma unsurlarından yararlanmaya çalışır bu şirketler.
En Sık Kullanılan Oyunlaştırma Yöntemleri
Oyunlaştırma, geleneksel pazarlama platformlarını (mesela web sitelerini) daha eğlenceli ve keyifli hale getirebilir. Belli bir eylemi gerçekleştirince bonus kazanma, ilerlemenin ne aşamada olduğunu gösteren sayaç benzeri görseller, quizler, yarışmalar, ödül çarkları gibi şeylerden söz ediyoruz.
Şimdi hem web siteleri hem de diğer mecralar için pazarlamada en sık kullanılan 3 oyunlaştırma yöntemine bakalm.
1. Çarkıfelek
Çarkıfelek bir markanın müşterilerine ya da ziyaretçilere ufak tefek şeyler kazanmalarını sağlamak için eğlenceli bir oyunlaştırma aracı. Ayrıca marka bu şekilde müşteri verilerini de (isim, adres, lokasyon, telefon, e-mail, cinsiyet) görece daha kolay elde edebilir.
Çarkıfeleğin oyunlaştırma alanında çok iyi bir seçenek olmasının nedeni kaybetmenin çok zor olmasıdır. Yani çarkıfelek çevirerek bir şey kazanmak çok kolaydır ve birden fazla oynanabilir. Özellikle ülkemizde Mehmet Ali Erbil’in sunduğu Çarkıfelek yarışması ile bu konsepte hepimiz alışığız. Çarkıfelek nerede durursa o hediye kazanılır en basit tabirle. Bu indirim de olabilir pekala. Çarkıfeleğe istediğiniz kadar dilim ekleyebilir, istediğiniz tarz ödülleri yerleştirebilirsiniz.
2. Quiz
Quiz de müşterileri daha yakından tanımak için iyi bir oyunlaştırma türü.
Örneğin kullanıcı uygulamada ya da web sitesinde belli bir tıklama yaptığında ona bir anda beliren quiz gösterebilirsiniz. Ya da quiz’i uygulamanın görünen bir yerine yerleştirebilirsiniz.
- “Ruh eşiniz kim?”
- “Bir gün olsaydınız hangi gün olurdunuz?”
Quiz de hangi soruları soracağınız tamamen hayal gücünüze ve quiz’den ne umduğunuza bağlı. Quiz sonunda çıkan sonuca göre müşteriye spesifik bir ürün sayfasına yönlendirebilirsiniz mesela.
3. Rozet
Rozet sistemi müşteri sadakati kazanmak için şahane bir strateji. Bir ürünü uzun zamandır kullanan, bir kafeye çok sık giden, bir uygulamayı en yoğun kullanan, bir web sitesinde en uzun zaman geçiren kişilere tıpkı asker rütbesi gibi rütbe verebilir; bu kişilerin markanıza olan sadakatini ödüllendirebilirsiniz.
Rozet veya rütbe sistemi pek de eğlencenin bulunmadığı bankacılık, finans gibi sektörlerde bile kullanılabiliyor. Belli görevleri yerine getiren, belli bir ilerleme gösteren kişiler birer birer rütbe atlıyor; sonunda ise çeşitli indirimler, çeşitli ödüller kazanıyor. Foursquare bir kafeye, restorana en sık giden müdavimlere çeşitli rütbeler veriyor mesela. Yemek Sepeti ve Foursquare bu rozet olayını en iyi şekilde uygulayan sitelerden.
Pazarlamada Oyunlaştırma Örnekleri
Şimdi bazı büyük şirketlerin uyguladığı oyunlaştırma örneklerine bakalım.
1. Coca Cola
Coca Cola yaratıcı ve yenilikçi pazarlama konusunda oldukça başarılı bir marka.
Coca Cola reklamlarına baktığınızda basit bir şekerli içeceğin nasıl efsane bir şey olduğunu; mutluluğa, saadete, cennete giden yolda mutlaka Coca Coca içilmesi gerektiğini görürsünüz.
Coca Cola’nın oyunlaştırmayla ilintili bir pazarlama kampanyasına bakalım.
Coca Cola Shake…
Hong Kong’da gençlere ücretsiz bir Coca Cola uygulaması sunuluyor. Daha sonra televizyonda bu uygulama ile alakalı bir reklam gösteriliyor. Telefonuna uygulamayı indiren gençlere McDonalds’tan ödül ve indirim kazanmak için telefonlarını sallamaları söyleniyor. Reklamın gösterildiği akşam onbinlerce Hong Kong’lu genç televizyon başında telefonlarını sallıyor.
Coca Cola burada marka misyonu ile uyumlu bir pazarlama stratejisi güdüyor. Gençlere neşe ve iyimserlik sunuyor, gençlerin markayla ilginç ve eğlenceli bir şekilde etkileşime girmesini sağlıyor.
Mutlaka okuyun: Coca-Cola’yı Dünyanın En Tanınan Markası Yapan 7 Strateji
2. Nike
Hepimiz rekabeti az ya da çok severiz. Oyunlaştırma stratejisi uygularken insanların rekabetçi yönüne odaklanmak çok iyi olabilir. Mesela Nike böyle yapıyor.
Nike+Run Club uygulaması rekabetçi ruhu olan insanları bir araya getirmek için çok iyi bir oyunlaştırma örneği. Uygulama aracılığıyla insanlar kendi spor ve egzersiz programlarını kişiselleştirebiliyor. Çeşitli egzersizleri yapan kişilere ise dijital madalya, rozet veriliyor. Yani insanlar spor programlarına ek olarak Nike’ın verdiği görevleri de yaparak birbiriyle yarışıyor. Bu aslında bir marka olarak Nike ruhunun özeti niteliğinde.
Mutlaka okuyun: Nike’ın Pazarlama Stratejisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
3. Starbucks
Müşteri sadakat programları da esasında bir oyunlaştırma örneğidir. Sizden 9 kere alışveriş yapan bir müşteriye 10. alışverişinde büyük bir indirim yapmak oyunlaştırmadır aslında.
Müşteriler sizden ne kadar çok alışveriş yaparsa o kadar çok puan kazanır. Çok puan toplamak da daha çok indirim veya ödül kazanma ihtimali anlamına gelir.
“My Starbucks Rewards” sadakat programı ile bir insan Starbucks’tan ne kadar çok alışveriş yaparsa o kadar çok puan topluyor ve bu puanları gelecekteki alışverişlerinde para olarak kullanabiliyor. İnsanlar Starbucks’tan her kahve aldıklarında puanlarının artışını adeta bir oyunda level atlıyormuşçasına takip ediyor böylece.
Mutlaka okuyun: Starbucks’ın Pazarlama Stratejisinden Neler Öğrenebiliriz?
4. Samsung
Pazarlamada oyunlaştırmanın temel hedeflerinden biri müşteri etkileşimini artırmaktır. Örneğin sizle etkileşime giren müşterilere çeşitli ödüller verirseniz bu kişilerin gelecekte de sizle etkileşime girme olasılığını artırırsınız.
Samsung oyunlaştırma stratejisiyle müşteri etkileşimini artırmak için iyi bir yöntem izliyor. Müşterilerinin hem markayla hem de birbirleriyle etkileşime girmesini sağlamak için Samsung’un web sitesinde kullanıcıların günlük konularda tartışıp video izleyebildiği bir bölüm var. Bu bölümde en aktif olan kullanıcılara rozet veriliyor ve bu rozet zamanla indirim gibi fırsatlara kapı açıyor.
Mutlaka okuyun: Samsung’un, Kurutulmuş Balık İhracatı Yapan Bir Şirketten Teknoloji Devine Dönüşme Hikayesi
Sonuç
Oyunlaştırma şirketlerin satışlarını artırmak, yeni müşteriler kazanmak, mevcut müşterilerin sadakatini artırmak için başvurduğu bir pazarlama yöntemi.
Pazarlamanın temel amacı eylemi teşvik etmektir: Satın al, üye ol, paylaş, yorum yap… Oyunlaştırma ise tüm bunları oyun elementlerinden yararlanarak daha eğlenceli hale getirir. Çünkü oyun ve eğlence her zaman insanların ilgisini çeker.
Unutulmaması gereken konu, oyunlaştırmanın tek başına pek bir anlam ifade etmediğidir. Yani şirket esaslı bir pazarlama kampanyasına oyunlaştırma taktikleri de ekleyerek başarılı olabilir. Sadece oyunlaştırmadan medet ummamak, oyunlaştırmayı pastanın üzerindeki çilek gibi düşünmek gerekir.
