Tüm girişimcilik faaliyetlerinin temelde aynı yaklaşımdan kaynaklandığını mı düşünüyorsunuz? Öyle ise, gerçekte bunun doğru olmadığına inanmak için düşünme biçiminizi değiştirmeniz gerekiyor olabilir. Çünkü söz konusu girişimcilik olduğunda, yüzlerce farklı girişimcilik versiyonu ile karşılaşabilirsiniz.
Girişimcilik, topluma ve kişinin bireysel yaşamına yeni şeyler getirme iddiasında bulunan ve yelpazesi oldukça geniş olan bir dizi faaliyetin meydana getirdiği yenilikçi ve önemli bir süreç olarak düşünülebilir. Bu aktivitelerin farklılık göstermesi sebebi ile girişimcilik de birçok farklı kategoriye ayrılabilir. Bu noktada, bu yazı boyunca 25 girişimcilik türünü örnekleri ile beraber sizler ile paylaşacağız.
1- Yönetimsel Girişimcilik
Girişimcilik aktivitelerinin tüm yönetimsel fonksiyonları ve teknikleri bu kategori kapsamında değerlendirilebilir. Yönetimsel girişimcilik, şirkete rekabet avantajı ve önemli yetkinlikler kazandırabilecek mevcutta yaşanan ve gelecekte yaşanabilecek durumları etkili şekilde yönetebilmeyi sağlamaktadır.
Kalite yönetimi, süreç tasarımı, iş yapmak için yeni tekniklerin devreye alınması gibi örnekler, Yönetimsel Girişimcilik hakkında size ipucu verebilecek örnekler arasında yer almaktadır. Girişimciliğin bu tür tüm faaliyetleri sayesinde şirketler etkinliliğini en üst seviyeye çıkarabilmekte, daha büyük başarılar elde etmekte ve sürdürülebilir rekabet avantajı sağlayabilmektedir.
Örnek: Bangladeş hükümetinin sahip olduğu emekli aylığı planlaması yönetimsel girişimcilik örneği olarak verilebilir.
2- Faydacı Girişimcilik
“Devir tavında dövülür.” derler. Bu deyim aynı zamanda bu tip girişimciliği anlatabilmenin en iyi yoludur da. Çevremizdeki değişiklikler beraberinde yeni fırsatlar da getirmektedir fakat maalesef her girişimci bu fırsatları aynı ölçüde görememekte, zamanında ve doğru hamleler ile bu fırsatlardan yararlanamamaktadır. Bu noktada, Faydacı Girişimcilik mevcut ve yaklaşmakta olan fırsatları ayırt edebilme ve bu fırsatları ilk elden avantaja çevirebilme yetkinliğini ifade etmektedir.
Örnek: FedEx, Arthur Fry ve Lan Hancock vb.
3- Kazanç Odaklı Girişimcilik
Bu tip girişimcilikte önemli olan, şirketin etkinliliğine ve gücüne alan açan ve onları arttıran, ispat edilebilir, somut özellikler ve yetkinliklerdir. Yeni değere sahip olan şeyler edinmeyi ve teknik olarak kapasite arttırımı yapmayı hedefine alır. Şirketlerin günümüz rekabet dünyasında ayakta kalmasına yardımcı olur. Burada önemli olan şey şudur ki, bu yaklaşıma sahip olan girişimciler yaptıkları hatalar sebebiyle yeni şeyler öğrenmekten asla vazgeçmezler ve her zaman yeni şeyler keşfetmek için şirketi cesaretlendirecek yeni yetkinlikler kazanmanın yollarını ararlar.
Örnek: Kazanç Odaklı Girişimcilik kategorisinin örneği olarak Imagesbazaar.com isimli websitesi örnek verilebilir. Kurucu Sandeep Maheshwari websitesinin faaliyete geçtiği ilk yıl başarısız olmasına rağmen, daha sonra girişimcilik fikrini büyük bir başarıya dönüştürebilmenin yolunu keşfedebilmiştir.
4- Kuluçka Girişimciliği
Yeni tür fikirlerin ve gelecekteki şirketin öncüsü olan girişimlerin devreye girdiği dönem, girişimciliğin bu kategorisi altında değerlendirilebilir. Bu dönemdeki girişimcilik yaklaşımı faaliyetlerin üretken şekilde gerçekleştirilmesini ve iş modeli için gerekli materyalin elde edilmesini garanti altına almaya çalışır.
Örneğin, Microsoft ve Google gibi bazı teknoloji şirketleri geniş bir ürün yelpazesinde kalmak üzere yeni teknolojileri keşfetmeye ve desteklemeye çaba göstermektedir. Böylelikle sektördeki tüm ürün kategorileri arasında farklı formlara sahip ürünler ile farklılık yaratmaya çalışmaktadır.
5- Taklitçi Girişimcilik
Bayilik sözleşmesi altında, bu tip girişimcilik yaklaşımı var olan ürün ve servisleri taklit eder. Aynı zamanda bu girişimcilik türü, insanların faydalanabileceği şekilde yeni bir teknolojinin dünya geneline yayılmasını destekleyecek bir model olarak da düşünülebilir. Taklit Girişimcilik, aynı zamanda genellikle dünya genelinde kullanılan teknolojileri alarak bunları yerel koşullara uyacak şekilde yeniden düzenler.
Örneğin: Gerçekte asıl üreticisi olmamasına rağmen buzdolabı, motorsiklet ve diğer elektronik ürünleri üreten Walton BD isimli şirket örnek olarak gösterilebilir. Diğer bir örnek ise Çin olarak düşünülebilir, zira Çin’de de ülkenin yerel koşullarına adapte edilecek şekilde mobil teknolojiler yeniden düzenlenerek kullanılmaktadır.
6- Özel Girişimcilik
Özel bir sektörde girişim başlatma aksiyonuna genel olarak Özel Girişimcilik diyebiliriz. Günümüzde pek çok hükümet girişim ortaklıklarında yer alarak özel girişimleri desteklemek için toplumsal olduğu kadar özel amaçlarla da destek hizmetleri sunmaktadır. Aynı zamanda bu şekilde, ekonomik gelişmeyi de hızlandırmaktadır.
Örneğin: Farklı yemek ve hastane zincirleri, Disney ve Tesla gibi firmalar özel girişimcilik örnekleri arasındadır.
7- Toplum Girişimciliği
Toplum girişimciliği hükümetlerin himayesi altında çeşitli gelişim ajansları aracılığı ile gerçekleştirilen girişimcilik faaliyetlerini kapsar. Günümüzde hemen hemen tüm gelişmiş ve gelişmemiş uluslar bireysel girişimci eksikliğinin yarattığı açığı giderebilmek için yatırım gerektiren fikirlerin hayata geçme sürecinde ilk adımı oluşturmaktadır. Bu süreç bireysel girişimciliğin sürecinden biraz daha farklıdır, çünkü Toplum Girişimciliği toplumsal ve çevresel sorunları çözmek için devlet gözetiminde çalışmayı gerektirir. Aynı zamanda bu kişiler sosyal hayatta değer üretmeye çalışan girişimcilerden, tamamen devlerin kuralları ve düzenlemelerine bağlı kalmak zorunda kalmaları yönünden de farklılaşmaktadır.
8- Bireysel Girişimcilik
Bu girişimclik kategorisinde esas olan, girişimcilik faaliyetlerinin kişisel motivasyon ve destekle bireysel ya da bir ailenin üyesi olarak sürdürülmesidir.
Örneğin; Steve Jobs, J.k Rolling, Mark Zuckerberg gibi.
9- Kitlesel Girişimcilik
Belli bir insan topluluğunda yaşanan motivasyon ya da cesaret atmosferinin ortaya çıkardığı girişimcilik faaliyetlerinin bütünü Kitlesel Girişimcilik olarak tarif edilebilir. Bu tip girişimcilik bir ulusta küçük ya da büyük işletmelerin sayısında artışa sebep olabilir.
Örneğin; Yemek dağıtım şirketleri, güzellik salonları ya da yerel dükkanlar.
10- Küçük İşletme Girişimciliği
Bu tip girişimcilikte elde edilen kar diğer girişimcilik türlerine göre çok daha azdır, çünkü bu işletme sahipleri çoğunlukla, aile yaşamlarını sürdürmeye yetecek geliri elde etme amacıyla yola çıkmıştır.
Marketler, tesisatçılar, pastaneler, elektrikçiler, ev temizlikçileri, danışmanlar ya da kuaförler Küçük İşletme Girişimciliği kategorisinin öne çıkan örnekleri arasında sayılabilir. Dolayısıyla, söz konusu işletmelerin girişimcisi çoğu zaman aile üyelerinden birini yanına alarak kazanç sağlamaya çalışan bir kişi olmaktadır. Bu kişilerin büyük bir kısmı işletmelerini krediler ya da arkadaşlar veya aileden alınan maddi destekle ile finanse etmektedirler.
11- Büyük Şirket Girişimciliği
Büyük şirketlerde bir noktada sona eren yaşam döngüleri bulunmaktadır bu nedenle pek çoğu belli yeniliklerden faydalanarak gelişimlerini sürdürmeye çalışmaktadır. Bu süreçte de ana faaliyet ürünlerinden farklı olarak yepyeni şeyler yaratıp, denerler. Bu tür yıkıcı inovasyonların sebepleri arasında müşteri ihtiyaçlarının farklılaşması, yeni teknolojilerin ortaya çıkışı ve rekabet ortamında oyuna yeni rakiplerin girmesi yer almaktadır.
Bu yüzden de, bu sebeplerle başa çıkabilmeyi uman büyük şirketlerde bu sürecin bir sonucu olarak bütünüyle yeni ürünlerin pazara çıkılması mümkün olabilmektedir. Bu tip girişimcilik kategorisinde, yıkıcı ürün yaratımının yanı sıra, yenilikçi girişim şirketlerin satın alınması da söz konusu olabilmektedir. Fakat şunu unutmamak gerekiyor ki, büyük şirketlerde yıkıcı inovasyonlar yapmak düşünüldüğü kadar kolay değildir.
Örneğin; LG, Tata ve Microsoft Büyük Şirket Girişimciliğinin önemli örnekleri arasındadır.
12- Ölçeklenebilir Startup Girişimciliği
Pek çok insan küçük işletmeler ve Ölçeklenebilir Startup Girişimciliği kategorisine giren girişimlerin aynı şey olduğunu düşünmektedir, oysa gerçek hayatta oldukça farklılardır. Bu tip girişimcilikte, şirket hayatına dünyayı değiştirme vizyonu ile başlar. Bu tip işletmelere yapılan yatırımlar risk sermayedarları tarafından yapılır çünkü bu kişiler tarafından işe alınan üst seviye çalışanlar söz konusudur.
Bu girişimcilik kategorisinde ana motivasyon kaynağı ölçeklenebilir ve tekrarlanabilir iş modeli kurabilme amacıdır. Bunu yapabildiklerinde ise girişimciler işlerini büyütebilmek için çok daha fazla fon kaynağı ararlar. Fakat bunların çok azı ölçeklenebilir startup şirketleridir çünkü bu şirketler pek çok risk ile baş etmek durumundadır.
Örneğin; E-ticaret siteleri, Facebook vb.
Mutlaka okuyun: Startup Nasıl Kurulur?
13- Sosyal Girişimcilik
Bu kategoriye giren kişiler ürün ve hizmet geliştirmeyi hedefleyen yenilikçilerdir, böylelikle sosyal gereksinimleri karşılamayı ve problemleri çözmeyi amaçlarlar. Ölçeklenebilir startup girişimciliğinin aksine, burada temel motivasyon dünyayı daha iyi bir hale getirmektir.
Sosyal Girişimciliğin ilk örnekleri arasında SafePoint Trust isimli organizasyon bulunmaktadır. Organizasyon Marc Koska tarafından kontrol edilmekte ve medikal araçların yeniden tasarımı için çalışmaktadır. Ek olarak, organizasyon dünya üzerinde para sıkıntısı yaşayan pek çok kliniğe düşük maliyetli kullan at şeklindeki enjektörler tedarik etmektedir. Kuruluşundan bu yana, organizasyon dünya genelinde 50’den fazla ülkeye 4 milyarın üzerinde enjektör tedariğinde bulunmuştur.
Mutlaka okuyun: Sosyal Girişimcilik Nedir? Örnekleri Nelerdir?
14- Kurumiçi Girişimcilik
Kurumiçi Girişimcilik terimi ilk kez 1973 yılında Gİfford Pinchot tarafından kullanıldı. Bu tip girişimcilik temel olarak, çalıştıkları kurumsal şirketlerde karlılık arttırıcı sonuçlar doğuracak şekilde şirketin ürünlerini geliştirici ya da pazarlama etkinliliğini güçlendirici faaliyetlerde bulunan girişimcileri işaret eder. Bu tür şirketlerde, şirketin en değerli varlığı inovasyon yetkinliği ve kurumiçi girişimciler için sağladığı sürekli ve sonsuz kurumsal destektir.
Kurumiçi Girişimciliğin güç aldığı, doğru altyapı, uygun çalışan gücü, ödüllendirme ve gelecek için işbirliği olarak sıralanabilecek dört temel bileşeni bulunmaktadır. Aynı zamanda, bu tip girişimciliği bünyesinde sürdürmekte olan şirketler, günümüz sektörlerinde değişen rekabet ortamında girişimciliğin en güçlü silah olduğu bilincini taşımaktadır.
Örneğin; Google, Intel, 3M gibi şirketler bu tip girişimciliğin öne çıkan örnekleri arasındadır.
15- Teknogirişimcilik
Bu terim teknoloji ve girişmcilik terimlerinin kombinasyonundan oluşmaktadır. Teknogirişimcilik, teknolojinin olmazsa olmaz parçası olduğu günümüz dünyasında teknoloji ve girişimcilik yetkinliklerinin birbiri ile harmanlandığı bir girişimcilik türü olarak düşünülebilir. Dolayısıyla bu kategori altında faaliyet gösteren girişimciler de genellikle yaratıcı, teknoloji sevdalısı, tutkulu olduğu kadar risk analizi yapabilme yetkinliğine de sahip olmaktadır.
Bu türün en popüler örnekleri arasında Microsoft, Apple, Facebook, Twitter ve Instagram gibi şirketler yer almaktadır. Bu girişim şirketlerinde yazılım ve internet teknolojileri oldukça önemli bi rol üstlenmekte, iş gücü oluştuma, kaynakların verimliliği, teknolojik gelişmeler ve sermaye yaratımı gibi avantajları dda beraberinde getirmektedir.
16- Kültürel Girişiimcilik
Bu kategoriye giren girişimciler kültürel, finansal, sosyal etkinlikler ile değer yaratmayı amaçlarlar. Kültürel olarak önemli ürünler ortaya çıkarmakta, ekonomi, toplum ve kültür için pek çok fırsatı da mümkün hale getirebilmektedirler. Bu kategorideki şirketler küçük, orta ve büyük girişimlerden meydana gelmektedir.
Aktörler, yazarlar, müzisyenler, dansçılar, reklamcılar, blog yazarları ve mimarlar gibi kültürel profesyoneller bu kategorideki girişimciler olarak düşünülebilir. Bu girişimcilerin yer aldığı girişim şriketlerinin motivasyonu ise şirketin yaşamasını sağlarken daha iyi bir toplum yaratma gayesidir. Bazen, kültürel girişimciler Twitter ve Kickstarter gibi çevrimiçi medyalarda iletişim aracılığı ile insanların fikirlerini, inançlarını ve davranış kalıplarını değiştirmeyi hedeflerler.
Örneğin; Şarkıcılar, müzisyenler, aktörler ve yazarlar.
17- Uluslararası Girişimcilik
Ulusal sınırların ötesinde olacak şekilde girişim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği süreçlerin bütünü bu kategori altında değerlendirilebilir. Yeni lokasyonlarda bir girişim işletmesinin yeni şubelerinin açılması, başka kıtalara ürünlerin ihraç edilmesi, uluslararası şekilde ürünlerin satış ve pazarlaması için lisans alınması gibi faaliyetler Uluslararası Girişimcilik faaliyetleri arasında yer almaktadır. Bu girişimcilik kategorisinde esas olan amaç hedef kitlelerin istek ve ihtiyaçların karşılanabilmesidir.
Bu girişimcilik türü, uluslararası olarak ürünlere olan talep artarken aynı ürünlere yerel talebin düştüğü ya da olmadığı zamanlarda avantajlı duruma gelmektedir. Üretim maliyetlerinin düşürülmesi, satış ve karın arttırılması, küreselleşme, ucuz emek gücü ve müşteri merkezli yönetim alışkanlığının geliştirilmesi gibi farklı alanlar da oldukça önemli bir rol oynamaktadır.
Örneğin; Google, Apple ve Mcdonalds gibi şirketler.
18- Çevre Girişimciliği
Bu girişimcilik türü aynı zamanda “Yeşil Girişimcilik” olarak da bilinir. Karlılık kadar çevre hedeflerine de odaklanarak çevre ile işbirliği içerisinde olmayı odağına alan bir bakış açısına sahiptir. Bu girişimcilik türü 1990’lı yıllarda popüler olmayaca başlamış ve “Çevresel Girişimcilik” adını almıştır.
En önemlisi de, bu girişimcilik türü işletmenin faaliyetlerine ve kar marjına odaklanırken aynı zamanda çevresel sorunları da merkezine almaya çalışmaktadır. Eko-inovasyon, Eko-fırsat, Eko-bağlılık şeklinde 3 ana konsepte sahip bulunmaktadır.
Mutlaka okuyun: Sürdürülebilirlik Alanındaki En İyi İş Fikirleri
19- Tarımsal Girişimcilik
Ekonominin gelişimi ve büyümesinde tarımın oynadığı zorlu rol yadsınamayacak derecede önemlidir. Bu noktada, bir işletme sahibi tarım alanında yeni gelişimlere ön ayak oluyorsa bu kişinin Tarımsal Girişimcilik yaptığını söylemek de yanlış olmayacaktır. Bu faaliyetleri herhangi bir işletmenin faaliyetleri olarak düşünebilirsiniz ve tarım girişimciliği de herhangi bir işletmede olduğu gibi üretim ve ürünlerin tedariği gibi tüm operasyonel faaliyetleri kapsamaktadır.
Buna ek olarak, çiçekçilik, bahçe tarımı, ipek böcekçiliği, hayvan yetiştiriciliği ve biyoteknoloji gibi başka ilişkili alanları da kapsamaktadır. Bu noktada temel olarak, Tarımsal Girişimciliği, çiftçilik faaliyetlerini, çiftlik yönetimini ve yenilikçi çözümleri geliştirmek ve ekin israfını azaltmak için dijital teknolojilerin kullanımını ve bu şekilde karlılık arttırımını içeren bir tarım işletmeciliği olarak tanımlamak doğru olacaktır.
Mutlaka okuyun: Tarım ve Hayvancılık Alanındaki Girişimler
20- Ticari Girişimcilik
Bu tip girişimcilik sadece karlılık amacı ile ilişkilendirilmekte ve kaynaklar yerine fırsatlara odaklanmaktadır. Hiyerarşiler arasında yer alan uygun kaynakları kullanır ve işletmenin yararına kullanır. Yapılan tüm faaliyetlerde ana motivasyon kaynağı kar elde etmek olduğu için kar merkezli girişimcilik olarak düşünülmektedir. 250 yıl önce hayat bulan bu girişimcilik konsepti hala ekonominin merkezinde rol oynamaktadır.
Örneğin; Odağında temelde sosyal sorunlar yerine kar elde etmek olan herhangi bir şirket bu girişimcilik türüne örnek olarak gösterilebilir: Tiktok, Facebook, Snapchat gibi.
21- Sanal Girişimcilik
E-Girişimcilik ya da Sanal Girişimcilik olarak da bilinen bu girişimcilik dünyasında teknoloji merkezdedir. Bireylerin, kurumların, toplumların çevrimiçi hizmetlere erişim için tekrar tekrar cep telefonlarını ya da bilgisayarlarını kullandığı bir dünya bu girişimcilik türü için fırsatlar okyanusu anlamına gelmektedir. Günümüzde internetin gelişimi ve yarattığı etkinin her işletme için önemini tartışmaya gerek bulunmamaktadır ve bununla uyumlu olarak fiziksel işletmeciliğin ağırlığı her geçen gün biraz daha azalmaktadır.
Son yıllarda, hemen hemen her şirket sahibi faaliyetlerini çevrimiçi işletmecili seviyesine getirmeye çalışmakta ve teknolojinin avantajlarından yararlanmaya çalışmaktadır. Bu kapsamda, “Sanal Girişimcilik” de kaynakların tanımlanması ve analizi, bunların çevrimiçi işletmelerin hizmetine sunulması noktasında yapılan tüm faaliyetleri kapsamaktadır.
Örneğin; Sahibinden, Yemeksepeti, Amazon gibi e-ticaret şirketleri bu girişimcilik alanında öne çıkan örnekler arasında yer almaktadır.
Mutlaka okuyun: İnternet Girişimciliği Nedir?
22- Yerel Girişimcilik
Herhangi bir işletme sahibi ulusal sınırlar içerisinde ürün ürettiğinde ya da hizmet sağladığında, bu faaliyetler Yerel Girişimcilik kapsamında değerlendirilebilir. Bu kategoride, işletme sahipleri işletmelerini ulusal ölçekte büyütmek için hükümet tarafından devreye alınmış tüm yasal düzenlemelere uymak durumdadır. Bu kapsamda yapılan tüm faaliyetler, hükümet politikaları ile uyumlu, güvenilirliği yüksek, kültürel olarak hassas ve teknoloji odaklı olmayı ve yerel sistemleri anlamayı odağına almalıdır.
23- Aracı Girişimciliği
Bu girişimcilik türü ürün ya da hizmeti üreten üretici ile müşteriler ya da bu ürün veya hizmetlerin satıcıları arasında aracılık kurmayı odağına alır. Bu kategoriye dahil olan girişimciler perakendeciler, toptancılar, üreticiler ve müşteriler arasında köprü işini kurarak faaliyetlerine devam etmektedir.
24- Belediye Girişimciliği
Tamamen bir belediye tarafından yönetilen ve işletilen işletmeler, “Belediye Girişimciliği” kategorisine girmektedir.
Örneğin; Hindistan’daki Investpunjab gibi belediyelere bağlı herhangi bir işletme örnek olarak gösterilebilir.
25- Karma Girişimcilik
Özel ve devlete bağlı girişimcilik faaliyetlerinin bir arada olduğu girişimcilik türüdür. Diğer bir deyişle, faaliyetlerinin bir kısmı özel bir girişimciliğin sahipliği, kontrolü ve yönetimi altındayken, diğer bir kısmı devletin kontrolü altında olan girişim şirketleri “Karma Girişimcilik” kategorisinde değerlendirilmektedir.
Örneğin; TOGG tarafından geliştirilen elektrikli otomobil örnek olarak gösterilebilir.
Mutlaka okuyun: Enerjisini İnsanların Adımlarından Alan Sokak Lambaları
