Birçok yatırımcı borsaya yatırım yaptığında, onca huzursuzluğa değip değmeyeceğini merak eder. Gerçek sorunlarla ilgi olmaksızın borsayla ilgili sık sık belli başlı söylenceler ortaya atılır. Aşağıda borsa hakkında en çok bilinen bu efsanelere yer verdik.
1.Borsaya yatırım yapmak, kumar oynamakla aynı kapıya çıkar
Bu akıl yürütme biçimi birçok insanın borsadan ürkmesine yol açar. Borsanın temelde kumardan ne kadar farklı olduğunu anlayabilmek için öncelikle hisse satın almanın ne demek olduğunu incelemek gerekir. Bir hisse senedi satın almak o şirkette ortaklık payınız olduğu anlamına gelir. Hisse, sahibine değeri kadar şirket karından kazanç elde etme hakkı tanır. Yatırımcılar sıklıkla hisse senetlerini basit bir ticari araç gibi görme hatasına düşer. Hisse senetlerinin şirket ortaklığındaki payı temsil ettiğini unuturlar.
Borsaya yatırım yapanlar, sürekli hisse sahiplerine kalacak olan kazancı hesap edip değer biçmeye çalışırlar. İşte bu yüzden hisse fiyatları dalgalanır. Aynı şirketlerin gelecekteki karı gibi piyasanın da genel görünümü sürekli değişir.
Bir şirkete değer biçmek öyle kolay bir iş değildir. Kısa vadeli fiyat dalgalanmalarında çok fazla değişken rol oynar. Akademisyenler buna Raslantısal Yürüyüş Kuramı der. Buna karşın uzun vadede, şirketler gelirlerinin cari değerini açıklamak zorundadır. Bir şirket kısa vadede kar etmeden de varlığını sürdürebilir çünkü yakın gelecekte gelir beklentisi vardır. Ama hiçbir şirket yatırımcılarını sonsuza kadar kandıramaz. Sonuçta şirketin hisse senedi fiyatları firmanın gerçek değerini yansıtır.
Bunların aksine, kumarda sağlanabilecek kazanç sıfırdır. Yalnızca kaybedenin cebinden aldığı parayı kazananın cebine koyar. Hiçbir değer yaratmaz. Yatırım yaparak ekonomiye de katkıda bulunmuş olursunuz. Şirketler arasındaki rekabet, üretimi arttırıp kaliteyi arttırarak hayat standartlarımızı yükseltir. Yatırım yapmak ve refah düzeyini arttırmak ile kumarda para çarçur etmeyi birbirine karıştırmayın.
2.Borsa yalnızca zenginlerin ve borsacıların özel kullanımına açıktır
Birçok borsa danışmanı, piyasaların her yönelimini önceden kestirebildiğini iddia eder. Bu konuda yapılan araştırmaların çoğu, bu tarz iddiaların asılsız olduğunu kanıtlamıştır. Herkesin bildiği gibi bu kehanetlerin çoğu yanlış çıkar. Üstelik internetin yükselişi ile beraber artık borsa hiçbir dönemde olmadığı kadar çok halka açık bir hale geldi. Eskiden yalnızca brokerlerin erişebildiği veri ve araştırma araçları artık internet bankacılığı ile herkes tarafından ulaşılabilir durumda.
3.Değeri çok düşmüş hisseler zamanı gelince tekrar yükselişe geçer
Bu efsanenin cazibesine kapılmak ne sebeple olursa olsun yanlış. Amatör bir yatırımcı için, 52 haftadır çok düşük işlem gören bir hisseye yatırım yapmanın iyi olacağını düşünmek kadar yıkıcı bir şey yoktur. Borsada bu durumu özetleyen bir tabir vardır: ‘’Düşen bıçağı tutmak yaralanmaktan başka bir işe yaramaz.’’
Aşağıdaki 2 hisse senedini göz önüne alalım;
- X hissesi fiyatların en yüksek olduğu seviyede geçen yıl 50 TL değerine çıkmış ama o zamandan beri 10 TL’ye kadar düşmüş.
- Y ise daha ufak çaplı bir şirket ama yakın zamanda hisseleri 5 TL’den 10 TL’ye yükselmiş.
Hangi hisse senedini satın alırdınız? İnanın ya da inanmayın, yatırımcıların büyük çoğunluğu, değeri 50 TL’den düşen hisselere yatırım yapmayı tercih ediyor çünkü eninde sonunda tekrar aynı başarıya ulaşacağına inanıyorlar. Bu düşünce tarzı yatırımcıların en büyük düşmanı. Yatırım denkleminde fiyat, ticaretin aksine işin yalnızca tek bir parçası. Borsada asıl hedef, iyi şirketlerin hisselerini makul fiyata satın almaktır. Yalnızca fiyatlarındaki düşüşe göre hisse senedi satın almak sizi hiçbir yere götürmez.
4.Yükselen hisseler eninde sonunda düşer
Borsada fizik kuralları geçmez. Borsada hisseleri tutup aşağı çeken bir yer çekimi kanunu yok. Örneğin değeri 1 yıl gibi kısa bir sürede 6 TL’den 16 TL’ye yükselen bir hisse için ‘’Nasıl olsa tekrar değeri düşer.’’ derseniz sonraki yıllarda hisselerin 160 TL’lere kadar yükselebilme ihtimalini atlamış olursunuz. Bunun borsada birçok örneği bulunmaktadır.
Hisse senetlerinin asla belli bir tutarın altına düşmeyeceğini kastetmiyoruz. Anlatmaya çalıştığımız şey şu; hisse değerleri bir şirketin aynasıdır. Eğer mükemmel yöneticiler tarafından idare edilen harika bir firma bulduysanız, o şirketin hisselerinin artmaması için hiçbir sebep yok.
5.Biraz fikir sahibi olmak, hiçbir şey bilmemekten iyidir
Genel olarak az bir fikre sahip olmak hiçbir şey bilmemekten iyi olabilir ama borsa söz konusu olduğunda yatırımcıların para yatırırken tamamen bilinçli davranması çok önemlidir. Detaylı bilgi sahibi edinen yatırımcılar başarıya ulaşır.
Bilgi sahibi olmadan borsaya girmektense bir danışmanla işe başlamanız fena olmaz. Emin olmadan yaptığınız yatırımların yükü, bir yatırım danışmanının ücretinden daha pahalıya patlayacağını aklınızdan çıkarmayın.
Sonuç
Bu konuya yatırımcı klişelerini kullanarak son verdiğimiz için bizi affedin. Çok yerinde bir atasözü vardır: ‘’Dış görünüşe aldanmayın’’. Yani yalnızca dış görünüşe bakarak bilgi sahibi olmadan davranmak, sürü psikolojisiyle davranmaktır. Her işte olduğu gibi yatırımlarınızda da başarıya ulaşmak için çok emek ve çaba sarfetmek gerekir. Kısmi bilgiye sahip bir cerrah nasıl hayati hatalar yapabilirse, kısmi bilgi sahibi bir yatırımcı da büyük hasara sebep olabilir.
