Bayilik almak başarıya ulaşmanın kestirme yoludur.
İş kurmak denildiğinde birçok insanın aklına bayilik almak gelir çünkü insanlar bayilik almanın başarıya ulaşmanın kestirme yolu olduğunu düşünürler. Gerçeklik payı olsa da bütün franchiseları aynı kefeye koymak doğru değildir ve ayrıca herkes bayilik alamaz.
Bayilik almak gibi bir düşünceniz mi var? O zaman bayilik almanın avantajları ve dezavantajlarını anlatan ayrıca karar vermenize yardımcı olacak bu yazıyı okumanızı tavsiye ederiz.
Bayilik almanın avantajları
Düşük başarısızlık oranı: Bayilik aldığınızda başarılı olan yerleşik ve oturmuş bir konsepti almış olursunuz. İstatistikler gösteriyor ki franchise alanların başarı şansı bağımsız işletme kuranlara göre daha yüksektir. Bağımsız işletmelerin %70-80’i kritik olan ilk birkaç senede hayatta kalamazken franchise alanların %80’i hayatta kalmayı başarır.
Başlangıçta ve sonrasında alınan yardımlar: İşletmenizi kurarken ve kurduktan sonraki süreçte yardım alırsınız. Aslına bakacak olursanız franchiseların çoğu anahtar teslim işlerdir. Franchise aldığınızda başlamak için ihtiyacınız olan ekipmanları, malzemeleri ve talimatları veya eğitimleri de alırsınız. Birçok durumda yönetim ve pazarlama faaliyetlerine yardımcı olacak eğitimler devam eder. Örneğin ana firmanın ulusal pazarlama kampanyalarından yararlanırsınız.
Satın alma gücü: Bayilik aldığınızda ana firmanın satın alma gücünden yararlanırsınız. Bağımsız işletmeler envanter ve malzemelere daha çok para öder.
Star gücü: İyi bilinen franchiseların çoğu ulusal marka bilinirliğine sahip olur. Bayilik almak sabit müşterileri olan bir işletmeyi almaya benzer.
Yüksek kar marjı: Bayilik almak isteyen çoğu kişinin aklında şu soru vardır: “Bayilik almak para kazandırır mı? Bayilik almak yeterince karlı mı?” Firmaya göre değişmekle birlikte bayilik almak son derece karlıdır diyebiliriz.
Mutlaka okuyun: Bayilik Almak Para Mantıklı mı?
Bayilik almanın dezavantajları
Ya sev ya terk et: Bayilik almanın en büyük dezavantajı ana firmanın dediklerini yapmak zorunda olmanızdır. Bayi olarak bu şovu yönetecek olan siz olmazsınız ve bazı firmaların kontrol dereceleri o kadar yüksektir ki bu size eziyet gibi gelir.
Sürekli masraflar: İmtiyaz bedelinin ve telif ücretinin yanında işletme gelirinin belli bir yüzdesini de her ay ana firmaya ödemek zorundasınızdır. Ana firma reklam masrafları gibi sağladığı hizmetlere karşılık da ek ücretler isteyebilir.
Süreli destek: Franchise veren bütün firmaların hepsi aynı ölçüde destek vermez. Bazıları sadece başlangıç faaliyetlerine destek verir ve geri kalan her şeyi sizin halletmeniz gerekir. Diğerleri de sürekli eğitim ve destek vereceklerini söylerler ama işin peşini bırakırlar.
Masraf: İyi bilinen bir franchise almak oldukça pahalıdır. Ancak böyle bir karar verdiyseniz çuvalla para harcamalı veya gerekli finansmanı ayarlamalısınız.
Köpekbalıklarıyla dolu sular: Az bilinen ve çok pahalı olmayan bir bayilik almak gerçek bir kumardır. Çünkü başarılı olup olmayacağınızın garantisi yoktur. Sonuçta bayilik bir iştir ve ana firma daha fazla bayilik vermekle ilgilenir. Az bilinen veya daha az pahalı olan bayilikler kötüdür demiyoruz ancak aklınızdaki bayilikleri dikkatlice araştırdığınızdan emin olun.
Diyelim ki tam size göre bayilik buldunuz. Sırada ne var?
Bayilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Bayilik almanın ilk adımı ilgilendiğiniz ana firmayla (franchisor )temas kurmaktır. Ana firmaya niyetinizi söylediğinizde genellikle sizden anket veya başvuru formu doldurmanızı isterler.
Ana firmanın finansmanla ilgili detaylı bilgi sorması sizin şaşırtmasın. Ana firma kişisel birikimleriniz hakkında bilgi sahibi olmak ister.
Ayrıca eşinizin finansal durumuyla ilgili de sorular sorulabilir. Ana firma bayi açmak ve başarılı bir şekilde yönetmek için gerekli olan finansal yükümlülüklerin altına girip giremeyeceğinizden emin olmak ister.
Size deneyimleriniz, özgeçmişiniz ve hatta arzularınızla ilgili de sorular soracaklardır. Bu sorular sayesinde ana firma sizin franchise modeline uygun olup olmadığınızı ve işletmeyi başarılı bir şekilde yönetip yönetemeyeceğinize karar verir.
Ana firmanın geliştirdiği sisteme uyum sağlayan bayiler başarılı olurlar. Bu nedenle fazla bağımsız veya işleri aksatacak kişilerle çalışmak istemezler.
Mülakat
Anket veya başvuru testini geçtikten sonra iş görüşmesi olarak tanımlayabileceğimiz toplantı yapılır. Ana firma ilgi alanlarınızı, kararlılığınızı ve uygunluğunuzu soruşturmaya devam eder.
Bayilik sözleşmesi nasıl yapılır?
Ana firma sizin uygun bir aday olduğunuzu düşünürse iki tarafında zorunluluklarını gösteren bir bayilik sözleşmesi yapmak ister. Sözleşmeyle ilgili yasal danışmanlık almanızı ve dikkatli bir şekilde gözden geçirmenizi tavsiye ederiz. Diğer anlaşmalar gibi bayilik sözleşmelerinde de müzakereye açık konular vardır. Ve yine diğer sözleşmelerde olduğu gibi iki tarafın ilişkisiyle ilgili sözleşmede yer almayan vaatler söz konusu olursa bunları da sözleşmeye eklemesiniz.
Mutlaka okuyun: Bayilik Sözleşmesi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Bayilik sizin için uygun mu?
Bayilik almak başka bir işletme almaya benzese de oldukça farklıdır. Gerekli özeni göstermelisi ve her şeyi dikkatlice araştırmalısınız. Bununla birlikte bayilik faaliyetleri için doğru bir insansanız ve doğru bir bayilik seçerseniz başarıyı hızlı bir şekilde yakalarsınız.
Mutlaka okuyun: Yatırım yapacağınız bayiliği yeni sevgiliniz olarak görün!
Bayilik almak istiyorum diyenlere özel nasıl bayilik alınacağına dair yazıları ve en karlı bayilik veren firmaları paylaşmaya devam edeceğiz.
Mutlaka okuyun: Bayilik Fırsatı Bulunan Sektörleri Tespit Etmek İçin 12 Tavsiye
Bayilik Almadan Önce Yapmanız Gereken 7 Şey
1- Piyasayı Kolaçan Edin
Bayilik sistemini kurallarını öğrenin. Bayilik açmak isteyenlere hangi kurumlar ve bankalar kredi veriyor öğrenin. Bayilik almak istediğiniz şirketle irtibata geçin, bayilik almış kişileri ziyaret edip süreci yakından öğrenin.
2- Gelir-Gider Analizi Yapın
Klasik gelir-gider analizinden bahsediyoruz. Bir kağıt alın. Sağ tarafa bu işe girmenin avantajlarını yazın: Markanın bilinirliği ve saygınlığı, piyasadaki durumu, eğitim süreçleri, satılan ürünler, mağaza tasarımı gibi unsurlar.
Kağıdın diğer tarafına da bu işe girmenin maliyetini ve olası dezavantajları yazın: Bayilik ücreti, aylık ödemeniz gereken kar payı, olası dükkanın bulunacağı lokasyon gibi şeyler.
Yani örneğin bir kahveci açmak istiyorsunuz. Acaba Starbucks şubesi almak mı daha mantıklı, yoksa her şeyini sizin belirleyeceğiniz bir kahveci mi? Buna karar vermenin en iyi yolu böyle bir analiz yapmaktan geçer.
3- Sermayenizi Hazırlayın
Bayilik isim hakkı için ödemeniz gereken ücret, tamam. O cepte. Peki diğer masraflar nelerdir?
İşler yolunda gitmezse, beklediğiniz satış seviyesine 6 ay içinde çıkamazsanız B planınız ne?
İş için gereken parayı ve kişisel masraflarınızı mutlaka birlikte düşünerek bir sermaye planı hazırlamanız gerekiyor. Yani “bayilik ücretini ödedim, şimdi gelsin sıcacık paracıklar” gibi bir dünya çok ama çok nadir görülür.
Cebinizde bayiliği aldıktan sonra bile sizi en az 6 ay idare edecek kadar paranız olmalı.
Bunun yanında “param yok bayilik almak istiyorum” diyenlere de ücretsiz bayilik veren firmaları araştırmalarını tavsiye ediyoruz.
4- Bayilik Danışmanlarıyla Çalışmayı Düşünebilirsiniz
Franchise konusunda danışmanlık hizmet veren kişiler ve şirketler vardır. Bunlar “bayilik ücreti”nden komisyon aldıkları için işinizi daha hızlı ve kolay bir biçimde çözüme kavuşturabilirler.
5- Diğer Bayilerle İletişim Kurun
Örneğin bir fast-food restoranının şubeliğini almak istiyorsanız diğer şubelerin müdürleriyle görüşün. En az 10 farklı şube müdürüyle birebir görüşün. İşin artılarını, eksilerini, keşkelerini, iyi ki’lerini öğrenin.
- Kar elde etmeye ne zaman sonra başlandı?
- Bu işe girer sermayeleri ne kadardı?
- İşin en zor kısımları neler?
- Şirket yönetimi zor zamanlarda ne kadar yardımcı oluyor?
- Çalışan alırken nelere dikkat etmek gerekir?
Bu gibi sorulara cevap arayın. Bazı kişiler gerçekleri tam olarak itiraf etmek isteyemebilirler. Bu nedenle çok kişiyle görüşmek yararınıza olur.
6- Profesyonel Yardım Alın
Bayili alamdan önce muhasebe, hukuk, sigorta gibi konularda profesyonellerden yardım alın. Yani bir işe 500.000 lira yatıracağınız zaman 10.000 liralık avukat ücretini çok görmeyin. Zira avukatlar, muhasebeciler, sigortacılar o işin profesyonelleridir. Siz ne kadar bu konularda anladığınızı iddia ederseniz edin, yine de sizin fark edemediğiniz konuları onlar fark eder. Diğer bir ifadeyle, işi matematiğine uygun olarak ve profesyonel bir biçimde yapmanız, orta ve uzun vadede başınıza ağrılar girmesine engel olur.
7- Dükkanda Çalışmayı Tadın
Büyük bir markanın herhangi bir şubesinde çalışmanın nasıl bir şey olduğunu yerinde hissedin. Örneğin Domino’s Pizza daha önce kendi şubelerinde çalışmış, motosikletle pizza dağıtmış kişilere öncelik tanıyor. Ya da Dutch Bros adlı kahveci de yalnızca daha önce en az 3 yıl dükkanında çalışmış kişilere bayilik veriyor. Yani bayiliğini almak istediğiniz yerde daha önce çalışmış olmanız ya da orada çalışmanın nasıl bir şey olduğunu bizzat tecrübe etmeniz olumlu bir durum.
