1994 yılında dünyanın en büyük e-ticaret devi olan Amazon’u kuran Jeff Bezos, bu girişime Seattle’daki evinin garajında başladı. Önceleri Wall Street’te finans sektöründe çalışan Bezos, gayet güzel maaş aldığı işinden ayrılıp tüm zamanını Amazon’a adadı.
Time dergisine verdiği bir röportajda, o zamanlar Amazon’un başarılı olmasına %30 şans verdiğini söyleyen Bezos, bu işe başarısız olacak gözüyle bakmanın onu epey rahatlattığını da ifade ediyor.
Bugün dünyanın en zengin insanı olan Bezos’un tam 158 milyar dolarlık bir serveti var. Amazon’un değeri ise 2019 verilerine göre 1 trilyon doları aşmış halde.
Böylesine akıl almaz bir servetin sahibi olan Jeff Bezos’un bile pek çok başarısız girişimi var. Yani Jeff Bezos bile bir sürü iş batırmış bir insan.
Şimdi gelin, Jeff Bezos’un başarısızlıkla sonuçlanan girişimlerine bakalım.
1. Pet.com ve Kozmo.com
1999 yılında Amazon Pet.com’un yarısını satın aldı ve evcil hayvan malzemesi üreten bu şirkete 50 milyon dolar yatırım yaptı. Ancak 2002 yılında pet.com iflas etti.
Amazon ayrıca Kozmo.com’a da 60 milyon dolar para yatırdı. New York Times haberine göre siparişlerini 1 saatten kısa sürede teslim etmesiyle bilinen kozmo.com sadece birkaç yıl ayakta kalabildi. Ancak şirket 2018 yılında yeni sahibi ve yeni bir modeliyle faaliyetlerine devam etti.
Jeff Bezos, Business Insider’a verdiği bir demeçte şöyle diyor:
“Eski başarısızlıklarım sayesinde Amazon’da milyarlarca dolar kazandım. Pets.com ve Kozmos.com’u hatırlarsınız. Anestezi yapmadan kanal tedavisi yaptırmak gibi bir deneyimdi.”
2. Amazon Destinations
Nisan 2015’te Amazon Destinations adında bir tatil ve seyahat paketi satın alma sitesi kuruldu. Ancak bu girişimin ömrü 6 ay kadardı.
Bezos, bu durumun nedenlerini medyaya açıklamadı ancak Bezos’un risk almayı seven bir insan olduğu için bu girişimde bir gelecek görmemesinin temel neden olduğunu söyleyebiliriz.
2010 Princeton Üniversitesi mezuniyet töreninde yaptığı konuşmada Bezos şu sözleri kullanıyordu:
“Denemek ve başarısız olmaktan asla pişmanlık duymam. Esas pişmanlığı bir fikri denemediğim zaman yaşarım.”
3. Amazon Wallet
“Amazon Cüzdan” adlı bu girişim Haziran 2014’te faaliyete geçti. Temel olarak hediye kartlarını ve indirim çeklerini organize etmeye yarayan Amazon Wallet 6 ay sonra kapatıldı. Zira bu kartı, kredi ya da banka kartı gibi kullanmak mümkün değildi. Dolayısıyla da oldukça işlevsiz bir karttı.
Bezos bu durumdan ötürü pek stres yaşamadı, zira o iş hayatının başarısızlıklarla dolu olduğunu ve her başarısızlığın kişiyi başarıya daha da yaklaştırdığını çok iyi bilen bir insan.
4. Amazon Fire Phone
2014 yılında Amazon kendi üretimi akıllı telefon Amazon Fire Phone’u tanıttı ancak telefonun fiyatı 2 ay içinde 199 dolardan tam 99 cent’e düştü. Yani telefonun fiyatı 1 dolar bile değildi.
Bu girişim Bezos’a 170 milyon dolar zarar ettirdi.
“Bence bunu büyük bir başarısızlık olarak görüyorsanız, sizi uyarayım: Şu an daha büyük başarısızlıklar üzerinde çalışıyoruz.”
5. Kindle’dan Silinen Kitaplar
2009 yılında Amazon, kendi ürünü olan Kindle’dan bazı kitapları sildi. Şöyle ki George Orwell’in 1984 ve Hayvan Çiftliği adlı romanlarını, Amazon tarafından onaylanmamış satın alan kişilerin Kindle’larından bu kitapların dijital kopyası silindi.
Bu durumu sansür odaklı tartışmalara neden oldu ve şirket süreci pek iyi yönetemedi.
Tabii daha sonra Bezos hatasını fark etti ve kamuoyundan özür diledi.
“Bu probleme karşı berbat ve salakça bir çözüm geliştirdik. Amazon olarak prensiplerimize aykırı bir durumdu. Aldığımız eleştirilerde insanlar maalesef çok haklı. Bu hatadan ders çıkaracağız ve bundan sonra misyonumuza daha uygun hareket edeceğiz.”
6. Amazon Local Register
Temel olarak pos cihazı vazifesi gören Amazon Local Register, Paypal ve Square gibi girişimlere rakip olarak piyasaya sunuldu ancak rekabetin çok gerisinde kaldı.
Amazon, Ekim 2015’te bu cihazın satışını durdurdu ve programı da Şubat 2016’da sona erdirdi. Bezos bu konuda bir açıklamada bulunmadı ancak mobil ödeme konusunda şansını en az bir kere denemek istediğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
Bezos şöyle diyor:
“Şirketler deney yapmayı bıraktıkları, hatalarından ders çıkarmadıkları zaman sonunda kendilerini umutsuz bir noktada bulurlar. Ancak süreç boyunca yeni şeyler deneyen, ufak tefek de olsa deneyler yapan şirketler ayakta kalır.”
7. Amazon Auctions ve zShops
Açık artırma usulü alışveriş sistemine sahip olan Amazon Auctions da uzun ömürlü olmadı.
“Amazon Auctions’u kurduk ancak ben dahil sadece 7 kişi kullandı. Sonra bunu zShops’a çevirdik. Yine hiç kimse ilgi göstermedi.”
Bezos ve ekibi Amazon Auctions ve zShops’tan öğrendikleri dersleri Amazon.com’u geliştirmek için kullandı. 2017 yıl sonu raporunda Amazon.com tarihinde ilk kez satılan ürünlerin %50’den fazlasının bireysel satıcılar tarafından sunulduğu ifade ediliyor. Yani Amazon.com her halükarda dileyen kişilerin de satış yapabildiği bir ortam haline geldi.
8. Amazon TestDrive
Mart 2011’de Amazon TestDrive tanıtıldı. Buna göre insanlar bir mobil uygulamayı satın almadan önce uygulamayı test etme imkanına sahip olacaktı. Ancak bu girişim ücretsiz uygulamaların çokluğu ve talep azlığı nedeniyle 2015’te sonlandırıldı.
Bezos’un bu durumla alakalı bir söylemi olmadı ama ta 1997 yılında söylediği şu sözler, onun başarısızlıkla olan ilişkisini güzel özetliyor:
“Programlarımızın ve yatırımlarımızın etkili olması için gereken tüm ölçümleri yapıyoruz. Gereken geri dönüşümü sağlamayan programları ortadan kaldırarak en iyi çalışan girişimlerimize daha sıkı sarılıyoruz.”
9. Askville.com
2007 senesinde Amazon, Askville.com’u tanıttı. İnsanların soru sorup cevap yazabildiği bir bilgi paylaşım sitesi olan Askville’de çok büyük bir bilgi arşivi vardı ancak bu onun faaliyetini sürdürmesine yetmedi ve site 2013’te kapatıldı.
Bezos, bu girişimi başarısızlık olarak görmüyor çünkü bu siteden fayda elde ettiklerini düşünüyor.
“Başarısız olduğumuz bir şeyden asla pişman olmayız. Bence 80 yaşında pişmanlık duyacağınız şeylerin tamamı, yapmadığınız şeyler olacaktır.”
10. Amazon WebPay
2009 yılında masaüstü tabanlı online ödeme hizmeti Amazon WebPay tanıtıldı ve bu hizmet 2014’e sonlandırıldı.
Bezos, başarısızlığın, Amazon markasının bir parçası olduğunu düşünüyor ve şirket kültüründe başarısızlığı önemsiyor. Jeff Bezos 2015 yılında hissedarlarına gönderdiği mektupta şöyle diyor:
“Amazon yavaş bir şekilde insanlar ve olaylar tarafından yaratıldı. Buna başarılar ve şirket kültüründe çok önemsediğimiz başarısızlıklar da dahil.”
İlginizi çekebilir
Jeff Bezos’un Hayatından Öğreneceğiniz Dersler
İlham Veren Başarısızlık Hikayeleri
