Giyim, kıyafet sektöründeki sürdürülebilir yenilikler sayesinde kumaş israfı, karbon emisyonu, su kullanımı ve daha birçok kaynak ihtiyacı azaltılabilir.
Sürdürülebilir giyim fikri, kıyafet üretimini, dağıtımını, kullanımını ve geri dönüşümünü içine alan bir süreçtir. Ortaya çıkan karbon emisyonu gibi birçok alanda yapılan yenilemelere gidilerek üretilen sürdürülebilir kıyafetler sayesinde, gezegen için uzun vadeli pozitif sonuçlar elde edilebilir.
Her yıl ortalama 60 milyon ton civarında kıyafet üretiliyor. Bunun sonucunda, devasa tekstil sektöründeki en ufak bir değişiklik bile kayda değer sonuçlar ortaya çıkarabiliyor. Bu yazıda da kıyafet üretiminde ve tüketiminde sürdürülebilirliği ön plana çıkaran yenilikleri ele alıyoruz. Aşağıdaki listede, son birkaç ay içerisinde kumaş israfını engellemekten karbon emisyonunu azaltmaya ve geri dönüşümlü malzemelerden tekstil ürünleri üretimine kadar birçok başlıkta öne çıkan yeni fikirler yer alıyor.
1- İkinci El Mağazaları İle Müşterileri Buluşturan Platform
İngiltere’de kurulan girişim firması Upright, ikinci el kıyafet satan mağazalar ile müşterileri çeşitli çevrimiçi platformlarda buluşturuyor. Firmanın akıllı telefon uygulaması da bulunan yazılımı, ikinci el kıyafetlerin fotoğraflarının, açıklamalarının ve görntleme sayılarının gösterildiği bir ürün olarak sunuluyor. Firma daha sonra bu verileri kullanarak daha açıklayıcı tanımlar ve uygun fiyatlar öneriyor.
İkinci bir yazılım ise, ikinci el ürünleri çeşitli çevrimiçi mağazalara ve satış sitelerine koymanın yanı sıra, kullanıcıların aradıkları ikinci el kıyafetleri de listeliyor. Bu iki uygulama da, satışa sunulan ürün sayısına göre fiyatlandırılarak aylık faturalandırılıyor. Upright Labs firması ayrıca, e-ticaret, depo ve mağaza başlıklarında müşterilerine destek de sağlıyor.
2- Bedeninize Uygun Kıyafet Bularak Kumaş İsrafını Önleyen Yapay Zeka Platformu
Metail firması MeModel ve Composed Photography adlı iki hizmet sunuyor. MeModel müşteriden bazı ölçüleri isteyip bunları makine öğrenmesi teknolojisi ile değerlendiriyor ve kişiselleştirilmiş tarz ve beden önerilerinde bulunuyor. MeModel satıcılar için verileri analiz ederek depoda tutmaları gereken ürünleri ve tedarik zincirlerinin güçlenmesini sağlarken müşteri tercihlerini belirlediği için de sadık müşteriler kazanmalarını sağlıyor.
Composed Photography ise, satıcılara çok daha basit bir yöntemle yeni koleksiyonlarının fotoğraflanmasını ve yayınlanmasını sağlıyor. Dijital olarak giydirilen modeller, sayısız ürün ve tarzı, tekrar tekrar fotoğraf çekimi yapılmasını gerektirmeden müşterilerinin zevkine sunabiliyor.
3- Dylecious Firması Atık Gıdaları Lüks Ürünlere Dönüştürüyor
Hong Kong’ta kurulan girişim firması Dylecious, doğal gıda boyama olarak bilinen yöntemi kullanarak atık gıdalardan lüks kıyafetler ve daha farklı ürünler elde ediyor. Firma üretim tesislerinde mutfak atıklarını kullanarak boya elde ettiklerini, bu boyaların doğal yollarla elde edildiği için de geleneksel üretimlerdeki dere, nehir ve okyanusları kirleten zararlı yan ürünlerin oluşmadığını iddia ediyor.
Doğal gıda boyası aralarında çıkartma, sıvı hazırlama ve renklendirme gibi adımların da olduğu bir dizi işlemden geçiyor. Boyanın kalitesini artırmak için kullanılan ilaçlar sayesinde farklı renk tonları, daha keskin renkler ve hatta tamamen başka renkler de elde edilebildiği firma tarafından dile getiriliyor.
4- Özel ve Sürdürülebilir Tasarımlar Sunan Moda Platformu
Küresel moda yazılım firması Unmade, siparişe özel üretim ile tekstil endüstrisini değiştirmeyi amaçlıyor. Firma sürdürülebilirlik hedefine ulaşmak için Unmade platformunu kullanarak kişiselleştirme, işbirliği ve kısa vadeli çalışma yöntemlerini ön plana çıkarıyor.
Unmade firması ile işbirliği yapan şirketler, müşterilerine kişiselleştirme seçenekleri sunabiliyor. Kişiselleştirme editörü sayesinde müşteriler, kendi tasarımlarının tam olarak nasıl görüneceği hakkında fikir sahibi olabiliyor. Unmade’in elbise haritalandırma teknolojisi, ısmarlanan ürünün gerçek renginde, doğru ışıkta ve uygun bedende nasıl görüneceğini karşınıza çıkarıyor. Üretim aşamasına gelindiğinde ise, Unmade’in sipariş yönetim sistemi olan OMS, fabrikalar ile doğrudan bağlantı kurarak en uygun üretim programını ortaya çıkarıyor.
5- Kimyasal Kullanılmadan Üretilen Geri Dönüştürülmüş T-Shirtler
Amerika Birleşik Devletleri menşeili Marine Layer giysi firması, geri dönüştürülmüş kıyafetlerden t-shirt üretmek amacı ile İspanyol tekstil fabrikası Recover ile işbirliği başlattı. Re-Spun üretim hattı, kumaş karışımını parçalayıp birbirinden ayırdıktan sonra pamuk liflerinin çıkarılması ile hayata geçiriliyor. Elde edilen pamuk lifleri sürdürülebilir özellikli pamuk, kenevir ve sağlamlık katması için plastik lifleri ile bir araya getiriliyor.
Recover firması bu lifleri renklerine göre ayırdığı için herhangi bir kimyasal ya da boya kullanılmasına gerek kalmıyor. İşlem sırasında temizlik için eski kıyafetlerin yıkanmasındansa her bir lif morötesi ışıkt ile temizleniyor. Bir kilogram pamuk kumaş elde etmek için 15 bin ton su kullanılması gerektiği gerçeğini göz önüne alırsak, bu yöntem çevreyi korumak için dev bir adım olarak değerlendirilebilir.
6- H&M Firması Ananas Yaprağı ve Portakal Kabuğu Kullanarak Kumaş Üretiyor
Küresel H&M tekstil firmasının çöpe atmak yerine kumaş üretimi için meyve ve apraklarını kullandığı dokuzuncu özel Conscious Exclusive seris tanıtıldı. BLOOM Foam, Orange Fiber ve Pinatex firmaları ile işbirliği içinde geliştirdiği firmanın en son serisi, artık hemen herkesin bildiği moda sektöründeki israfa daha fazla dikkat çekmeye yarayacak gibi görünüyor.
BLOOM Foam firması ayakkabı tabanlarında kullanmak için esnek ve hafif bir malzeme haline gelen algleri değerlendiriyor. Orange Fiber firması, narenciye sularının üretimi sırasında ortaya çıkan portakal kabuğu atıkları ile ipek kumaşa eşdeğer, çevreye duyarlı bir ürün geliştiriyor. Pinatex firması ise, ananas yaprakları ile tarımsal atıklar kullanarak vegan deriler üretiyor.
7- Sürdürülebilir, Kendini Temizleyen İç Çamaşırları Haftalarca Kullanılabiliyor
Bir giyim firması, kokuya sebep olan bakterileri öldüren ürünlerini kullanarak iç çamaşırı geliştirmeyi başardı.
Danimarkalı girişim Organic Basics, geliştirdikleri iç çamaşırlarının haftalarca temiz kaldığını iddia ediyor. Organic Basics CEO’su Mads Fibiger firmanın iç çamaşırlarının günlerce, hatta haftalarca yıkamaya ihtiyaç duyulmadan giyilebileceğini belirtiyor. Firma bu başarıya ulaşmak için, gümüş klorür kullanan Polygiene adlı ürünlerinden faydalandıklarını, bu ürün de kötü kokulara neden olan baktirileri öldürdüğünü iddia ediyor. Gümüş antik çağlardan bu yana antimikrobiyal ve enfeksiyon önleyici olarak kullanıldığı gibi, koku önlemede de faydalı olduğu biliniyor. Gümüş, ortamdaki bakterilerin neredeyse yüzde 99’unu öldürebiliyor.
8- Sürdürülebilir Moda ve Tarz Sunan E-Ticaret Platformu
Agatha Lingott tarafından kurulan Antibad, bir e-ticaret platformudur. 2018 yılının Nisan ayında faaliyete geçen platformun amacı, çevre ve insanlar için eski ve yeni tarzlardan oluşan bir moda yaratmak. Lingott ayrıca, sürdürülebilir kıyafetlerin, geleneksel moda kadar etkileyici ve çekici olması için de çalışıyor. Çevrimiçi bir platform olarak çalışan site, 25’in üzerinde bağımsız moda markası ile işbirliği halinde. İşbirliği yaptığı firmalar arasında köklü Amerikan firmalarının yanı sıra az tanınan moda markaları da bulunuyor.
Platformdaki ürünler de, ayakkabıdan mayoya, kot pantolondan iş kıyafetlerinde kadar çeşitlilik gösteriyor. Bu ürünlerin ortak noktası ise, çevreye olan etkilerinin ve sürdürülebilirliklerinin ön plana alınarak üretiliyor olmaları. Antibad, işbirliği yaptığı firmalar için oldukça seçici davranan ve sürdürülebilir olup olmadıklarını derinlemesine inceleyen bir platform. Örneğin sık sık karşılarına çıkan ve bu konuda iyi bir örnek olabilecek durumlardan biri; geri dönüşümlü malzemelerin yanında sentetik parçalar da kullanarak üretim yapan firmalardır. Bu tür firmaların hiçbiri, Antibad’in elemelerinden geçemiyor, zira tam anlamıyla sürdürülebilir ürünler üretmiyorlar.
9- Kumaş İsrafını Önlemek İçin 3D Tarama Kullanan Araştırma Topluluğu
Araştırma Grubu Synflux, kumaş israfını en aza indirmek için müşterinin bedenine tam olarak uyan kıyafetler üreterek yeni bir tasarruf yöntemi ortaya çıkardı. The Algorithimic Couture* projesi 3 boyutlu tarama teknolojisi kullanarak kişinin ölçülerinin alınması ve makine öğrenmesi algoritmaları ile ideal tasarımın elde edilmesini sağlayan, bu sayede de kumaş israfını sıfıra indiren bir proje.
Synflux, moda tasarımcısı Kazuya Kawasaki, tasarım mühendisi Kye Shimizu, tasarımcı Kotaro Sano ve makine öğrenmesi mühendisi Yusuke Fujihira’nın ortak bir girişimi. Ekip, günümüzde kullanılan tasarım uygulamalarının, kullanılan kumaşın yüzde 15’ini israf ettiğini ve buna rağmen müşterilere uymayan kıyafetler üretildiğini iddia ediyor.
*Couture: Müşterinin ihtiyaçlarına ve bedenine tam olarak uygun kıyafetler tasarlama ve üretme.
10- Moda İle Birlikte Değişebilen Konsept Ayakkabı
İrlanda’nın Dublin Teknoloji Enstitüsü’nde eğitim hayatına devam eden Evan Stuart, kullanıcıların istedikleri gibi modifiye ve tamir edebilecekleri bir ayakkabı tasarladı. Stuart’ın Layer adını verdiği projesi dört bölümden oluşuyor; Üst katman, taban, tabanlık ve bağcıklar. Ayakkabının bazı parçaları eskidikçe ya da moda değiştikçe, kullanıcılar da İnternet üzerinden yenilerini sipariş edip ayakkabılarını elden geçirebiliyor. Ayakkabı, yapıştırıcı yerine bağcıklar yardımı ile bir araya getiriliyor. Eski parçalar kolaylıkla ayırılıp yerlerine yeni parçalar takılabiliyor. Ayakkabının tüm parçaları doğada çözünebilir plastik ve geri dönüştürülmüş polyesterden üretildi. Bu da her şeye rağmen ayakkabının, çöpe atılması halinde bile, geri dönüşüme uygun olduğu anlamına geliyor.
