İşletmeniz için bayilik sistemi kurarak pazarda hızla büyüme sağlayabilirsiniz. Bayilik sisteminin sizin için uygun olup olmadığını anlayabilmek için ise öncelikle eksiksiz bir şekilde işinizi ve kendinizi tanımanız gerekiyor.
Büyüme fikri her ne kadar cazip olsa da küçük bir şirkete sahip olan hemen hemen herkes şirketini her zaman makul bir hızla ölçeklendirmeyi ister.
Herhangi bir şirket için bayi ağı yaratılmak istendiği takdirde bu; şeytanın, finansal raporların hazırlanmasından vitrin için saksı bitkilerinin seçimine kadar en ufak ayrıntılarda gizlendiği anlamına gelir. Bu çabaların geri dönüşü ise oldukça karlı sonuçlar yaratabilir çünkü bayilik sistemi şüphesiz ki marka imajının etkisini artırmanın ve şirket faaliyetlerini hızla büyütmenin en iyi yollarından biridir.
UFRAD (Uluslararası Franchising Derneği) verilerine göre Türkiye’de 2 bine yakın zincir mağaza var ve bunların %75’i bayilik sistemiyle faaliyet gösteriyor. Bayilik ağına sahip firmaların oluşturdukları yıllık pazar hacmi ise 50 milyar liraya dayanmış durumda.
Siz de marka etkinizi artırabilmek için diğer insanların yeteneklerinden ve yatırım potansiyellerinden faydalanmak istiyorsanız doğru yerdesiniz. İşte bayilik sistemi kurmak isteyen şirket sahipleri için derlediğimiz dikkate alınması gereken 6 tavsiye:
1. Şirketinizin hem iç hem de dış faaliyetlerini çok iyi şekilde anlamış olun.
Her bir bayi için uyguladığınız yönetim biçiminin çok dikkatli bir şekilde kurgulanması gerekiyor. Oysa iş sahiplerinin pek çoğu ne yazık ki şirketlerini içgüdülerine dayalı olarak yönetmeye alışkın. Böyle kişiler için ise her gün yerine getirmek zorunda oldukları ufak ama önemli zorunlulukların ayrıntılı bir şekilde dökümünü çıkarmak oldukça güç olabilir. Fakat ne yazık ki bayilerin faaliyetlerinde doğaçlama davranma lükslerinin olmaması gerekiyor. Bu nedenle rezervasyonları almaktan malzeme siparişine kadar tüm iş süreçleri ile ilgili detayların bayilerle paylaşılması gerekecektir. Diğer bir deyişle, bayi faaliyetlerinin her bir adımının dikkatli bir şekilde planlanması son derece önemli. Bu yüzden böylesi bir süreç iş sahipleri için bir bakıma iş kurma deneyimini bir kez daha yaşamak anlamına geliyor.
Ali Bey, henüz 19 yaşındayken bir çiçekçi dükkanına sahipti. Günde 60 lira kazandığı dönemlerde kendisine yardımcı olan annesine, gelecekte bir gün günde 1000 lira kazanma hayalini anlattığını hatırlıyor. Bu hayalini gerçeğe dönüştürdükten sonra bu kez de başka bir hayalin peşine düştü. Şimdi ise annesine günde 8-9 bin lira kazanmaktan bahsediyor. Konu ile ilgili ise “Hayaller hiçbir zaman bitmez.” diyor.
Ali Bey uzun süredir stabil şekilde büyümekte olan gelirini artırabilmenin alternatif yollarına kafa yormasına rağmen, bir gün bir müşterinin dükkana gelip farklı bir şehirde bayisini açmak istediğini söyleyinceye dek bayilik sistemi fikrine hiç odaklanmamıştı. Bayi açmanın kendisine neler kazandıracağını görmek için kendi kendine bunu test etmek istedi ve ikinci mağazasını açtı. Uygun bir dükkan buldu, gerekli doküman işlerini tamamladı ve iç dekorasyondan satış ekibinin eğitimine kadar tüm işlerle detaylı bir şekilde kendisi ilgilendi. Bu süreçte üstlendiği her bir iş onun için hayati önem taşıyan işlerdi. Örneğin şirket web sitesi için ürün fotoğraflarına ihtiyaç duyduklarında hızlı bir şekilde amatör bir fotoğrafçıya dönüşmüştü. Dükkan çok daha fazla online siparişi hızlı bir şekilde almak için sağlam bir yazılım altyapısına ihtiyaç duyduğunda tüm işi üstlenen yine kendisi olmuştu.Yapmaya çalıştığı şey bayilik açan birinin yürütebileceği süreçlerin aynısını deneyimlemekti. İş dünyasında erken yaşta edindiği deneyimler Ali Bey’e göre en iyi işletme okullarında öğrenebileceklerinden çok daha kıymetliydi.
2. Yasal prosedürlerle ilgili bilgi edinin.
Yasal konular bayilik verecek olan işletmelerin profesyonel desteğe ihtiyaç duyabilecekleri alanlardır. Uluslararası Franchising Derneği (UFRAD) de bayilik sistemi ile ilgili yasal konular için oldukça önemli bir kaynak oluşturuyor. Dernek bayilerle ilgili bilgileri topluyor, bayilikler için en ideal yasaların oluşturulması amacıyla lobi faaliyetleri yürütüyor ve bayilik sistemine geçmek isteyen iş sahiplerine danışmanlık desteği sunuyor. Ayrıca dernek tarafından bayiliğin yasal süreçleri ile ilgili periyodik raporlar da yayınlanıyor.
3. Büyümeyi ne şekilde sağlayacağınıza karar verin.
Büyüme fikri her ne kadar cazip bir fikir olsa da küçük bir şirkete sahip olan hemen hemen herkesin isteği, şirketini makul bir hızla ölçeklendirebilmektir. Bayilik sistemi kurmak isteyen bazı şirketler için yeni bir iş modeli aynı zamanda şirket faaliyetlerini genişletmek anlamına gelebilir hatta bu bazen uluslararası ölçekte olabilir. Uzmanların görüşü ise iş faaliyetlerinizin doğasına uygun bir ivmeyle büyüme yakalamak gerektiği yönünde.
Bayilik ağı kurmak isteyen şirketler, iş modellerinin hangi noktalarda başarılı sonuçlar vereceğini ve daha önce faaliyet göstermedikleri yabancı bölgelerde markalarını ne denli yaygınlaştırabileceklerini de etraflıca düşünmek zorundalar.
4. Bayilerinizin faaliyetlerini takip edin.
Birilerinin üzerinde sizin markanızın olduğu bir bayi açmak istemesi böyle bir şeye izin vermeniz gerektiği anlamına gelmiyor. Bu kişiler gelecekte markanızın birer temsilcisi olacak. Bu nedenle yepyeni bir pazarda şirketinize doğru yön vereceklerinden emin olmak için gerekli bir sisteme sahip olduğunuzdan emin olmalısınız.
5. Koyacağınız sınırları doğru bir şekilde belirleyin.
Bayilerinize işe alım, eğitim ve diğer ana faaliyetler ile ilgili son derece spesifik direktifler vermiş olsanız bile onlar için her zaman belli bir özgürlük alanı kalacaktır, olması gereken de budur. Bayilik veren şirket günlük operasyonların takibinden uzaklaştıkça bayilerinin muhakeme güçlerine inanmak zorunda kalacaktır. Bayilerinize gereken özgürlüğü sağlayın fakat bu özgürlük alanının sınırlarını belirlemeyi ihmal etmeyin.
Farklı bayilik sistemlerindeki şirketler, bayilerine uygulamak istedikleri sınırlandırmalar konusunda farklı düşünceler taşır. Marka kimliğini korumak ile bayiliği alan kişinin etkisi ve duyarlılığı arasında denge kurabilmek için yoğun çaba harcar. Bayilerinize getireceğiniz sınırlandırmaları elbette çok katı bir şekilde belirleyebilirsiniz. Fakat bu durumda potansiyel bayi havuzunuzu büyütmeniz pek mümkün olmayacaktır.
6. Bayilerinizi destekleyin.
Bayilik veren bir şirket, bayilerinin günlük operasyonlarını yürütmese bile, bayilerini tanımak ve onlarla ilgili bilgilerini güncel tutabilmek için fazladan zaman ayırmak zorundadır.
Bayilerinizle aranızdaki iletişime yeterince zaman ayırın. Her hafta neler yaşandığı ve bayilerinizin karşılaştıkları zorlukların neler olduğunu öğrenerek alternatif çözümler konusunda onlara destek olun. Hatta bayilerinizi belli aralıklıklarla ziyaret edin.
