Hemen herkes yaşam standardını/kalitesini artırmayı, daha fazlasını başarmayı, daha iyi bir insan olmayı ve kendisinin en iyi versiyonuna dönüşmeyi arzular. Kişisel gelişime ilişkin hedef belirlemenin temelinde de bu arzu yatar.
Yazımız, kişisel gelişimin tanımı ve önemine ilişkin görüşler ile kişisel gelişim hedeflerini belirlemenize, yönetmenize ya da potansiyelinizi açığa çıkaracak yeni yol ve yöntemleri keşfetmenize katkıda bulunacak bilgi ve tavsiyeleri içermektedir. Ayrıca, çok daha mutlu ve öz güveni yüksek bir birey olmanıza yardımcı olacak kişisel gelişim hedefi örneklerine de yer vereceğiz.
Kişisel Gelişim Nedir?
Kişisel gelişim, bireyin beceri ve niteliklerini değerlendirmesini, amaçları üzerinde etraflıca düşünmesini ve potansiyelini açığa veya en üst düzeye çıkarmaya uygun hedefler belirlemesini sağlar.
Başka bir deyişle, iş beklentilerinizi karşılayabilecek, öz güveninizi artırabilecek ve sizi çok daha tatmin edici ve kaliteli bir yaşama götürebilecek hedefleri belirleme sürecinde ihtiyaç duyduğunuz becerileri tespit etmenize yardımcı olur. Bu nedenle, kişisel gelişim seviyenizi her geçen gün daha da artırmak adına gelecek planlarınızla en uyumlu, en olumlu katkıyı sağlayacak ve en etkili tercihleri yapmaya özen göstermelisiniz.
Kişisel gelişim hayat boyu devam eden bir süreçtir. Gelişim sürecimiz erken yaşlarda aile, okul vb. faktörlerden edindiğimiz deneyimlerden etkilenerek şekillenmeye başlasa da, hayatımızın geri kalanında da devam eder.
Kişisel Gelişim Neden Önemlidir?
Kişisel gelişimi merkezine alan farklı pek çok görüş mevcuttur, bunlardan biri de Amerikalı psikolog Abraham Maslow’un öne sürdüğü “kendini gerçekleştirme” teorisidir.
Maslow’un Kendini Gerçekleştirme Teorisi
Maslow, “İhtiyaçlar hiyerarşisi” olarak da bilinen bu teorisinde tüm bireylerin kendini gerçekleştirme ihtiyacı ile dünyaya geldiğini savunur. İhtiyaçlar sınırsızdır ve insanlar ihtiyaçlarını giderdikçe daha üst seviyedeki bir başka ihtiyaç ortaya çıkmaktadır. İhtiyaçların kademeli olarak giderilmesinden oluşan bu süreç son basamakta yer alan “kendini gerçekleştirme” aşamasına gelinceye dek devam eder.
Maslow’a göre kendini gerçekleştirme, bireyin özünde var olan potansiyeli açığa çıkarması ve onu en mükemmel şekilde kullanabilmesidir.
Maslow, bireyin kişisel gelişim düzeyinin o an için baskın olan ihtiyaç kategorisine göre belirlendiğini iddia eder. Kişisel gelişiminin derecesi ise belirli bir hiyerarşiye göre sıralanmış bu ihtiyaçların karşılanmasına bağlı olarak değişir (Piramitte yer alan her ihtiyaç kategorisi ayrı bir kişisel gelişim düzeyine karşılık gelir). Birey, ancak bir ihtiyacı tam olarak karşıladığı vakit bir sonraki seviyeye-daha yüksek bir ihtiyaca/kişisel gelişim düzeyine- geçebilir.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi, en alttan en üst seviyeye doğru fizyolojik ihtiyaçlar, güvenlik ihtiyaçları, sevgi ve aidiyet, saygınlık, bilişsel ihtiyaçlar, estetik ihtiyaçlar ve kendini gerçekleştirme şeklinde sıralanır.
- Hiyerarşinin en alt basamağında yeme, içme ve uyku gibi temel fizyolojik ihtiyaçlar-yani hayatta kalmaya ilişkin ihtiyaçlarımız- yer alır.
- İkincil ihtiyaçlar, hem fiziksel hem de ekonomik açıdan güvende hissetmeye ilişkindir.
- Üçüncü basamakta ise sevgi, saygı ve aidiyet ihtiyacını karşılamak adına ilerleme kaydedilebilir.
- Dördüncü basamak, benlik saygısı ve öz değere duyulan ihtiyacı ifade eder.
- Beşinci basamak, anlama ihtiyacı ile ilgilidir. Merak duyma veya anlam ya da amaç arama, derin bir kavrayış geliştirme vb. çok daha soyut fikirleri içerir.
- Altıncı basamak, estetik ihtiyaçları ile alakalıdır; güzellik, düzen ve simetriye odaklanır.
- Son kısımda yani Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinin en üst basamağında ise kendini gerçekleştirme yer alır.
Maslow, her insanın kendisini yetkin ve özerk bir birey olarak görme ihtiyacı içinde olup sınırsız bir büyüme kapasitesine sahip olduğunu savunur.
Kendini gerçekleştirme, bireyin “olabileceği en iyi versiyona dönüşme” arzusunu ifade eder. Başka bir deyişle, kendinizi gerçekleştirmeniz “eşsiz bir insan olarak potansiyelinizin tamamını açığa çıkarmanız” anlamına gelir.
Maslow’a göre, kendini gerçekleştirme süreci duygularınızla temas halinde olmayı ve hayatı tam anlamıyla, üstelik birinci elden deneyimlemeyi gerektirir.
Kişisel Gelişim Süreci Nasıl Yönetilir?
Kişisel gelişim sürecinizi yönetmek adına atmanız gereken adımlar şunlardır:
1) Vizyon belirleyin.
Kişisel gelişim keyif odaklı bir sürece dönüşebilse de, çoğu insan ancak bir işi keyfi olarak değil, belirli bir amaç uğruna yaptığı vakit yeni bir şeyler öğrenme ya da kendini geliştirme arzusu duyar. Bu nedenle, vizyonunuzu belirlemeniz, yani birkaç ay veya yıl içinde nerede olmak istediğinize dair net bir fikir ve neden bulmanız – amacınıza ulaşmada kritik bir adımıdır.
Mutlaka okuyun: Kendi “Neden”inizi Öğrenmek Üzerine
2) Kişisel gelişim sürecinizi planlayın.
Nerede olmak istediğiniz yani vizyonunuz konusunda netseniz bir sonraki adımınız oraya nasıl ulaşacağınızı planlamak olmalıdır. Bunun için kağıt üzerinde bir plana ihtiyacınız yoktur, ancak bunu yapmanız planlama sürecini çok daha gerçekçi kılacaktır. Şayet zayıf ya da güçlü olduğunuz alanları belirlemekte zorlanıyor ve kendinizi ne konuda geliştireceğinizi tespit edemiyorsanız Swot analizi yapmayı deneyebilirsiniz.
3) Gelişim sürecinin başlangıç aşaması için yapılacakları belirleyin.
Vizyon belirleme ve plan yapmanın ardından gelen adım kişisel gelişim sürecini başlatmak olmalıdır. Yeni şeyler öğrenmenin ve kendini geliştirmenin pek çok yolu vardır. Bu konuda bilgi sahibi olmak için öğrenme stillerine ilişkin kapsamlı bir araştırma yapabilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Yeni Bir Şey Öğrenmenin Hızlı Yolları
4) Kişisel gelişim sürecini kayıt altına alın.
Gelişiminizin kaydını tutmak da kişisel gelişim sürecini yönetmenin etkili bir yoludur. Öğrenme ve gelişim sürecinize ilişkin önemli gelişmeleri oldukları an ve şekle sadık kalarak kayıt altına alabilirseniz, daha sonra elde ettiğiniz başarı ya da ilerlemeye ilişkin değerlendirme yapma fırsatı elde edersiniz.
Böylesi bir değerlendirme/yansıtıcı düşünme süreci sayesinde gelecekte çok daha fazla beceri edinebilmek adına motive olabilirsiniz. Becerilerinizi daha da geliştirmek ve bilgi dağarcığınızı artırmak için öğrenme günlüğü tutmayı deneyin.
5) Kişisel gelişim planınızı düzenli olarak gözden geçirin ve gerektiğinde revize edin.
Etkili bir öğrenme süreci için, deneyimleriniz üzerine düşünmeniz ve onlardan neler öğrendiğinizi belirlemeniz de önemlidir. Kişisel gelişim planlarınızın ve gelişim faaliyetlerinizin düzenli olarak gözden geçirilmesi bunu yapmanızı sağlayacaktır. Bu sayede, hedefe yönelik çalışmalar yapabilecek ve vizyonunuzu her daim güncel tutabileceksiniz.
Kendinizin “En İyi” Versiyonu Olmanızı Sağlayacak Kişisel Gelişim Hedefleri Nelerdir?
Yazımızın bu bölümünde kişisel gelişim yolculuğunu keyifli hale getireceğini umduğumuz gelişim hedeflerine yer vereceğiz.
1) Empati yapın.
Empati, farklı bakış açılarını objektif bir bakış açısıyla anlamlandırmak ve karşılığında kendi bakış açınızı zenginleştirebilmek ile ilgili bir beceridir. Bakış açınız ne denli zenginleşirse kişisel gelişiminiz de o denli hızlı olacaktır.
Mutlaka okuyun: Empati Nedir? Nasıl Empati Kurulur?
2) Kendinize güvenin.
Son dönemde yapılan araştırmalar, IQ puanının başarı için yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Aksine, başarıyı belirlemede “öz güven, hedef belirleme ve kararlılık” unsurlarının zekaya oranla çok daha elzem ve etkili olduğu iddia edilmektedir.
Bireyin öz saygı veya öz güveninin temelinde ise kendisine ilişkin düşünceleri/algısı yatar. Yani, öz güven kavramının bu denli önemli olmasının sebeplerden biri de güven ve başarı arasındaki güçlü ilişkidir. Bu nedenle, kişisel gelişim hedeflerinizden biri mutlak surette öz güveninizi arttırmak olmalıdır.
Mutlaka okuyun: Özgüven Kazanmanın Yolları
3) Etkin bir dinleyici olun.
Etkin(aktif) bir dinleyici olun ve karşınızdaki insana fikirlerini gerçekten önemsediğinizi ve söyledikleri şeyleri can kulağıyla dinlediğinizi gösterin. Etkin dinleme becerinizi, açık uçlu sorular sorma, söylemlerinizi beden dilinizle de destekleme vb. yöntemlerle zenginleştirin ve dinleme sürecinizi engelleyen dikkat dağıtıcı tüm unsurları ortadan kaldırın.
Mutlaka okuyun: İyi Bir Dinleyici Nasıl Olunur?
4) Korkularınızla yüzleşin.
Korkuyu yok etmenin yolu, korkunuzla yüzleşebilmek adına kendinizi onun kucağına bırakmaktır. Korkuya yeterince maruz kalıp durumun belirsizliğinden yeterince emin olduktan sonra, bir hayli sakin ve mantıklı bir şekilde yolunuza devam edebilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Korkularınızla Yüzleşmenin ve Onlardan Kurtulmanın Yolları
5) Beden dilinizi doğru kullanın.
Beden diliniz, jest ve mimikler aracılığı ile yansıttığınız sözel olmayan iletişim türünü ifade eder. Araştırmalar, beden dilinin doğru kullanımının başkalarıyla etkili bir iletişim kurmanıza ve mesajınızı çok daha net bir biçimde aktarabilmenize yardımcı olabildiğini kanıtlamıştır.Beden diliniz söylemlerinizi destekleyecek/zenginleştirecek olan güven, istikrar ve kararlılığın karşınızdaki kişiye iletilmesinde de kilit rol oynar. Öyle ki yalnızca duruşunuz dahi iletişim performansınızı bir üst seviyeye çıkarabilir.
Mutlaka okuyun: Vücut Diliniz Kim Olduğunuzu Belirliyor!
6) Başkaları ile iyi geçinin.
Her daim başkalarıyla iyi geçinmenin ve sağlam bir ilişki kurmanın yollarını arayın. Ancak, bunu yaparken dürüst bir tavır sergilemeyi ve başkalarını manipüle etmekten kaçınmayı asla ihmal etmeyin. Birincil hedefiniz onların güvenini ve dostluğunu kazanmak olmalıdır.
7) Kendinizi sevin.
Başkalarıyla iyi geçinmenin birincil ölçütü kendinizi sevmektir. Becerilerinizi, deneyiminizi,düşünce yapınızı, isteklerinizi ve sınırlarınızı bilip kabullenmeyi ve takdir etmeyi öğrenmelisiniz. Bu çok daha sağlıklı bir bakış açısı geliştirmenizi sağlar. Dahası, sizi ilham verici ve karizmatik bir birey haline getirir.
8) Ertelemekten kaçının.
Ertelemekten kaçınmanın ilk adımı onun bir karakter özelliği değil, bir alışkanlık olduğunu anlamaktır. Bir alışkanlık olması onu da tıpkı diğer alışkanlıklarınız gibi kazanılabilir veya vazgeçilebilir bir şey yapar. O halde yapmanız gereken bu alışkanlığı bir an evvel terk edip zamanı en iyi ve en verimli şekilde kullanmaya gayret etmektir.
Mutlaka okuyun: Neden Erteliyoruz?
9) Erken kalkın.
Erken kalkmayı alışkanlık haline getirin. Erken kalkanın yol alacağı gerçeğini unutmayın.
Erken kalkarsanız, güneşin doğuşunu izlemenin tadını çıkarabilir, sabah egzersizi yapabilir ya da güne başlamadan evvel sizin için önem arz eden herhangi bir proje üzerinde çalışabilirsiniz. Dahası, bilimsel araştırmalar da erken kalkan çalışanların güne geç başlayan meslektaşlarından çok daha mutlu, sağlıklı ve üretken olduklarını kanıtlamaktadır.
Mutlaka okuyun: Sabah 5’te Kalkmak Hayatımı Nasıl Değiştirdi?
10) Proaktif olun.
Olaylardan etkilenen birer kurban olmak yerine olayları etkileyen, olaylardan şikayet etmek yerine harekete geçip çözüm üreten bir davranış biçimini benimsemelisiniz. Yani, tepkiselliği değil, proaktif olmayı alışkanlık haline getirmeniz gerekiyor.
Proaktif insanların en belirgin özellikleri şunlardır:
- Hayatlarını kendileri şekillendirirler.
- Dış koşulların kurbanı olduklarını düşünmezler.
- Kaderlerinin başkaları tarafından belirlenmesine müsaade etmezler.
- Aldıkları iyi ya da kötü her türden sonucun sorumluluğunu üstlenirler.
Mutlaka okuyun: Daha Sorumlu Bir Kişi Olmak İsteyenlere
11) Çatışma çözümünde ustalaşın.
Çatışmalar da hayatımızın birer parçasıdır. Bu kaçınılmaz sondan en az zararla çıkmanın anahtarı ise çatışma çözme becerinizi geliştirmektir. Çatışmaları mantık çerçevesinde çözmek ve anlaşmazlıkları dostane bir şekilde nihayete erdirmek konusunda yetenekli iseniz, çok daha başarılı ve mutlu bir birey olabilirsiniz.
Mutlaka okuyun: Duygusal Zeka Nedir? Duygusal Zekanızın Yüksek Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?
12) Geçmişe takılıp kalmayın.
Geçmiş saplantısı kişisel gelişimin önündeki en büyük engellerden bir tanesidir. Kelimenin tam anlamıyla mutlu olabilmek için anı yaşayabilmek gerekir. Bu nedenle, geçmişin hayaletlerini yok etmeyi ve geleceğe odaklanmayı öğrenmelisiniz.
Mutlaka okuyun: Geçmişi Geride Bırakmanın Yolları
13) Bol bol okuyun.
Dünya üzerindeki hiçbir şey bilgiden daha güçlü ve değerli olamaz. Bu değerli hazineyi elde etmenin yolu ise olabildiğince çok okumaktan geçer. Araştırma sonuçları, her yeni bilginin bireyin yetkinlik duygusunu artırdığını ortaya koymuştur. Bu, edindiğiniz her yeni bilgi ile çok daha mutlu bir bireye dönüşebileceğiniz anlamına gelir. Bu nedenle, yeni beceriler edinmenize ya da mevcut becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olacak türden okuma alışkanlığı kazanmalısınız.
Mutlaka okuyun: Daha Fazla Kitap Okumanın 8 Yolu
14) Dirençli olun.
Dirençlilik ya da güçlülük, herhangi bir sıkıntının/problemin üstesinden gelmeye ilişkin doğuştan gelen yeteneğinizi ifade eder. Çaresiz hissetmek ile sorunlarınızla güvenle ve cesurca yüzleşmek arasındaki temel fark da direnme gücünüzden kaynaklanır. Her daim problemlerin üstesinden nasıl geleceğinizi ya da nasıl yeniden -üstelik eskisinden de güçlü şekilde- ayağa kalkacağınızı öğrenmeye odaklanmalısınız. Bu, çok daha güçlü bir birey olmanıza yardımcı olacaktır.
Mutlaka okuyun: Güçlü Bir Kişiliğe Sahip Olmak İçin Atabileceğiniz 12 Adım
15) Stresi yönetimde ustalaşın.
Aşırı stres sıkıntı yaratabilir. Fiziksel sağlığınızı olduğu kadar zihinsel ve ruhsal sağlığınızı da tehlikeye atabilir. Bu nedenle stres yönetimde uzmanlaşmanız şart. Günümüzde stres yönetiminde kullanılan farklı pek çok teknik mevcut. Üstelik internet sayesinde her konuda olduğu gibi strese ilişkin bilgiler de yalnızca bir tık uzağımızda. Anlayacağınız, yapmanız gereken tek şey stresle mücadele etmeyi istemek. Gerisi kendiliğinde gelecektir.
Mutlaka okuyun: Stres Yönetimi Taktikleri
16) Kendinizi sınırlamayın.
Kendinize olan inancınızı sınırlamak sizi konfor alanınıza hapsedeceğinden ilerlemenizi ve yeni şeyler denemenizi engeller. Üstelik başarısızlıktan ya da incinmekten korkacağınız için en ufak bir risk almaktan dahi kaçınırsınız. İnanç sınırlamaları paradan tutun da ilişkilere, başarıya kadar farklı pek çok konuyu kapsayabilir. Bu sonsuz uzunlukta bir listedir. Önemli olan ise sınırlayıcı inançlarınızı doğru tanımlamak, gerektiğinde onlara hükmetmek ve bu olumsuz inançları hayallerinizi gerçekleştirmenizi sağlayacak olumlu versiyonlarıyla değiştirmektir.
Mutlaka okuyun: Konfor Alanınızdan Çıkmanın Yolları
17) Bildiklerinizi başkalarıyla da paylaşın.
Bir öğretmen olun ve zamanınızı, geri bildirimlerinizi, görüş, bilgi ya da becerilerinizi başkalarıyla da paylaşın. Unutmayın, bilgi ve becerilerin aktarılması karşılıklı olarak avantaj sağlayacağınız bir süreçtir. Bilgi aktaran kişi olarak yalnızca karşınızdaki insana faydalı olmakla kalmaz, aynı zamanda bilgi sahibi olduğunuz konuya ilişkin uzmanlığınızı da artırmış olursunuz.
18) Sağlam bir iradeye sahip olun.
Güçlü bir irade finansal durumunuzu, sağlığınızı, ilişkilerinizi, profesyonel başarınızı ve hayatınızın diğer tüm alanlarını geliştirebilir. Hedefiniz ne olursa olsun, onu gerçekleştirmek için çelik gibi sağlam bir iradeye ihtiyacınız var.
Mutlaka okuyun: Başarının gizli anahtarını bulan deney: Marşmelov Deneyi
19) Hayatı dolu dolu yaşayın.
Bilinçli bir yaşam sürmeye odaklanın. Böylesi bir tutum, hayatınızın parçası olan bolluk ve avantajların farkında olmanızı da sağlayacaktır. Geçmişe takılıp kalmak veya nasıl olacağına dair hiçbir fikrinizin olmadığı geleceğe gereğinden fazla odaklanmak yerine şimdiki zamanda yaşamayı ve anın tadını çıkarmayı öğrenin.
20) Karar alma becerinizi geliştirin.
Hayatınıza ilişkin en doğru kararı alabilmeye odaklanın. Çünkü nihayetinde hayatınızın yönünü belirleyen şey yaptığınız seçimler veya aldığınız kararlar olacaktır. Kararlarınız hayatınızın ayrılmaz birer parçasıdır. Ne denli isabetli kararlar alırsanız, hayatınız da o denli güzel olur.
Mutlaka okuyun: Kötü Kararlar Vermeye Yol Açan 6 Faktör
21) Büyüme zihniyeti geliştirin.
Tutum ve davranışlarınız kim olduğunuzu belirlediği gibi zihniyetinizi de tanımlar. Bu nedenle, onları her daim geliştirmeye odaklanmalı ve zihninizi gelişime en elverişli hale getirmeye çalışmalısınız. Unutmayın, büyüme odaklı, olumlu bir zihniyetle dağları dahi yerinden oynatabilirsiniz. Üstelik böylesi bir zihniyet istediklerinizi elde etmenize de yardımcı olur.
Mutlaka okuyun: Hayat Boyu Öğrenmeyi Benimseyerek Başarılı Olmak
Yazımızda size örnek olmasını umduğumuz 21 kişisel gelişim hedefine yer verdik. Sizler de kendiniz için çok daha iyi bir insan olmanıza yardımcı olacak, ulaşılabilir kişisel hedefler belirleyerek hayallerinizi gerçeğe dönüştürebilirsiniz. Endişelenmeyin, henüz hiçbir şey için geç değil.
