Whatsapp’ın kurucu ortağı ve CEO’su Jan Koum 24 Şubat 1976’da Kiev’de doğdu ve 2014 yılında Whatsapp’ı tam 19 milyar dolara Facebook’a sattı.
2014 verilerine göre 7.5 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin 100 insanından biri olan Kaum’un 2012-2018 yılları arasında telekomünikasyon şirketlerine 386 milyar dolarlık zarara uğrattığı da söyleniyor. Bu Whatsapp’ın iletişim ve haberleşme konusundaki etkisini çok iyi özetliyor.
Whatsapp’ın başarısı, saf bir girişimcilik hikayesi… Yeni bir şeyler üretmek için motivasyona ihtiyaç duyan kişilerin mutlaka bilmesi gereken bir hikaye.
Şunu belirtmeden geçemeyeceğiz: Jan Koum, onlarca kez başarısızlığa uğramış bir girişimci. Yani milyarlarca dolar değerindeki Whatsapp, Koum’un başarısızlıklarından, iflaslarından, hayal kırıklıklarından sonra ortaya çıkmış.
O halde gelin bu hikayeyi biraz daha ayrıntılı inceleyelim.
Jan Koum Kimdir?
Jan Koum, Ukrayna’nın başkenti Kiev’in kırsal kesiminde doğdu. Sovyetler Birliği döneminde hem Yahudi hem de köylü olmak kolay değildi. Hava sıcaklığının sıfır derece üstüne çok nadiren çıktığı bir yerde, elektriği olmayan ve musluğunda suyu akmayan bir evde yaşadı. Devlet tarafından dinlendiği nedeniyle ailesi eve telefon bile bağlatmamıştı. Yani maddi ve manevi pek çok zorluk mevcuttu aile içinde.
Bu duruma son vermek için ailece ABD’ye göçmeye karar verdiler. Jan Koum, annesi ve anneannesi 1992 yılında Kaliforniya’ya göçtüler.
Burada sosyal yardım programı sayesinde iki odalı bir daireye yerleştirildiler. Çocuk yaştaki Jan bu dönemde ikinci el kitap satan dükkanlardan aldığı bilgisayar kullanım kılavuzlarını okumaya başladı. Ayrıca annesi bebek bakıcılığı kendisi de manavda çıraklık yapıyordu.
Her şey normale dönmeye başladığında annesine kanser teşhisi kondu. Bu durum karşısında Jan Koum daha da esnek bir kişiliğe sahip oldu. Bu kadar zorluk onu esnek biri yapmaya yöneltti çünkü.
Tam da bu dönemde yazılıma ilgi duymaya başladı ve San Jose Devlet Üniversitesi’ne kaydoldu. Yine Ernst & Young’da da güvenli testçisi olarak çalışmaya başladı.
Burada 6 ay kadar çalıştıktan sonra (ve hala öğrenciyken) Yahoo’da altyapı mühendisi olarak işe alındı ki bu hayatının dönüm noktalarından biriydi. O dönem Yahoo henüz start-up düzeyinde bir şirketti ancak Jan Koum buradaki işini ve çalışma ortamını çok seviyordu.
Jan Koum ve Brian Acton Arkadaşlığı
1997 yılında babasını kaybetti. Annesi de 2000 yılında kansere yenik düştü. Kimsesi kalmamışken Yahoo’daki iş arkadaşı Brian Acton ona yardım eli uzattı ve Jan Koum’un en iyi arkadaşı ve yoldaşı oldu.
Yahoo’da birlikte tam 9 yıl çalışan ikili bu süreçte çok şey öğrendiler, çok badireler atlattılar. Yahoo’nun en iyi ve en kötü zamanlarını birlikte gördüler.
9 yılın sonunda Jan Koum ve Brian Acton Eylül 2007 ‘de Yahoo’dan ayrıldılar ve bir yıl izin yaptılar. Sonraki süreçte Jan o zamana kadarki birikimi olan 400.000 dolarla geçindi. O dönemde Jan Koum Facebook’a iş başvuru yaptı ancak başvurusu reddedildi. Benzer şekil de Brian Acton da Twitter’dan reddedildi.
Whatsapp Fikri Nasıl Ortaya Çıktı?
Ocak 2009’da Jan Koum bir iPhone satın aldı. O dönem henüz 7 aylık olan App Store’un bakirliğini gördüğü anda aklına parlak bir fikir geldi.
Alex Fishman adında bir arkadaşıyla buluşup ona fikrini anlattı. Onlarca bardak çaydan sonra iki tutkulu adam bu fikir üzerinde çalışmaya başladı. Tüm bu süreç bir iPhone geliştiricisi olmadan yürümeyeceği için Alex, Jan’ı RentACoder.com sitesinden bulduğu Igor Solomenkov adlı bir yazılımcıyla tanıştırdı.
Olmazsa Olmaz 3 Şart
O dönem fikir henüz çok taze olmasına karşın üç unsur kesindi:
- Uygulamada asla reklam olmayacak.
- İyi bir kullanıcı deneyimi sunacak.
- Kullanıcının özel bilgileri güvende olacak, mesajlar depolanmayacak.
Sonuç olarak isim babası Jan Kaum olan Whatsapp uygulaması 24 Şubat 2009’da Kaliforniya’da doğdu.
Zamanla uygulamanın çöktüğünü ve sorunlar yaşadığını fark eden ekip bu durumdan epeyce hayal kırıklığına uğradı.
Bir noktada Jan umudunu yitirdi ve başka bir iş bakmaya başladı. Ancak ortağı Brian Acton onu motive ederek birkaç ay daha sabretmesini söyledi.
Birkaç ay sonra yardım eli Apple’dan geldi! Bildirim özelliği sayesinde kullanıcılar uygulamada olmadıkları zaman da bildirim almaya başladı.
Jan bu özelliği Whatsapp’a da entegre etti. Kullanıcılar durum güncellemesi yaptığında bu arkadaşları da bundan haberdar olmaya başladı ve birden Whatsapp trend bir uygulama oldu.
Whatsapp’ın Adım Adım Büyümesi
Kısa süre sonra Whatsapp 2.0 güncellemesi geldi. Bu da Whatsapp’ı anlık mesajlaşma uygulaması haline getirdi. Yani ilk versiyonda durum güncellemesi odaklı olan uygulama anlık mesajlaşma özelliğine sahip oldu. Zaten bugün kullandığımız Whatsapp, ikinci versiyonun en gelişmiş hali diyebiliriz. Bir anda 250.000 kişi tarafından indirilen uygulama giderek büyümeye başladı.
Bu süreçte Brian Acton hala işsizdi. Bu nedenle Jan Koum, Brian Acton’u Whatsapp’ta çalışmaya davet etti. Doğal olarak fikir babası Jan’ın Whatsapp üzerinde hissesi daha büyük oldu. O dönemde Mountain View’daki Red Rock Cafe’yi Whatsapp ofisi olarak kullanıyorlardı.
Sonrasında Yahoo’daki eski iş arkadaşlarından hisse ve kurucu ortaklık payı karşılığında 250.000 dolar yatırım aldılar.
Aylarca beta statüsünde kalan uygulama Kasım 2009’da App Store’da sadece iPhone’lara yönelik piyasaya sürüldü. Daha sonra ise Chris Peiffer adında bir yazılımcı sayesinde Android versiyonu da geliştirildi.
Evelyn Bulvarı üzerinde ufak bir ofis kiralandı. Ofiste Whatsapp tabelası bile yoktu ve ofisin diğer yarısı Evernote ekibi tarafından kullanılıyordu.
O dönemden itibaren birkaç yıl boyunca iki kurucu ortak olan Jan Koum ve Brian Acton’ın en büyük masrafı, Whatsapp kullanıcılarına doğrulama mesajı göndermek oldu. Ancak uygulamanın paralı olması o dönem masrafları karşılamaya yetiyordu. Ara sıra da uygulamayı ücretsiz hale getirip büyüme ivmesini hızlandırıyorlardı.
2011 yılında App Store ABD’nin en popüler 20 uygulamasından biri haline gelen Whatsapp’ın bu başarısında uygulamanın basitliği ve kaydolma-üye olma gibi “angaryaların” olmaması etkili oldu.
İlk Yatırım
Yine o süreçte Sequoia Capital’den Jim Goetz ikilinin peşine düşmüştü. Goetz’in Kaum ve Acton’a ulaşması epey bir zamanını aldı. Sonunda Red Rock Cafe’de kurucularla buluşan Goetz, uygulamaya reklam konmaması şartıyla Nisan 2011’de Sequoia Capital adına 8 milyon dolar yatırım yaptı.
2013’e gelindiğinde Whatsapp’ın 200 milyon kullanıcısı ve 50 çalışanı oldu. Bu noktada kurucular tekrar yatırım almaya karar verdi. Jan, annesinin ona sık sık tembihlediği “Kendini ay sonunu getiremeyecek bir duruma sokma” sözünü aklından çıkarmıyordu.
Yine Sequoia’dan 50 milyon dolar yatırım alındı ve şirketin değeri 1.5 milyar dolar olarak değerlendirildi.
Bu süreçte Whatsapp’ın banka hesabında şirkete ait 8 milyon dolar para vardı.
Peki bu kazanç nasıl sağlandı? Reklam vermeden Whatsapp nasıl para kazanıyordu?
- iPhone kullanıcıları uygulamayı parayla satın alıyordu.
- Android kullanıcıları ise uygulamayı her yıl ücret karşılığı tazeliyordu.
Bu para da direkt olarak şirketin hesabına yatıyordu.
Yahoo’da çalışırken Jan Koum ve Brian Acton uygulama içi reklamın kullanıcıları kaçırdığını fark etmişti. Bu nedenle Whatsapp’ta reklam gösterilmiyordu.
Şirkette pazarlama ya da halkla ilişkiler departmanı olmamasına rağmen Whatsapp bir dünya devi olmayı başardı. Bu başarı kullanıcıların markaya duygusal olarak bağlanmalarıyla elde edildi tabii ki.
2013’te 400 milyon kullanıcı, 2014’te 600 milyona ulaştı. Bu rakamın sırf %10’u Hindistan’dan geliyordu. 1 milyar kullanıcıya ulaşmak da yine pek uzun sürmedi.
Jan Koum’a göre Whatsapp’ın başarısında kullanıcıların aktif olması büyük bir öneme sahip. Genç girişimci Jan Koum bu konuda: “Kayıtlı kullanıcı ile aktif kullanıcı arasındaki fark Ferrari 250 GTO ile kaykay arasındaki fark gibidir.” diyor .
Tabii, Whatsapp bu süreçte büyük rakiplerini de “saf dışı” bırakarak bir numara olmayı başardı.
Whatsapp’ın Facebook Bünyesine Girişi
Bu başarı elbette Mark Zuckerberg‘in gözünden kaçmadı!
Zuckerberg, ikiliyle ilk olarak Ocak 2012’de temas kurdu. Silikon Vadisi’nde yapılan çeşitli toplantılar sonucu Mark, Jan Koum’a Facebook’a katılması yönünde teklifte bulundu.
Nisan 2014’te ise Whatsap resmen Facebook bünyesine dahil oldu. Bu satın almanın bedeli ise tam 19 milyar dolardı! Paranın 4 milyar doları nakit olarak 12 milyar doları Facebook hissesi, 3 milyar doları kısıtlı hisse senedi olarak verildi.
Satın almadan sonra Jan Koum, açık kaynak işletim sistemi geliştiren FreeBSD Vakfına 1 milyon dolar, Silikon Vadisi Vakfına da 556 milyon dolar bağışladı.
Whatsapp sonraki dönemde sesli arama, Whatsapp Web gibi özellikler geliştirerek yoluna devam ediyor. Hemen her hafta yeni bir güncelleme alan uygulama gittikçe daha da stabil ve güvenilir bir hal alıyor. Uzun yıllar da popülaritesinden ödün vereceğe benzemiyor…
